Κάποτε για να κάνουμε τα ψώνια μας έπρεπε να περιμένουμε τον πραματευτή («κουβαρίστρες, βελονάκια, ψιλολόγια ένα σωρό» τραγουδούσε ο Νίκος Ξυλούρης στο ομότιτλο άσμα).

Αργότερα εμφανίστηκαν τα παντοπωλεία τα οποία –βοηθούσης της καταναλωτικής μανίας του σύγχρονου ανθρώπου –δεν άργησαν να εξελιχθούν σε σουπερμάρκετ.

Σήμερα, στην εποχή του ADSL, πολλοί επιλέγουν να μη χάνουν χρόνο κάνοντας τα ψώνια τους μέσω του Διαδικτύου: από CD και βιβλία έως ρούχα και φαγητά, τα ηλεκτρονικά καταστήματα διαθέτουν κυριολεκτικά… και του πουλιού το γάλα (κατά την παλιά διαφήμιση), το οποίο, μάλιστα, φέρνουν στην πόρτα μας μέσω ταχυδρομείου.

Τι άραγε μας επιφυλάσσει το μέλλον των αγορών; Αν πιστέψουμε τον Τζεφ Μπέζος, πρόεδρο της Amazon και έναν από τους ισχυρότερους παίκτες της παγκόσμιας ψηφιακής αγοράς, σε λίγα χρόνια όχι μόνο θα ψωνίζουμε κάνοντας δυο-τρία κλικ από το κινητό, την ταμπλέτα ή τον υπολογιστή μας, αλλά θα παραλαμβάνουμε τα προϊόντα που παραγγείλαμε σε χρόνο-ρεκόρ μέσω… ιπτάμενων ρομπότ τα οποία θα προσγειώνονται στην εξώπορτα του σπιτιού μας!

Πολύ καλό (και… τρελό) για να είναι αληθινό; Σύμφωνα με τους σκεπτικιστές, ναι. Μετά την ανακοίνωση του Μπέζος δεν ήταν λίγοι εκείνοι που έσπευσαν να προεξοφλήσουν ότι επρόκειτο απλώς για ένα εμπορικό τρικ εν όψει Χριστουγέννων καθώς μια σειρά από πρακτικά προβλήματα (περιορισμοί στο σύστημα εναέριας κυκλοφορίας, ζητήματα ασφαλείας, απαγορεύσεις από τη νομοθεσία κτλ.) καθιστούν το εγχείρημα σχεδόν ανέφικτο.

Ο Μπέζος όμως επιμένει. Και η αλήθεια είναι ότι η τεχνολογία των μη επανδρωμένων αεροσκαφών (γνωστών ως drones) είναι ήδη διαθέσιμη και υπόσχεται να αλλάξει για πάντα τη ζωή μας. Μέχρι σήμερα τα drones ήταν στην υπηρεσία των ενόπλων δυνάμεων εκτελώντας από κατασκοπευτικές αποστολές έως βομβαρδισμούς.

Στο μέλλον όμως ενδέχεται να εγκαταλείψουν τις εμπόλεμες ζώνες του κόσμου και να μπουν στην καθημερινότητά μας. Δεν είναι μόνο οι online αγορές που θα παραδίδονται κατ’ οίκον. Τα ιπτάμενα τηλεκατευθυνόμενα ρομπότ θα μπορούν να πετούν πάνω από τα βουνά και να παρακολουθούν το λιώσιμο των πάγων, να παραδίδουν υλικό ανθρωπιστικής βοήθειας στην Αφρική και να λειτουργούν ως φύλακες αρχαιολογικών χώρων για την αποφυγή βανδαλισμών. Οι ειδικοί υπόσχονται έναν ουρανό γεμάτο ρομπότ. Πραγματικότητα ή ουτοπία;

Σήμερα τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones) πρωταγωνιστούν σε στοχευμένες αεροπορικές επιδρομές στην Υεμένη, στα Παλαιστινιακά Εδάφη, στο Πακιστάν, στην Τσετσενία και σε άλλες «προβληματικές» περιοχές του κόσμου. «Η τεχνολογία στην υπηρεσία του θανάτου», σχολιάζουν οι επικριτές τους.

Στο μέλλον, όμως, τα ιπτάμενα ρομπότ θα πάρουν την… εκδίκησή τους: θα προσφέρουν μία σειρά από υπηρεσίες στους πολίτες και στην ανθρωπότητα, κάνοντας οτιδήποτε άλλο εκτός από το να σκοτώνουν.

Την αρχή έκανε ο Τζεφ Μπέζος της Amazon, ο οποίος πριν από 10 ημέρες υποσχέθηκε από τηλεοράσεως – μιλώντας στο αμερικανικό δίκτυο CBS – ότι μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια η εταιρεία του θα είναι σε θέση να παραδίδει εμπορεύματα που αγοράζονται μέσω του Διαδικτύου (βιβλία, CD, DVD κ.λπ.) χρησιμοποιώντας έναν στόλο από ιπτάμενα ρομπότ τα οποία θα κινούνται «χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση».

Μάλιστα η παράδοση των προϊόντων θα γίνεται στο κατώφλι των αγοραστών μέσα σε 30 λεπτά από την ολοκλήρωση της συναλλαγής! Μοναδικός περιορισμός θα είναι το βάρος, το οποίο δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 2,3 κιλά ανά παραγγελία.

Ο Μπέζος έδωσε κιόλας όνομα στην υπηρεσία που περιέγραψε: θα λέγεται Prime Air και στην αρχή θα είναι διαθέσιμη μόνο στις ΗΠΑ. Στο απώτερο μέλλον, όμως, το μεγαλύτερο ηλεκτρονικό κατάστημα του κόσμου σχεδιάζει να επεκτείνει το σύστημα σε πολλές χώρες του κόσμου και οραματίζεται μια εποχή όπου η παράδοση αγαθών κατ’ οίκον μέσω ιπτάμενων ρομπότ θα αποτελεί τον κυρίαρχο τρόπο αγορών στη Γη.

Η ιδέα των ρομπότ που βρίσκονται στην υπηρεσία του εμπορίου δεν ανήκει αποκλειστικά στον Τζεφ Μπέζος. Η Google έχει εξαγοράσει επτά εταιρείες ρομποτικής σκοπεύοντας να κατασκευάσει ρομπότ-εργαζομένους τα οποία, μεταξύ άλλων, θα συναρμολογούν ηλεκτρονικές συσκευές, θα συσκευάζουν προϊόντα και θα παραδίδουν εμπορεύματα οδηγώντας τα μη επανδρωμένα αυτοκίνητα που ήδη έχει κατασκευάσει η εταιρεία.

Τι θα σημάνουν όλα αυτά – αν γίνουν ποτέ πραγματικότητα – για τους ανθρώπους; Πόσες θέσεις εργασίας θα χαθούν αν τη δουλειά που κάνουμε εμείς σήμερα την κάνουν στο μέλλον τα ρομπότ; Επί του παρόντος, λίγοι ενδιαφέρθηκαν να δώσουν απαντήσεις. Οι περισσότεροι, συνεπαρμένοι από τις χάι-τεκ εξαγγελίες, αρκέστηκαν να φανταστούν στην καθημερινότητά μας σκηνές που σήμερα εκτυλίσσονται μόνο σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Ωστόσο ορισμένοι ισχυρίζονται το αντίθετο: σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών, τα εμπορικά drones θα μπορούσαν να ενισχύσουν την οικονομία των ΗΠΑ κατά 13,6 δισ. δολάρια.

Πάντως κάποιοι έσπευσαν να ειρωνευθούν την εξαγγελία του Μπέζος: η βρετανική αλυσίδα βιβλιοπωλείων Waterstones ανακοίνωσε στον ιστότοπό της ότι λανσάρει μια ανταγωνιστική υπηρεσία παράδοσης βιβλίων, όχι από ιπτάμενα ρομπότ, αλλά από… κουκουβάγιες! Αλλοι προεξόφλησαν ότι αν το σχέδιο της Amazon υλοποιηθεί οι γειτονιές μας θα μετατραπούν σε αεροδρόμια και εμείς θα ακούμε μέρα-νύχτα των ήχο των ιπτάμενων ρομπότ που θα καταφθάνουν το ένα μετά το άλλο στα σπίτια των γειτόνων!

Πέρα από τα πνευματώδη σχόλια, όμως, η εξάπλωση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών είναι θέμα χρόνου (ή μάλλον χρόνων), καθώς η επίμαχη τεχνολογία είναι ήδη διαθέσιμη. «Ξέρω ότι μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά δεν είναι», διευκρίνισε ο Τζεφ Μπέζος.

Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Αεροπορίας των ΗΠΑ αναμένεται να δώσει το πράσινο φως για πτήσεις μη επανδρωμένων αεροσκαφών το 2015. Στην Ευρώπη αυτό αναμένεται να γίνει το 2016.

Η Amazon ανάρτησε στον ιστότοπό της ένα βίντεο στο οποίο γίνεται επίδειξη της τεχνολογίας: ένα ιπτάμενο ρομπότ (που μοιάζει με… ψησταριά μπάρμπεκιου) συλλέγει ένα πακέτο από τις αποθήκες της εταιρείας, απογειώνεται, πετάει μέχρι το σπίτι του αγοραστή, αφήνει το πακέτο στο κατώφλι του σπιτιού και φεύγει!

Πάντως πολλοί ειδικοί προειδοποιούν ότι τα drones μπορεί εύκολα να πέσουν θύματα ηλεκτρονικής πειρατείας και να καταρριφθούν ή να αλλάξουν πορεία από κάποιον χάκερ που θα ανακτήσει εξ αποστάσεως τον έλεγχό τους.

Ο «ιπτάμενος» Ελληνας

Μεταξύ των πρωτοπόρων της τεχνολογίας των drones συγκαταλέγεται ένας Ελληνας: ο Ανδρέας Ραπτόπουλος είναι ένας από τους ιδρυτές της Matternet, μιας εταιρείας startup της Σίλικον Βάλεϊ η οποία προσπαθεί να δημιουργήσει ένα σύστημα μεταφορών με μη επανδρωμένα ιπτάμενα οχήματα που θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν στις αναπτυσσόμενες χώρες οι οποίες στερούνται οδικών δικτύων.

Εκτιμάται ότι 1 δισ. άνθρωποι σε όλον τον κόσμο κατοικούν σήμερα σε περιοχές που για πολλούς μήνες τον χρόνο δεν είναι προσβάσιμες οδικώς. Σε αυτά τα σημεία τα drones θα μπορούν να παραδίδουν φάρμακα ή τρόφιμα με ιδιαίτερα χαμηλό κόστος.

Σε αντίθεση με το σχέδιο της Amazon, σύμφωνα με το οποίο τα ιπτάμενα ρομπότ θα απογειώνονται από τις αποθήκες της εταιρείας με προορισμό τα σπίτια των αγοραστών, η Matternet οραματίζεται τη δημιουργία ενός δικτύου μεταφορών που θα επιτρέψει σε έναν μεγάλο στόλο drones να διακινούν εμπορεύματα μεταξύ δύο οποιωνδήποτε σημείων στον πλανήτη.