Στα θέματα «χαμηλής πολιτικής», ή καθημερινότητας, όπως αυτά της οικονομικής συνεργασίας και της ενίσχυσης του κλίματος εμπιστοσύνης ανάμεσα στις δύο πλευρές, εστιάστηκε η χθεσινή ελληνοτουρκική συνάντηση κορυφής, κατά την οποία υπεγράφησαν 25 συμφωνίες, με τις οποίες κυβερνητικές πηγές εκτιμούσαν ότι επετεύχθη ο στόχος της βελτίωσης του κλίματος στις διμερείς σχέσεις. Θερμό κλίμα επικράτησε, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, και στο τετ α τετ των δύο πρωθυπουργών, παρότι συζητήθηκε ολόκληρο το φάσμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων, συμπεριλαμβανομένου του «αγκαθιού» του καθορισμού ΑΟΖ.

«ΚΟΙΝΑ ΒΗΜΑΤΑ». Μάλιστα, ο κ. Ερντογάν ερωτηθείς σχετικά μετά τη συνάντηση επανέλαβε την τουρκική θέση κατά της μονομερούς ανακήρυξης ΑΟΖ από την ελληνική πλευρά στην Ανατολική Μεσόγειο λέγοντας χαρακτηριστικά: «Μοιραστήκαμε για το θέμα της ΑΟΖ την πεποίθηση ότι πρέπει να γίνουν κοινά βήματα πάνω στην αρχή της αμοιβαίας ωφέλειας (win-win) για την Ανατολική Μεσόγειο». Από την πλευρά του ο κ. Σαμαράς, τόσο στις δηλώσεις του όσο και στην κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον κ. Ερντογάν, μίλησε για τα δικαιώματα της Ελλάδας που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο. Επίσης, κατ’ ιδίαν υπογράμμισε στον τούρκο Πρωθυπουργό την ανάγκη και στο ζήτημα της ΑΟΖ να βρεθεί μια λύση μέσω των διερευνητικών επαφών, οι οποίες συνεχίζονται ανάμεσα στις διαπραγματευτικές ομάδες των δύο χωρών.

Στην ίδια τετ α τετ συνάντηση, η οποία διήρκεσε μία ώρα και 45 λεπτά – 45 λεπτά περισσότερο από ό,τι ήταν προγραμματισμένη –, ο κ. Σαμαράς έθεσε με έμφαση το πρόβλημα που δημιουργεί στην Ελλάδα η συνεχής ροή λαθρομεταναστών, επισημαίνοντας την καθοριστική βοήθεια που θα μπορούσε να δώσει η Τουρκία για την αποτροπή εισόδου λαθρομεταναστών στα ελληνικά νησιά μετά την κατασκευή του φράχτη στον Εβρο.

Ο κ. Ερντογάν, σύμφωνα με ανώτατη κυβερνητική πηγή, δεσμεύτηκε πως θα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να συγκρατήσει το κύμα αυτό. Οι δύο πλευρές υπέγραψαν μάλιστα συμφωνία για τη στενότερη συνεργασία στο θέμα των λαθρομετανάστευσης – μία από τις 25, οι οποίες αφορούν από τον τουρισμό έως τη δέσμευση της Αθήνας να βοηθήσει την Τουρκία να κερδίσει τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2020 στην Κωνσταντινούπολη!

Πάντως, και οι δύο άνδρες εστίασαν στα θετικά της ελληνοτουρκικής προσέγγισης και της οικονομικής συνεργασίας, σε μια χρονική στιγμή που η Ελλάδα βρίσκεται στη μέση μιας πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης, ενώ η Τουρκία έχει ανοικτά μέτωπα με όλους τους γείτονές της στη Μέση Ανατολή – τη Συρία, το Ιράν, το Ιράκ (για το θέμα των Κούρδων), αλλά και το Ισραήλ.

ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ. Ετσι, ο κ. Ερντογάν στις δηλώσεις του υποστήριξε ότι ενδιαφέρεται για την περαιτέρω ενίσχυση της ελληνοτουρκικής οικονομικής συνεργασίας. Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι οι ελληνικές εξαγωγές στην Τουρκία ξεπερνούν τα 6,5 δισ. δολάρια – και 1,5 δισ. δολ. οι εξαγωγές της Τουρκίας στην Ελλάδα –, ενώ τόνισε πως η τουριστική κίνηση μεταξύ των δύο χωρών ξεπερνά το ένα εκατομμύριο τουρίστες τον χρόνο.

Στο πλαίσιο αυτό οι δύο πλευρές ενθάρρυναν τους έλληνες και τούρκους επιχειρηματίες που πήραν μέρος στη συνάντηση να προχωρήσουν σε επενδύσεις που θα ενισχύσουν ακόμη περισσότερο την οικονομική συνεργασία στις δύο πλευρές του Αιγαίου. Μάλιστα, ο κ. Σαμαράς δήλωσε ότι η κοινή αυτή προσπάθεια έχει στόχο τη βελτίωση της καθημερινότητας του πολίτη. «Χτίζουμε με προσεκτικά βήματα εμπιστοσύνης, για να φέρουμε τους πολίτες των δύο χωρών πιο κοντά».

Οι 25 συμφωνίες υπεγράφησαν σε πανηγυρικό κλίμα, παρουσία άνω των 20 υπουργών των δύο κυβερνήσεων. Από τις σημαντικότερες συμφωνίες είναι αυτές που υπεγράφησαν για πρώτη φορά στον τομέα της Υγείας, το μνημόνιο συνεργασίας στον τομέα της ναυτιλίας και των θαλάσσιων μεταφορών (προβλέπει και συνεργασία για γραμμές κρουαζιεροπλοίων στην Ανατολική Μεσόγειο), η κοινή διακήρυξη για συνεργασία στον τομέα του τουρισμού (οι τούρκοι τουρίστες προς την Ελλάδα έχουν υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία τρία χρόνια) κ.λπ.

ΑΒΡΟΤΗΤΕΣ. Τόσο ο κ. Σαμαράς όσο και ο κ. Ερντογάν μίλησαν με τα θερμότερα λόγια για τη βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Ο κ. Σαμαράς είπε ότι «η σημερινή ημέρα είναι μια καλή ημέρα» για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, εκφράζοντας την ελπίδα πως θα έρθουν πολλές τέτοιες. Από την πλευρά του, ο τούρκος Πρωθυπουργός τόνισε: «Τα τελευταία χρόνια οι σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας βαίνουν προς το καλύτερο κάθε μέρα», σημειώνοντας ότι η υπογραφή των συμφωνιών είναι ένδειξη της προόδου που έχει πραγματοποιηθεί στους τομείς συνεργασίας Αθήνας – Αγκυρας. Ο Πρωθυπουργός της Τουρκίας σημείωσε ακόμη, μεταξύ άλλων, ότι «οι μειονότητες που κατοικούν στις δύο χώρες αξίζουν μια ζωή που χαρακτηρίζεται από ευμάρεια και ειρηνικές συνθήκες διαβίωσης», επισημαίνοντας ότι οι διαφορές – οι οποίες, όπως είπε, υπάρχουν – «μπορούν να ξεπεραστούν μέσω του διαλόγου που είναι σε εξέλιξη».

ΓΙΑ ΤΟ ΑΙΓΑΙΟ.

Καταλύτης τα κοιτάσματα

«Τα ζητήματα του Αιγαίου δεν είναι και τόσο δύσκολο να λυθούν, αρκεί να υπάρχει η πολιτική βούληση και από τις δύο πλευρές. Και ο κ. Ερντογάν φαίνεται να την έχει». Με αυτά τα λόγια έμπειρος διπλωμάτης περιέγραφε τη σημερινή κατάσταση στα ελληνοτουρκικά. Σημείωνε μάλιστα ότι οι διερευνητικές συνομιλίες ακόμη μία φορά (είχε συμβεί και επί της τελευταίας κυβέρνησης Σημίτη) έχουν φτάσει κοντά στη συμφωνία για πολλά ζητήματα που αφορούν το Αιγαίο. Ωστόσο, έλεγε ότι για την εξεύρεση λύσης απαιτείται ισχυρή κυβέρνηση που να μπορεί να αναλάβει το πολιτικό κόστος που θα έχει π.χ. μία προσφυγή σε ένα διεθνές δικαστήριο.

«Δυστυχώς τις τελευταίες δεκαετίες έχουμε τόσο πολύ διογκώσει τα θέματα του Αιγαίου ώστε ακόμη και μια απόφαση ενός διεθνούς δικαστηρίου εάν δεν την θεωρήσουμε 100% συμφέρουσα για την ελληνική πλευρά να θεωρηθεί εθνική ήττα. Συνήθως όμως οι αποφάσεις αυτές μπορεί και να είναι 60% – 40%, μοιράζοντας τα οφέλη και στις δύο πλευρές», συνεχίζει η ίδια πηγή. Σημείωνε ωστόσο πως εάν οι έρευνες για υδρογονάνθρακες δείξουν ότι στο Αιγαίο υπάρχει θαμμένος τεράστιος πλούτος τον οποίο θα πρέπει με κάποιο τρόπο να εξορύξουμε, τότε τα ελληνικά κόμματα – που τώρα ποντάρουν στον λαϊκισμό – θα πρέπει να λάβουν κρίσιμες αποφάσεις για το μέλλον της χώρας. Αποφάσεις οι οποίες αναβάλλονται όσο παραμένει άγνωστο τι κρύβει η υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου.