Ο σεΐχης Χαμάντ μπιν Καλίφα αλ Τάνι ανέλαβε τα ηνία του Κατάρ το 1995, ανατρέποντας με αναίμακτο πραξικόπημα τον πατέρα του. Λένε μάλιστα πως ενημέρωσε τον πατέρα του τηλεφωνικά ενόσω έκανε διακοπές στην Ελβετία και εκείνος απλώς του έκλεισε το τηλέφωνο. Αλλά αυτή τη φορά η μεταβίβαση της εξουσίας στο επονομαζόμενο και «πιο φιλόδοξο κράτος του κόσμου» θα γίνει με εντελώς διαφορετικό τρόπο.

Οι Καταριανοί καλούνται σήμερα και αύριο στο βασιλικό δικαστήριο, το «Εμίρι Ντιουάν», να ορκιστούν πίστη στον «νέο τους εμίρη»: τον 33χρονο γιο του Αλ Τάνι και μέχρι χθες πρίγκιπα διάδοχο, σεΐχη Ταμίμ. Μια απόφαση του ίδιου του 61χρονου Αλ Τάνι, τουλάχιστον ασυνήθιστη σε μια περιοχή όπου βασιλεύει η γεροντοκρατία και όπου οι περισσότεροι ηγέτες παραμένουν στη θέση τους μέχρι να πεθάνουν.

Πρώτο μετέδωσε χθες την είδηση το (ιδρυθέν από την καταριανή κυβέρνηση) Αλ Τζαζίρα, επικαλούμενο «καλά πληροφορημένες πηγές»: ο Αλ Τάνι είχε ενημερώσει την οικογένειά του -την οικογένεια που κυβερνά το Κατάρ εδώ και 130 χρόνια –ότι σκοπεύει να παραιτηθεί υπέρ του σεΐχη Ταμίμ. Λίγο αργότερα, το «Εμίρι Ντιουάν» ανακοίνωσε πως η σημερινή ημέρα θα είναι εθνική εορτή και πως ο Αλ Τάνι θα απηύθυνε διάγγελμα στις 8 το πρωί. Την πρόσκληση του βασιλικού δικαστηρίου προς τους πολίτες τη μετέδωσε το Αλ Τζαζίρα αργά το βράδυ.

Φήμες περί σχεδιαζόμενης μεταβίβασης της εξουσίας στο Κατάρ κυκλοφορούσαν από καιρό, μαζί τους όμως κυκλοφορούσαν και δύο διαφορετικά σενάρια: το ένα ήθελε τον πρίγκιπα διάδοχο να αναβαθμίζεται απευθείας σε εμίρη, το άλλο να αναλαμβάνει καταρχήν πρωθυπουργός στη θέση του σημερινού πρωθυπουργού και υπουργού Εξωτερικών Χαμάντ μπιν Γιασίμ αλ Τάνι. Αναλυτές πάντως άφηναν και χθες ανοιχτό το ενδεχόμενο αποχώρησης του πρωθυπουργού και εξαδέλφου του εμίρη –μια κίνηση που θα καταγραφεί ως νίκη της δεύτερης από τις τρεις συζύγους του και μητέρας του σεΐχη Ταμίμ, της λαμπερής σεΐχας Μόζα.

Λέγεται πως η Μόζα δεν διατηρεί τις καλύτερες σχέσεις με τον 53χρονο πρωθυπουργό, τον εμπνευστή της «επιχειρηματικής διπλωματίας» στην οποία έχει ειδικευτεί το Κατάρ. Λέγεται επίσης πως ο Χαμάντ μπιν Γιασίμ αλ Τάνι θεωρούσε ότι έπρεπε να είναι ο επόμενος εμίρης και έκανε το παν για να εμποδίσει την άνοδο του Ταμίμ –που χρίστηκε πρίγκιπας διάδοχος παρότι ο εμίρης Αλ Τάνι έχει και άλλους, μεγαλύτερους γιους. Λένε, τέλος, πως ρόλο στην απόφαση του Αλ Τάνι μπορεί να έπαιξε και η κλονισμένη υγεία του: υποφέρει από διαβήτη και έχει νοσηλευτεί αρκετές φορές στο εξωτερικό. Αραβες και δυτικοί διπλωμάτες πάντως εκτιμούσαν χθες πως το βασικό κίνητρο του Αλ Τάνι είναι η επιθυμία του για μια ομαλή μεταβίβαση της εξουσίας σε μια νεότερη γενιά. Ορισμένοι ερμήνευαν επίσης την απόφασή του ως μια προληπτική απάντηση στην Αραβική Ανοιξη, την οποία το Κατάρ, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας υγροποιημένου φυσικού αερίου παγκοσμίως, μια χώρα με πλούτο, δύναμη και επιρροή αντιστρόφως ανάλογα του μικρού μεγέθους της, στήριξε και στηρίζει ενεργά.

Σε κάθε περίπτωση, οι αναλυτές δεν αναμένουν κάποια σημαντική αλλαγή πολιτικής μετά την αποχώρηση του εμίρη Αλ Τάνι. Ο επονομαζόμενος και «Μίστερ Σπορ» (μεταξύ άλλων είναι πρόεδρος της καταριανής Ολυμπιακής Επιτροπής) σεΐχης Ταμίμ συμμετείχε τα τελευταία χρόνια σε όλες τις σημαντικές αποφάσεις· και ο εμίρης αναμένεται να συνεχίσει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο από τα παρασκήνια.

Αντίκτυπος στους γείτονες

«Το Κατάρ έχει καταφέρει να αιφνιδιάσει τους γείτονές του αφότου ανακάλυψε πως είχε τα τρίτα μεγαλύτερα κοιτάσματα φυσικού αερίου παγκοσμίως. Επιδεικνύοντας πως ένας ηγέτης μπορεί να επιλέξει να αποσυρθεί, κάνει ένα ακόμα αμφιλεγόμενο βήμα που θα έχει βαθιές ψυχολογικές συνέπειες σε όλο τον αραβικό κόσμο»

Τζέιν Κίνινμοντ, «The Guardian»

Ενας ανάμεσα σε 24

Ο 33χρονος σεΐχης Ταμίμ είναι ένα από τα 24 παιδιά του εμίρηΑλ Τάνι,ο τέταρτοςκατά σειρά γιος του καιτο δεύτερο παιδί που απέκτησε με τη δεύτερη από τις τρεις συζύγους του, τη σεΐχα Μόζα. Πήγε σχολείο στην Αγγλία, το 1997 αποφοίτησε από τη Βασιλική Στρατιωτική Ακαδημίατου Σάντχερστ.Εχει δύοσυζύγους και έξι παιδιά.