Το τέταρτο κουδούνι

Η δουλειά τους «Ταξίδι με τρένο» ήταν, ίσως, ό,τι καλύτερο είδα στο περσινό Φεστιβάλ Αθηνών. Το φετινό «θεατρικό ντοκιμαντέρ» του Ανέστη Αζά και του Πρόδρομου Τσινικόρη «Επίδαυρος. Ενα ντοκιμαντέρ», με θέμα την Επίδαυρο και τα Επιδαύρια, αν και καλά μελετημένο, δεν έφτασε σε επίπεδο ανάλογο. Αλλά κράτησε τις ισορροπίες έστω κι αν κάποτε – κάποτε έχανε τον άξονά του.

Κι είχε στιγμές βαθύτατα αληθινές – η έξοχη Ρένη Πιττακή να συνδέει την Παράβαση των «Ορνίθων» με την Ουτοπία του σήμερα. Και στιγμές ουσιαστικές – η θεατρολόγος Νατάσα Σιουζουλή ν’ ανατρέπει, με τρόπο αιρετικό, καθεστηκυίες απόψεις ως προς το θέατρο της Επιδαύρου και την ιδεολογία της δημιουργίας του Φεστιβάλ.

Και στιγμές συγκινητικές. Ειδικά όταν ακούσαμε τον ηλικιωμένο κύριο Κώστα Ζαφείρη που μεγάλωσε στο σπιτάκι πίσω απ’ το θέατρο το οποίο έχει, πια, γίνει αναπόσπαστο στοιχείο του «ντεκόρ» της Μικρής Επιδαύρου. Ή όταν ακούσαμε τον Θεόδωρο Δημήτριεφ (φωτογραφία) σε βίντεο πρόσφατο να μιλάει με χιούμορ που δεν έχει καμφθεί για τα πρώτα Φεστιβάλ Επιδαύρου και για τα… παράνομα, γυμνά μπάνια στις γύρω θάλασσες των νεαρών τότε ηθοποιών του Εθνικού, που, όταν έγιναν γνωστά, τους έθεσαν… υπό επιτήρησιν, και να τραγουδάει με φωνή που έχει αντισταθεί στο χρόνο. Ή όταν ακούσαμε, σε ηχογράφηση ειδικά για την παράσταση, την ακμαία φωνή της υπέργηρης Κυρίας Τιτίκας Νικηφοράκη – πρώτη εμφάνιση στη σκηνή, 1935 -, της μόνης, αν δεν κάνω λάθος, επιζώσας απ’ τη σοφόκλεια «Ηλέκτρα» του Ροντήρη του 1938, την πρώτη επαγγελματική παράσταση της σύγχρονης εποχής στην Επίδαυρο, να μιλάει για το τότε – πριν από 74 χρόνια!

Απ’ την «Λωξάντρα» στην «Μαντάμ Σουσού» κι απ’ την «Μαντάμ Σουσού» στο… «Κοροϊδάκι της πριγκηπέσσας» (με ήτα και δυο σίγμα το ‘γραφαν τότε)! Αν δεν ήταν 3 Αυγούστου αλλά 1 Απριλίου όταν εστάλη το σχετικό mail / δελτίο Τύπου θα μπορούσα να το εκλάβω ως πρωταπριλιάτικο. Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, όπως ακριβώς το ‘χα προβλέψει, όσο πάει και την κατεβαίνει τη σκάλα – ειλικρινά, δεν ξέρω πόσα υπόγεια υπάρχουν ακόμα, παρακάτω…: ανακοινώνει πως συμπεριέλαβε στο ρεπερτόριό του το «μιούζικαλ» του Γιάννη Δαλιανίδη. Σε σκηνοθεσία Φώτη Μεταξόπουλου. Και με τη μουσική του Μίμη Πλέσσα. Για την επόμενη σεζόν 2012 – 2013 στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών της Θεσσαλονίκης – το φιλέτο, προφανώς, της χρονιάς, αυτό που και πάλι «θα γεμίσει τα ταμεία».

Θε μου! Θε μου! Ζω μέρες 1971; Οταν το έργο πρωτοανέβηκε στο τότε «Μετροπόλιταν» της Λεωφόρου Αλεξάνδρας – στις δόξες της τότε, τότε που η χούντα ανθούσε και δεν έβγαζε η γη χορτάρι… -, πριν γίνει χρωματιστή έως παρδαλή ταινία; Η αισθητική της χούντας αναβιώνει! Στο δεύτερο τη τάξει κρατικό μας Θέατρο! Θε μου, τι θα ζήσω ακόμα; Τι θα δουν τα ματάκια μου; Τι μας επέρχεται της Κρίσεως προϊούσης;

Και τα ερωτήματα που προκύπτουν: Πρώτον. Στην πρεμιέρα θα παραστεί και ο Πρωθυπουργός κ. Σαμαράς ανταποδίδοντας την αβρή κίνηση του καλλιτεχνικού διευθυντή του ΚΘΒΕ κ. Χατζάκη να παραστεί στην προεκλογική του συγκέντρωση για ανθρώπους του πολιτισμού; Δεύτερον. Ο Παττακός ζει; Τρίτον. Την μεθεπόμενη σεζόν, ΤΙ θ’ ανεβάσουν πια; Τον «Αγνωστο πόλεμο» σε προσαρμογή για το θέατρο; Το «Λούνα παρκ»; Ή, μήπως, «Το ρετιρέ»;

Το γλυκό ήρθε κι έδεσε. Κάτι ο Γρηγόρης Λαμπράκης ΖΕΙ στους… «Αχαρνής», κάτι η… αναπαράσταση της δολοφονίας του, κάτι «Το μεγάλο μας τσίρκο» που σας γράφω παραπάνω, με τη φωνή του Ξυλούρη, in memoriam υποτίθεται, στο «Φίλοι κι αδέλφια» ανερυθρίαστα ν’ αγωνίζεται να εκμαιεύσει τη συγκίνηση… Ούτε τον Δράκο του Σέιχ Σου τον ξεχάσανε για την επόμενη χρονιά αλλά – δόξα τω Θεώ – το έργο είναι σοβαρό, του Κοροβίνη (φωτογραφία αριστερά) και – δόξα τω Θεώ – σκηνοθέτης θα ‘ναι ο Μαστοράκης… «Ο Αυριανισμός στο θέατρο» θα την τιτλοφορούσα την «τάση». Αντε και τον Πολκ και τον Στακτόπουλο σε προσεχή παράσταση. Κι ο λαός, ο πάντα ευκολόπιστος και πάντα προδομένος, να χειροκροτάει… Και να τα θέατρα να γεμίζουν, και να οι έκτακτες παραστάσεις…

Και βέβαια τα θέατρα είναι καλό να γεμίζουν. Το θέμα είναι με ΠΟΙΟΝ ΤΡΟΠΟ τα γεμίζεις. Διότι είναι γνωστόν πως η καπηλεία γεμίζει και στάδια. Εως και κυβερνήσεις βγάζει…

«Η Αυτού Υψηλότης Βασίλισσα Ελισάβετ» που ‘λεγε στην ΕΡΤ κι ο παρουσιαστής της έναρξης των Ολυμπιακών του Λονδίνου, όπως μου τηλεφώνησε αναγνώστρια της στήλης, την οποία εκτιμώ, αυτήκοος μάρτυς – εγώ δεν την είδα, ήμουν στην Επίδαυρο. Ηταν απ’ τα ελάχιστα, λέει, που ακούστηκαν καθαρά απ’ το στόμα του. Αλλά «έγραψε».

Σας έγραφα, στο Τέταρτο Κουδούνι, στις 5 Ιουλίου, για το «Insenso» του Δημήτρη Δημητριάδη που ανέβασε, πριν απ’ τον Μιχαήλ Μαρμαρινό ο οποίος το παρουσίασε στο Φεστιβάλ Αθηνών, ο Εμμανουήλ Κουτσουρέλης στο Nixon. Η φίλη της στήλης κ. Εφη Βαφειάδη μου ‘γραψε απ’ την Θεσσαλονίκη πως, στο ενδιάμεσο των δυο παραστάσεων, πριν από δυο μήνες περίπου, το «Insenso» παρουσιάστηκε και στην πατρίδα της – και του συγγραφέα του -, απ’ τον Αναστάση – Δημήτρη Παπαδόπουλο (φωτογραφία), φοιτητή (για τον οποίο άλλος φίλος μου ‘πε πολύ καλά λόγια) του Τμήματος Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου – όπου γίνεται καλή δουλειά, απ’ όσο αντιλαμβάνομαι -, στο πλαίσιο διπλωματικής εργασίας του στην υποκριτική και σε σκηνοθεσία του επόπτη καθηγητή Δαμιανού Κωνσταντινίδη. Και για του λόγου το αληθές, μου ‘στειλε η κ. Βαφειάδη κι ένα – εντυπωσιακό – βιντεάκι το οποίο έχει αναρτηθεί στο YouTube.

Και ξαφνικά, φλας! Θυμήθηκα! Πως η πρώτη σκηνική παρουσίαση του κειμένου δεν έγινε στο Nixon τον περασμένο Μάιο, όπως σας έγραφα, αλλά ήδη απ’ το καλοκαίρι του 2007. Οπότε το ανέβασε ο Στέλιος Κρασανάκης στο Φεστιβάλ Νάξου – του οποίου, μάλιστα, ήταν παραγγελία στο συγγραφέα – ως μονόλογο, με ερμηνεύτρια την Ρούλα Πατεράκη.