Καθώς η εκμετάλλευση των αποκαλούμενων «μη συμβατικών υδρογονανθράκων», όπως το αέριο που εξορύσσεται από υπόγεια σχιστολιθικά πετρώματα, έχει αυξήσει ήδη σημαντικά τη συνολική παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου στις ΗΠΑ και στον Καναδά, όλο και περισσότερες χώρες στρέφονται σε αυτή τη μορφή ενέργειας.

Η Ολλανδία ήταν η τελευταία χώρα που εισήλθε στο κλαμπ των χωρών οι οποίες σχεδιάζουν την εκμετάλλευση των σχιστολιθικών πετρωμάτων. Σύμφωνα με τον ολλανδό υπουργό Οικονομίας Χενκ Καμπ, μια πρόσφατη επιστημονική μελέτη που έχει στα χέρια της η κυβέρνηση δείχνει ότι «η χώρα μπορεί να εκμεταλλευθεί τα αποθέματα σχιστολιθικού αερίου χωρίς κίνδυνο».

Πριν από λίγες ημέρες η μεγαλύτερη εταιρεία υδρογονανθράκων του Καναδά Petrolia έδωσε στη δημοσιότητα ολοκληρωμένο σχέδιο για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων αερίου της νήσου Αντικόστι στα ανοιχτά του Κεμπέκ, με μια νέα μέθοδο, φθηνότερη από αυτή της υδραυλικής εξόρυξης. Ωστόσο περιβαλλοντικές οργανώσεις αντιδρούν έντονα σε αυτή την προοπτική καθώς αυτό θα σημάνει την καταστροφή μιας προστατευόμενης περιοχής με σπάνια πανίδα. Ανάλογα σχέδια έχουν ανακοινώσει τις τελευταίες εβδομάδες η Πολωνία και η Νότια Αφρική, ενώ άδειες για την πραγματοποίηση γεωλογικών μελετών έχουν δοθεί στην Κίνα, στην Αυστραλία, στην Ισπανία, στη Σουηδία, στη Δανία και στη Ρουμανία. Βέβαια οι πολέμιοι ή διστακτικοί, όπως η Βρετανία, η Γαλλία και η Ιταλία εξετάζουν πιο προσεκτικά δύο διαφορετικά ζητήματα που ανακύπτουν: το αυξημένο κόστος εξόρυξης και τις περιβαλλοντικές συνέπειες.

«Πολλές χώρες έχουν πάρει την απόφαση να εκμεταλλευτούν τέτοιες πηγές, μετά την ανακοίνωση των ΗΠΑ ότι είναι σε θέση να διασφαλίσουν την ενεργειακή τους αυτάρκεια για δέκα χρόνια από τα σχιστολιθικά πετρώματα», σημειώνει ο αναλυτής της εταιρείας Alcimed Ζαν-Φιλίπ Τριντάν-Μπελ.

Την περασμένη χρονιά οι ΗΠΑ (η μόνη χώρα μαζί με τον Καναδά που εκμεταλλεύεται αυτή τη στιγμή κοιτάσματα σχιστόλιθου) αύξησαν την ετήσια παραγωγή πετρελαίου κατά 14% χάρις στην εξόρυξη μη συμβατικών υδρογονανθράκων. Επρόκειτο για τη μεγαλύτερη αύξηση μετά τις πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του ’70, η οποία επιβεβαιώνει τις εκτιμήσεις του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας σχετικά με τις δυνατότητες εκμετάλλευσης. Ο ΙΕΑ είχε προβλέψει την περασμένη χρονιά ότι οι ΗΠΑ θα ξεπεράσουν σε εξαγωγή πετρελαίου τη Σαουδική Αραβία μέχρι το 2020 αν αξιοποιήσουν στον μέγιστο βαθμό τις σχιστολιθικές πηγές.

Στον αντίποδα βρίσκονται οι χώρες του Αραβικού Κόλπου και η Ρωσία, των οποίων τα «συμβατικά» κοιτάσματα είναι πολύ μεγαλύτερα και έτσι δεν εξετάζουν προς το παρόν το ενδεχόμενο να «παρασυρθούν» από τη μόδα του σχιστόλιθου.

Σε κάθε περίπτωση, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των μεθόδων εξόρυξης προβληματίζουν την επιστημονική κοινότητα και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις. Οι σημερινές τεχνικές επιβαρύνουν σημαντικά τον υδροφόρο ορίζοντα αλλά και την ατμόσφαιρα των περιοχών που γειτνιάζουν με τα σχιστολιθικά πετρώματα σκορπίζοντας τεράστιες ποσότητες μεθανίου στο υπέδαφος. Επιπλέον η υδραυλική μέθοδος συνδέεται σε ορισμένες περιπτώσεις με την πρόκληση σεισμικών δονήσεων έως και 5,7 ρίχτερ όπως στην Πενσιλβάνια των ΗΠΑ το 2011.