Η καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης οφείλεται, πρώτον, σε παράγοντες συστημικούς. Δηλαδή, συναρτάται με τον τρόπο που το ίδιο το σύστημα απονομής δικαιοσύνης διαχειρίζεται την ύλη που «μπαίνει» σε αυτό προκειμένου να την εκκαθαρίσει. Προβλέπονται στο δίκαιό μας τυπικές πολυτελείς διαδικασίες, δικονομικοί τύποι που πρέπει να τηρηθούν, ενώ καταγράφονται γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και δυσλειτουργίες που οφείλονται στην ανεπάρκεια των υφιστάμενων υποδομών. Παράλληλα, αδικαιολόγητα μεγάλος αριθμός υποθέσεων εισέρχεται στο σύστημα χωρίς ουσιαστικό φιλτράρισμα.

Δεύτερον, η καθυστέρηση οφείλεται σε εξωγενείς προς τη Δικαιοσύνη παράγοντες. Εδώ θα αναφέρω τον ρυθμό και την ποιότητα της νομοθέτησης. Καταιγιστική νομοθέτηση, επάλληλες τροποποιήσεις νόμων, παλινδρομήσεις που γεννούν σύγχυση σε δικαστές και διαδίκους, επιβάρυνση των δικαστηρίων διαρκώς με νέα ύλη.

Αυτά δεν συμβιβάζονται, όμως, ούτε με την εικόνα ενός ευέλικτου, σύγχρονου συστήματος απονομής δικαιοσύνης ούτε με το αίτημα για επιτάχυνση της εκκαθάρισης της λιμνάζουσας δικαστικής ύλης.

Να υπογραμμίσουμε ότι η αντιμετώπιση της Δικαιοσύνης με αποκλειστικά αριθμητικά – ποσοτικά κριτήρια και η θέση χρονικών περιορισμών για την έκδοση δικαστικών αποφάσεων παραβλέπουν το αίτημα για ποιότητα στην απονομή της και διακινδυνεύει να συνιστά παρέμβαση στην ανεξάρτητη κρίση του δικαστή, που περιλαμβάνει –μεταξύ άλλων –την ιεράρχηση της διαχείρισης των υποθέσεων που χρεώνεται.

Η δραστική αντιμετώπιση της καθυστέρησης περιλαμβάνει θαρραλέα μέτρα με πραγματισμό, την απομάκρυνση από συντεχνιακά κριτήρια, την υιοθέτηση λύσεων από ετών γνωστών στην Ευρωπαϊκή Ενωση, την εγκατάλειψη αναχρονιστικών αρχών του δικαίου και αντιλήψεων, τη συναντίληψη από τους εμπλεκόμενους με την απονομή της δικαιοσύνης φορείς ότι μερίδιο ευθύνης για την κατάσταση έχουν όλοι, αλλά το μείζον μερίδιο βαρύνει την εκτελεστική και τη νομοθετική εξουσία που διαμορφώνουν το πλαίσιο εντός του οποίου η Δικαιοσύνη οφείλει να κινηθεί. Την πολυνομία, το διαδικαστικό πλαίσιο της δίκης και την υπερφόρτωση του συστήματος με υποθέσεις δεν τη διαμορφώνουν ο δικαστής και ο εισαγγελέας.

Ο Δημήτρης Ζημιανίτης, γενικός γραμματέας της Ενωσης Εισαγγελέων Ελλάδος και εκπρόσωπος Τύπου της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών