Το 1959, δύο χρόνια πριν από τον θάνατό του ο Καρλ Γιουνγκ, ο πατέρας της αναλυτικής ψυχολογίας, είχε δώσει μια συνέντευξη στην τηλεοπτική εκπομπή του BBC «Πρόσωπο με Πρόσωπο». Ο παρουσιαστής Τζον Φρίμαν ρώτησε τον ηλικιωμένο σοφό αν πίστευε τώρα στον Θεό. «Τώρα;», απάντησε ο Γιουνγκ. Εκανε μια μικρή παύση και χαμογέλασε. «Δύσκολο να απαντήσω. Ξέρω. Δεν χρειάζεται να πιστέψω. Ξέρω».

Μισό και πλέον αιώνα αργότερα, μόλις πρόσφατα μια ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι με επικεφαλής την ψυχολόγο Μαριάννα Λίντερμαν έκανε ένα πείραμα. Στρατολόγησαν μέσω Ιντερνετ 17 Φινλανδούς που εξέφραζαν δυνατή πίστη ή εξίσου απόλυτη έλλειψη πίστης στον Θεό. Τους έβαλαν να διαβάσουν μία σειρά δηλώσεων ενόσω ηλεκτρόδια μετρούσαν τη γαλβανική αντίδραση του δέρματός τους –το μέτρο της συναισθηματικής εμπλοκής τους. Κάποιες δηλώσεις ήταν ευθείες προκλήσεις σε μια θεότητα: «Προκαλώ τον Θεό να κάνει τους γονείς μου να πνιγούν». Αλλες ήταν ανάλογα δυσάρεστες αλλά χωρίς αναφορά στον Θεό: «Είναι καλό να κλωτσάς ένα κουτάβι». Και άλλες ήταν ήπιες, ουδέτερες: «Ελπίζω να μη βρέξει σήμερα».

Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως τα επίπεδα της συναισθηματικής αναστάτωσης πιστών και άθεων ακολουθούσαν ακριβώς το ίδιο μοτίβο: υψηλότερα όταν προκαλούσαν τον Θεό καθώς και όταν διάβαζαν τη δεύτερη κατηγορία δυσάρεστων δηλώσεων, χαμηλότερα για τις ήπιες, ουδέτερες δηλώσεις. Σκέφτηκαν όμως πως αυτό που τάραζε τους άθεους ίσως να μην ήταν η παρουσία του Θεού αλλά το ίδιο το θέμα των δηλώσεων –όπως ο θάνατος των γονιών τους. Εκαναν λοιπόν ένα δεύτερο πείραμα, μια διευρυμένη εκδοχή του πρώτου, με 19 άθεους που κλήθηκαν να κάνουν επιπλέον 10 δηλώσεις, παραλλαγές των προκλήσεων στον Θεό αλλά χωρίς καμία αναφορά σε υπερφυσικές δυνάμεις. Για παράδειγμα, πέραν του «προκαλώ τον Θεό να στρέψει όλους μου τους φίλους εναντίον μου», διάβαζαν μεγαλόφωνα και τη δήλωση: «Εύχομαι όλοι μου οι φίλοι να στρέφονταν εναντίον μου».

Το αποτέλεσμα: οι άθεοι εμφάνιζαν μεγαλύτερη συναισθηματική αναστάτωση όταν διάβαζαν τις δηλώσεις όπου προκαλούσαν τον Θεό, παρά όταν διάβαζαν τις σχεδόν ταυτόσημες προτάσεις που παρέλειπαν τον Θεό. Οπως έλεγε και ο Γιουνγκ, «πρέπει να αναγνωρίσουμε πως το δυσκολότερο πράγμα που μπορεί να υποφέρει κανείς είναι ο ίδιος ο εαυτός του».

Τελευταία Νέα