Ενα διαστημικό τηλεσκόπιο που διαθέτει τη μεγαλύτερη ψηφιακή κάμερα που έχει κατασκευαστεί μέχρι σήμερα, αναμένεται να τεθεί σε τροχιά εντός του έτους με σκοπό να συνθέσει τον πιο λεπτομερή χάρτη του γαλαξία μας που έγινε ποτέ.

Το τηλεσκόπιο ονομάζεται Γαία (Gaia) και το κόστος του ξεπερνά τα 700 εκατομμύρια δολάρια. Οταν τεθεί σε λειτουργία, θα μπορεί να λαμβάνει τρισδιάστατες φωτογραφίες από περισσότερα από ένα δισεκατομμύριο αστέρια, βοηθώντας έτσι τους αστρονόμους να προσδιορίσουν για πρώτη φορά με ακρίβεια τη θέση του πλανήτη μας στον γαλαξία.

Με τον τρόπο αυτό, πιστεύουν οι επιστήμονες που θα επεξεργάζονται τα δεδομένα της Γαίας, θα έχουν τη δυνατότητα να μελετούν με περισσότερη λεπτομέρεια τα αστέρια και να υπολογίζουν την απόσταση που τα χωρίζει από το ηλιακό μας σύστημα.

Θα είναι σε θέση επίσης να καθορίζουν την ηλικία, το μέγεθος και την κίνηση των άστρων όπως ποτέ άλλοτε. Το διαστημικό τηλεσκόπιο θα τους παρέχει λεπτομέρειες για τη χημική τους σύσταση.

Η Γαία χρηματοδοτήθηκε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος και ο Αλβάρο Χιμένεθ, που είναι ανώτερο στέλεχος στον Οργανισμό, ανέφερε πως «είναι ένα αστρονομικό όνειρο». «Το τηλεσκόπιο είναι σχεδιασμένο ώστε να απαντήσει σε πολλές από τις ερωτήσεις που έχουμε σχετικά με τα άστρα γύρω μας», πρόσθεσε ο ίδιος.

Οι λεγόμενοι εξωπλανήτες δεν θα μπορούσαν να λείψουν από το επίκεντρο του ενδιαφέροντός του. Οι ειδικοί ευελπιστούν ότι η Γαία θα ανακαλύψει περισσότερους από 5.000 νέους πλανήτες μακριά από το ηλιακό μας σύστημα καθώς και άλλα αντικείμενα έξω από τον γαλαξία μας.

Ο Χιμένεθ λέει ότι όσο εύκολο είναι να δούμε αμέτρητα αστέρια στον νυχτερινό ουρανό τόσο δύσκολο είναι να γνωρίζουμε πληροφορίες για την απόστασή τους, την ηλικία τους, τον τρόπο που κινούνται, τα συστατικά υλικά τους. «Η Γαία θα μας απαντήσει σε αυτά, όπως επίσης θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε τη δυναμική της κατασκευής του γαλαξία μας, το παρελθόν του και κάτι από το μέλλον του».

Το διαστημικό τηλεσκόπιο έχει μέγεθος αυτοκινήτου και η εκτόξευσή του είναι προγραμματισμένη για τον Οκτώβριο, από τη Γαλλική Γουιάνα. Θα χρειαστεί περίπου έναν μήνα για να ταξιδέψει στη θέση που του έχει υποδειχθεί, ένα εκατομμύριο μίλια μακριά από τη Γη.

Τα «μάτια» του τηλεσκοπίου θα είναι δύο μικρότερα τηλεσκόπια που θα του προσδίδουν στερεοσκοπική όραση, σαν του ανθρώπου κατά κάποιον τρόπο, και θα επιτρέπουν τη λήψη τρισδιάστατων φωτογραφιών.

Ο αισθητήρας της κάμερας με ανάλυση μεγαλύτερη από ένα δισεκατομμύριο pixels θα αποθηκεύει τις εικόνες που θα λαμβάνουν τα τηλεσκόπια. Συγκριτικά, μια μέση κάμερα ενός κινητού τηλεφώνου διαθέτει 10 εκατομμύρια pixels και το μέγεθός της είναι σχεδόν ένα εκατοστό.

Η κάμερα της Γαίας θα έχει μέγεθος μεγαλύτερο από 40 εκατοστά και θα αποτελείται από 106 φωτοευαίσθητα ηλεκτρονικά κυκλώματα. Η κάμερα του τηλεσκοπίου Χαμπλ, που αποδείχθηκε το πιο επιτυχημένο διαστημικό τηλεσκόπιο που εκτοξεύτηκε ποτέ, έχει αισθητήρα μόλις 16 megapixels.

Καθώς η Γαία θα είναι εφοδιασμένη με τόσο γερή κάμερα, θα μπορεί να κοιτάζει περισσότερο από 150.000 έτη φωτός μακριά, δηλαδή σε απόσταση 900 τρισεκατομμυρίων μιλίων μακριά. Η ικανότητά της είναι τέτοια ώστε μπορεί να διακρίνει μια ανθρώπινη τρίχα σε απόσταση 430 μιλίων.

Ο καθηγητής Γκέραλντ Γκίλμορ στο Κέμπριτζ, που είναι επικεφαλής ερευνητής στην αποστολή της Γαίας, λέει ότι η ικανότητα του τηλεσκοπίου να λαμβάνει τρισδιάστατες εικόνες είναι ζωτικής σημασίας.

«Υστερα από 1.500 χρόνια που μετρά η επιστήμη της αστρονομίας, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε με ακρίβεια τις αποστάσεις που μας χωρίζουν μόνο από 719 αστέρια σε σύνολο δισεκατομμυρίων στον ουρανό. Οι αποστάσεις αυτές προσδιορίζονται σε ένα δισδιάστατο πεδίο. Η Γαία θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε τις κινήσεις και τις θέσεις πολύ περισσότερων άστρων».