Ηταν το 1996 όταν μπήκαν για πρώτη και τελευταία φορά γεωτρύπανα στον Πατραϊκό Κόλπο. Τα απολήψιμα κοιτάσματα εκτιμήθηκαν τότε από την αμερικανική Triton σε περίπου 200 εκατ. βαρέλια. Ωστόσο οι αμερικανοί, τόσο λόγω της χαμηλής τιμής του πετρελαίου εκείνη την εποχή όσο και επειδή δεν κατάφεραν να εντοπίσουν τον στόχο τους, δεν ολοκλήρωσαν ποτέ τις γεωτρήσεις τους και το 2001 αποχώρησαν από την Ελλάδα.

Πάνω κάτω παρόμοια είναι και η ιστορία των δύο άλλων κοιτασμάτων, στη χερσαία περιοχή των Ιωαννίνων, και στη θαλάσσια του Κατακόλου, όπου σε τρία- τέσσερα χρόνια από σήμερα πρόκειται να πιάσουν ξανά δουλειά τα γεωτρύπανα.

Το 2001, γεωτρήσεις της αμερικανικής Enterprise Oil στα Ιωάννινα εντόπισαν σε βάθη 4.900 μέτρων, αποθέματα τόσο σε φυσικό αέριο όσο και σε πετρέλαιο, αλλά επειδή η εταιρεία συνάντησε υψηλές πιέσεις, δεν κατάφερε να φτάσει στο στόχο που είχε εντοπίσει. Εν συνεχεία εξαγοράστηκε από την Shell, που αποφάσισε να εγκαταλείψει την έρευνα υδρογονανθράκων στην Ελλάδα.

Όσο για το Κατάκολο, η πρώτη και μοναδική γεωτρήση χρονολογείται από το… 1982. Την χρονιά εκείνη, η τότε Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίου (ΔΕΠ) ανακάλυψε κοίτασμα με εκτιμώμενα απολήψιμα αποθέματα πετρελαίου 3 εκατ. βαρέλια σε βάθος 2.400-2.600 μέτρων. Το κοίτασμα ωστόσο θεωρήθηκε ασύμφορο λόγω του μεγάλου βάθους της θάλασσας, των τιμών του αργού εκείνη την εποχή αλλά και την υψηλή περιεκτικότητά του σε H2S και CO2, που υποδηλώνουν χαμηλή ποιότητα πετρελαίου. Έτσι, εγκαταλείφθηκε και αυτό.

Γιατί αναζοπυρώθηκε το ενδιαφέρον

Τριάντα και πλέον χρόνια μετά, οι τρεις περιοχές προξενούν ξανά το ενδιαφέρον πετρελαϊκών ομίλων. Τι συνέβαλε σε αυτό ; Αφενός η θετική για την ευρύτερη περιοχή μας συγκυρία. Τα τρία- τέσσερα τελευταία χρόνια, οι ανακαλύψεις υδρογοναθράκων στο Ισραήλ (Λεβιάθαν) και στην Κύπρο (Αφροδίτη), επανέφεραν τη ΝΑ Μεσόγειο στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της διεθνούς πετρελαϊκής κοινότητας. Αφετέρου, η τιμή του μαύρου χρυσού, σταθερά κοντά στα 100 δολάρια, κάνει επικερδή τις εξόρυξη πετρελαίου και την εν συνεχεία εκμετάλλευσή του. Και φυσικά, στην αναζοπύρωση της συζήτησης για τους ελληνικούς υδρογονάθρακες συνέβαλε η ενεργοποίηση επιτέλους της πολιτείας στον τομέα αυτό, έπειτα από δεκαετίες αδράνειας, αδιαφορίας και πολλών χαμένων ευκαιριών.

Γεωτρύπανα το 2015-2016

Εστω με καθυστέρηση ενός και πλέον έτους, λόγω των εκλογικών αναμετρήσεων του 2012, και των πολλών αλλαγών υπουργών στο ΥΠΕΚΑ, ολοκληρώθηκε με επιτυχία χθες ο διαγωνισμός που προκηρύχθηκε πέρυσι, και χθες έγιναν επιτέλους γνωστές οι ανάδοχες κοινοπραξίες που θα αναλάβουν να εξερευνήσουν περαιτέρω τις περιοχές του Πατραϊκού Κόλπου και των Ιωαννίνων. Εντός των ημερών, θα γίνει γνωστό και το όνομα της κοινοπραξίας που θα αναλάβει να αξιοποιήσει το κοίτασμα του Κατακόλου.

Τα πρώτα γεωτρύπανα αναμένεται να πιάσουν δουλειά για την εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου, όχι πριν από το 2015 ή το 2016, καθώς πρέπει να προηγηθούν νέες σεισμικές έρευνες, και μια σειρά άλλες προκαταρκτικές διαδικασίες. Τα δε, έσοδα του Δημοσίου από τις δύο πρώτες περιοχές μπορεί να ανέλθουν σε 11 δισ. ευρώ σε βάθος 25ετίας.

Πατραϊκός

Σύμφωνα λοιπόν με την χθεσινή ανακοίνωση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στον Πατραϊκό Κόλπο, τα δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης παραχωρούνται στην κοινοπραξία που συνέστησαν ο όμιλος των Ελληνικών Πετρελαίων, η γαλλική Edison International και η ιρλανδικών συμφερόντων Petroceltic. Τα εκτιμώμενα απολήψιμα κοιτάσματα ανέρχονται στα περίπου 200 εκατ. βαρέλια.

Ιωάννινα

Η περιοχή των Ιωαννίνων (χερσαία) παραχωρείται στην κοινοπραξία Energean Oil (ελληνικών συμφερόντων του επιχειρηματία Τοπούζογλου που εκμεταλλεύεται το κοίτασμα του Πρίνου) μαζί με την καναδικών συμφερόντων Petra Petroleum.

Κατάκολο

Στην θαλάσσια αυτή περιοχή, δεν υπήρξε ομοφωνία ανάμεσα στα μέλη της επιτροπής του ΥΠΕΚΑ για την επιλογή του αναδόχου ανάμεσα στις κοινοπραξίες Energean Oil-Trajan Oil (ΗΠΑ)- Schlumberger (Νορβηγία) και την Grekoil Energy Ventures. Πρόκειται για μικρό κοίτασμα, της τάξης των 3 εκατ. βαρελιών, αλλά δύσκολα απολήψιμο.

Τα κοιτάσματα και των τριών περιοχών δεν πρόκειται να κάνουν πλούσια την Ελλάδα, ούτε να καλύψουν τις ανάγκες της σε πετρέλαιο. Ωστόσο η εκμετάλλευσή τους θα αποδίδει γύρω στα 440 εκατ. ευρώ το χρόνο από φόρους και μισθώματα (σε βάθος 20 ετών), το 20% του ποσού αυτού θα δίνεται στις τοπικές κοινωνίες, ενώ θα προστεθούν αρκετές εκατοντάδες θέσεις εργασίας.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΥΠΕΚΑ, για κάθε άμεση θέση εργασίας στον κλάδο υδρογοναθράκων δημιουργούνται 2-3 νέες θέσεις εργασίας στην ευρύτερη οικονομία. Επίσης για κάθε ένα ευρώ εισοδήματος στον κλάδο υδρογοναθράκων, δημιουργείται εισόδημα 1-2 ευρώ σε εργαζόμενους άλλων κλάδων.

«Επεξεργαζόμαστε τα δεδομένα και για άλλες περιοχές, όπου ήδη έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον από μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες και σύντομα θα ανακοινωθεί ποιες από αυτές βγαίνουν σε διεθνή διαγωνισμό. Ταυτόχρονα σχεδιάζουμε τη στρατηγική για τον επόμενο γύρο παραχωρήσεων στο Ιόνιο και νότια της Κρήτης που θα προκηρυχτεί στα μέσα του 2014», ανέφερε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιάννης Μανιάτης.