«Πριν από την κρίση υπήρχε η αίσθηση ότι διαρκώς θα αποκτούσαμε όλο και περισσότερα. Ομως αυτό δεν ισχύει πλέον. Οι πιέσεις που μας ασκούνται είναι πολλές. Είναι απαραίτητο να κινηθούμε πιο ευέλικτα, ώστε να επιβιώσουμε». Τα λόγια αυτά δεν ανήκουν ούτε σε κάποιο κυβερνητικό στέλεχος ούτε σε κάποιον πολίτη των χειμαζομένων από την κρίση χωρών του ευρωπαϊκού Νότου. Τα λόγια αυτά ανήκουν στον Μπιάρκε Μόλερ, δημοσιογράφο που ζει και εργάζεται σε μια από τις ελάχιστες χώρες της Ευρώπης που εξακολουθεί να διατηρεί την κορυφαία πιστοληπτική αξιολόγηση –ΑΑΑ –και από τους τρεις μεγάλους οίκους, τη Δανία. Το μέλλον όμως διαγράφεται δυσοίωνο και για τους Δανούς καθώς ο πληθυσμός γερνάει ενώ σε πολλές περιοχές της χώρας οι άνεργοι ξεπερνούν εκείνους που εργάζονται –λόγω των υψηλών επιδομάτων ανεργίας. Κάποιοι θεωρούν πως πρόκειται για μια αρνητική συνέπεια της ευρωπαϊκής κρίσης. Οι περισσότεροι όμως θεωρούν πως πρόκειται για αρνητική συνέπεια του εξαιρετικά γενναιόδωρου κοινωνικού κράτους της Δανίας. Πλέον, βρίσκεται στο στόχαστρο μεγάλης μερίδας πολιτικών και πολιτών οι οποίοι τάσσονται ανοιχτά υπέρ της αναμόρφωσής του.
Η Δανία διαθέτει έναν από τους υψηλότερους φορολογικούς συντελεστές εισοδήματος στον κόσμο –56,5% για εισοδήματα άνω των 80.000 ευρώ. Αλλά ως αντάλλαγμα οι Δανοί απολαμβάνουν δωρεάν υψηλού επιπέδου υπηρεσίες, υγεία και παιδεία, καθώς και παχυλά επιδόματα τα οποία παρέχονται από το κράτος σε όλους τους πολίτες και ανεξάρτητα από τα εισοδήματά τους. Ολοι οι γονείς δικαιούνται χρήματα για την κάλυψη των εξόδων ανατροφής των παιδιών τους και όλοι οι ηλικιωμένοι έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν από το κράτος μια οικιακή βοηθό.
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ… ΑΝΕΡΓΟΣ. Αυτοί που επωφελούνται όμως περισσότερο από το κράτος πρόνοιας είναι οι άνεργοι. Η 36χρονη Καρίνα, για παράδειγμα, είναι άνεργη μητέρα δύο παιδιών που ζει –εδώ και μία 20ετία –αποκλειστικά χάρη στα κρατικά επιδόματα. Κάθε μήνα λαμβάνει ελάχιστα παραπάνω από 2.000 ευρώ, δηλαδή έναν μισθό υψηλότερο από αυτόν πολλών δανών εργαζομένων με πλήρη απασχόληση. Και το πρόβλημα της Δανίας είναι ότι στη χώρα δεν υπάρχει μόνο μία Καρίνα αλλά πολλές –αιώνιοι φοιτητές, νεότατοι συνταξιούχοι και δικαιούχοι πάσης φύσεως επιδομάτων.
«Γιατί να εργαστώ;»
«Κάποιο λάθος υπάρχει στο σύστημα, συμφωνώ. Ηθελα να δουλέψω αλλά μετά σκεφτόμουν γιατί να δουλέψω;»: άνεργη Δανή,της οποίας το μηνιαίο εισόδημα ήταν υψηλότερο από το εισόδημα της εργαζόμενης αδελφής της, χάρη στο επίδομα ανεργίας που της παρείχε το κράτος