Αναζήτηση
Η πρόσφατη επίσκεψη, έκτη κατά σειρά, του αμερικανού Εξωτερικών Τζον Κέρι στο Ισραήλ μοιάζει να σηματοδοτεί την επανέναρξη των ειρηνευτικών συνομιλιών Ισραηλινών – Παλαιστινίων.
Το ζήτημα είναι πάνω σε ποια βάση θα αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις. Γιατί είναι αναγκαία η ειρήνη με τη συγκρότηση δύο ξεχωριστών κρατών. Αυτό απαιτεί μεγάλες υποχωρήσεις και δύσκολες αποφάσεις και από τις δύο πλευρές, όχι όμως μεγαλύτερες από αυτές που αποφάσισε ο Νέλσον Μαντέλα στη Νότια Αφρική μετά την πτώση του Απαρτχάιντ.
Η λύση αυτή είναι η μοναδική πραγματική εναλλακτική. Μόνο έτσι οι Παλαιστίνιοι θα πάψουν να είναι τα θύματα του διαρκούς εξευτελισμού και της οικονομικής περιθωριοποίησης από το ισραηλινό καθεστώς. Η καταδίκη τους σε αυτές τις συνθήκες ζωής κρύβει τη διαρκή απειλή μιας νέας ένοπλης εξέγερσης.
Από την άλλη πλευρά, και το Ισραήλ δεν μπορεί να παραμείνει ένα δημοκρατικό κράτος αν δεν διασπαστεί από την Παλαιστίνη. Σύντομα, οι άραβες υπήκοοι του κράτους θα υπερτερούν αριθμητικά των Εβραίων. Και μπορεί ο Πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου να παρουσιάζει ως στόχο την αποφυγή ενός «δι-εθνικού» κράτους, όμως το κόμμα του στηρίζει ακριβώς αυτή την επιλογή. Η επεκτατική λογική της ισραηλινής πολιτικής μετά τον θρίαμβο του Πολέμου των Εξι Ημερών το 1967 συνεχίζεται μέχρι σήμερα με τους εποικισμούς στη Δυτική Οχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Δεν χαρακτηρίζεται δημοκρατικό και σύγχρονο ένα κράτος το οποίο στους μισούς πολίτες του δίνει δικαίωμα ψήφου και τους υπόλοιπους μισούς τούς διαχωρίζει με μια αόρατη γραμμή, δεν τους δίνει πολιτικά δικαιώματα και τους καταπιέζει με τη στρατιωτική του ισχύ.
Αντίστοιχα αναχρονιστικές ιδέες κυριαρχούν και στην παλαιστινιακή πλευρά. Η Χαμάς, η μεγαλύτερη πολιτική δύναμη, θεωρεί ακόμη ότι πρόκειται για πόλεμο δύο εθνών για την επικράτηση σε μια περιοχή. Πιστεύουν στο «δικαίωμα επιστροφής» στα πατρογονικά εδάφη, στα οποία σήμερα βρίσκεται «ο ισραηλινός κατακτητής».
Η αποδοχή ενός τέτοιου δικαιώματος από τη διεθνή κοινότητα μόνο καταστροφική θα αποδεικνυόταν. Θα διεκδικούσαν την «επιστροφή» τους και οι Ελληνες της Μικράς Ασίας, οι Τούρκοι της Ελλάδας, οι Γερμανοί της Πολωνίας και της Ουγγαρίας. Δηλαδή, όλη η Ευρώπη θα βυθιζόταν σε έναν πόλεμο χωρίς να διαφαίνεται στον ορίζοντα περίπτωση ειρήνης. Ο ισραηλινός συγγραφές Αμος Οζ μου είχε πει: «Το δικαίωμα της «επιστροφής» είναι ένας ευφημισμός για τη διάλυση του Ισραήλ. Θα υπάρξουν δύο Παλαιστίνες και τίποτα για τους Εβραίους».
Η επανέναρξη των συνομιλιών αποτελεί μια σπουδαία ευκαιρία για τις δύο πλευρές να ξεφύγουν από τις μαξιμαλιστικές ψευδαισθήσεις τους και να αναζητήσουν πραγματικές λύσεις.
Η απογοήτευση με κυριεύει. Δεν ελπίζω σε λύση. Ομως δεν μπορώ να μην ακούσω την κραυγή του Μαντέλα που φωνάζει, ακόμη και από το νοσοκομείο, ότι η ζωή ενός παιδιού είναι σημαντικότερη από την τελική επικράτηση της μιας ή της άλλης άποψης.
