«Ανήκαν στον Ιωάννη Μπάγκα, ο οποίος τα δώρισε στο ελληνικό κράτος. Αρχικά ήταν ξενοδοχεία, μετά ενοικιάστηκαν και τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχουν εγκαταλειφθεί, όπως και ολόκληρη η περιοχή», αναφέρει επαγγελματίας που στεγάζει την επιχείρησή του εδώ και τριάντα χρόνια στο ισόγειο του κτιρίου του ξενοδοχείου Μπάγκειον.

Στην ανατολική γωνία της διασταύρωσης της οδού Αθηνάς με την Πλατεία Ομονοίας δεσπόζει το κτίριο του ξενοδοχείου Μπάγκειον. Στη δυτική, το πρώην ξενοδοχείο Μέγας Αλέξανδρος. Κοινό χαρακτηριστικό και των δύο η διακόσμηση των τελευταίων ορόφων με κόκκινες ορθογώνιες επιφάνειες. Χτίστηκαν κατόπιν δωρεάς του Ιωάννη Μπάγκα από τον πρεσβευτή του νεοκλασικισμού στην Αθήνα Ερνέστο Τσίλλερ. Εκείνη την περίοδο η Πλατεία Ομονοίας αποτελούσε κέντρο υποδοχής των ανθρώπων της περιφέρειας καθώς βρισκόταν κοντά σε όλα τα σημεία άφιξής τους. Τα δύο κτίρια λειτούργησαν ως ξενοδοχεία, εξυπηρετώντας μεγάλη μερίδα των επισκεπτών της περιφέρειας. Αυτός είναι άλλωστε ο λόγος για τον οποίο τα καφενεία τους αποτελούσαν στέκι και προσείλκυαν ανθρώπους που είχαν επαγγελματική σχέση με την αγορά, κυρίως στην οδό Αθηνάς και στο Μεταξουργείο.

Σύμφωνα με τον αρχιτέκτονα Νίκο Βρατσάνο, χτίστηκαν στην Ομόνοια όταν η περιοχή προοριζόταν να γίνει το κέντρο της Αθήνας. Μάλιστα, κάποια στιγμή υπήρξε και η σκέψη να οικοδομηθούν τα ανάκτορα στον Κεραμεικό και πολλοί επενδυτές έσπευσαν να αγοράσουν οικόπεδα γύρω από την πλατεία. Η πρόβλεψη για εξέλιξη στην περιοχή ήταν μεγάλη αλλά τελικά δεν επιβεβαιώθηκε στο σύνολό της. Το Μπάγκειον οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 1890-1894 στο σημείο όπου μέχρι το 1883 βρισκόταν η οικία της οικογένειας Χαρ. Τρικούπη. Λίγο νωρίτερα, το 1889 χτίστηκε το Μέγας Αλέξανδρος. Η ανέγερσή τους θεωρείται από αρχιτέκτονες και ιστορικούς ότι άνοιξε την αυλαία μιας νέας εποχής για τα αθηναϊκά ξενοδοχεία, από άποψη όγκου, εσωτερικής διαρρύθμισης και πρόσοψης. «Ειδικά ο Τσίλλερ έχει πολύ καλή κτιριολογική οργάνωση. Πρόκειται πραγματικά για μοντέρνα αρχιτεκτονική της εποχής με πολύ ορθολογική συγκρότηση: την είσοδο με το κεντρικό χολ, σωστή διάταξη στα δωμάτια και πρόσβαση στα μαγαζιά. Απλώς οι προσόψεις είναι λίγο συντηρητικές, χωρίς αυτό να είναι απαραίτητα κακό», λέει στα «ΝΕΑ» ο αρχιτέκτονας Νίκος Βρατσάνος.

Με αυτό τον τρόπο η Αθήνα απέκτησε ενιαία εικόνα, η οποία πέρασε αργότερα και στα πιο λαϊκά σπίτια. Μάλιστα, μετά τον Τσίλλερ πολλοί ιδιοκτήτες παλιών σπιτιών της πόλης προχώρησαν σε επισκευή των προσόψεών τους μιμούμενοι ό,τι έβλεπαν στην Ομόνοια. Ο νεοκλασικισμός της Αθήνας, ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Βρατσάνο, δεν έχει την έννοια του νεοκλασικισμού της Ευρώπης του 18ου αιώνα αλλά την έννοια του εκλεκτικισμού. «Οταν οργανώθηκε το ελληνικό κράτος, οι Βαυαροί σκέφτηκαν ότι του αρμόζει ένας αρχαιοπρεπής ρυθμός. Πήραν λοιπόν τον νεοκλασικό ρυθμό του Βερολίνου και της Βιέννης και τον εφάρμοσαν στην Αθήνα. Τα πρώτα έργα καθαρού νεοκλασικισμού, έστω και με 100 χρόνια υστέρηση, είναι το Πανεπιστήμιο, η Ακαδημία, η Βιβλιοθήκη και τα Ανάκτορα. Ο μετέπειτα νεοκλασικισμός της Αθήνας, δηλαδή τα μέγαρα, τα μουσεία, τα ξενοδοχεία και οι κατοικίες είναι αυτό που λέμε νεο-νεοκλασικισμός. Απλώς μια μίμηση μορφών του παρελθόντος», αναφέρει ο αρχιτέκτονας.

Και τα δύο κτίρια αρχικά ήταν τριώροφα και ο τέταρτος όροφός τους προστέθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα. Μάλιστα στο ξενοδοχείο Μέγας Αλέξανδρος, ο τρίτος όροφος κοσμούνταν από αγάλματα, τα οποία όμως αφαιρέθηκαν λόγω των εργασιών. Την ίδια περίοδο, τα δύο στολίδια του Τσίλλερ απέκτησαν παραρτήματα: το Μπάγκειον σε κτίριο της πλατείας, επάνω από το ζυθοπωλείο Ζαχαράτου – Καπερώνη στη γωνία με την οδό 3ης Σεπτεμβρίου, και ο Μέγας Αλέξανδρος σε άλλο κτίριο της Πλατείας Ομονοίας. Σε αντίθεση με τα περισσότερα ξενοδοχεία της ευρύτερης περιοχής που παρήκμασαν μεταπολεμικά, το Μπάγκειον νίκησε τον χρόνο και λειτούργησε ως ξενοδοχείο Γ’ κατηγορίας έως την ανατολή του 1970. Αντίθετα, το ρολόι σταμάτησε για το Μέγας Αλέξανδρος τη δεκαετία του 1950, μόνο το ομώνυμο καφενείο του λειτούργησε έως τα τέλη του 20ού αιώνα. Οπως αναφέρει ο Μανώλης Μπαρδάνης, υπεύθυνος στο Μπάγκειον Ιδρυμα, τη δεκαετία του 1970 τα δύο ξενοδοχεία ενοικιάστηκαν ως γραφεία και από το 1980 σε ιδιωτικές σχολές και εκπαιδευτήρια. Σήμερα ένα μεγάλο πανό «Ενοικιάζεται το παρόν» κρέμεται μεταξύ δεύτερου και τρίτου ορόφου του Μπάγκειον. Τα τελευταία χρόνια τα δύο κτίρια παραμένουν ξενοίκιαστα και το εσωτερικό τους δεν είναι σε καλή κατάσταση.

Ξενοδοχείο Μπάγκειον

(πλατεία Ομονοίας 18 & Αθηνάς)

– Χτίστηκε μεταξύ των ετών 1890- 1894

– Λειτουργούσε ως ξενοδοχείο (πλέον Γ’ κατηγορίας) μέχρι το 1969

Ξενοδοχείο Μέγας Αλέξανδρος

(Πλατεία Ομονοίας 19& Αθηνάς)

– Χτίστηκε το 1889

– Λειτούργησε μέχρι τη δεκαετία του 1950

ΑΥΡΙΟ:

Βίλα Μορντώχ