Αναζήτηση
Εχει ανέβει περισσότερες από 120 φορές από ελληνικούς θιάσους (και όχι μόνο) στη σύγχρονη εποχή και στα πιο απίθανα μέρη: από το Καλλιμάρμαρο έως το Σπόρτινγκ Κλαμπ της Σμύρνης, από την Επίδαυρο έως το Κολοσσαίο, από το Τόκιο έως το Χαρτούμ και από το Ιράν έως την Αυστραλία. Εχει φορέσει χλαμύδα, κοστούμι και έχει εμφανιστεί γυμνός.
Λατρεύτηκε και καταχειροκροτήθηκε, αλλά προκάλεσε και την μήνιν ορισμένων θεατών και κριτικών όταν επί σκηνής εμφανίστηκε ο Εξάγγελος έχοντας ανάψει τσιγάρο ή όταν ο λαός-Χορός φορούσε μάσκες Μίκι Μάους.
Είναι ο πρωταγωνιστής της τελειότερης τραγωδίας, κατά τον Αριστοτέλη: ο Οιδίπους Τύραννος. Ο ευφυής βασιλιάς της Θήβας που σώζει την πατρίδα του από τη λαίλαπα της Σφίγγας, παντρεύεται εν αγνοία του τη μητέρα του και τυφλώνεται ώστε να πάψει να αντικρίζει την αλήθεια.
Εφέτος ανοίγει το Φεστιβάλ Επιδαύρου, όπως ακριβώς το 1955, καθώς η ιστορία του τραγικού βασιλιά επελέγη για την επίσημη έναρξη των Επιδαυρίων, ενώ 13 χρόνια αργότερα ήταν εκείνη με την οποία ξεκίνησε το δεύτερο τη τάξει φεστιβάλ στην Ελλάδα, εκείνο των Φιλίππων – Θάσου, στην πρώτη παράσταση που ανέβασε το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος.
Για πρώτη φορά στην Ελλάδα καταγράφεται (σύμφωνα με τα αρχεία του Θεατρικού Μουσείου) παράσταση του «Οιδίποδα Τυράννου» το 1887 στο Ζάππειο – αν και υπάρχει μαρτυρία για παράσταση το 1878 στο Ηρώδειο -, ενώ η πρώτη σε επαγγελματικό επίπεδο δίνεται το 1919 με πρωταγωνιστή τον Αιμίλιο Βεάκη· επόμενος σταθμός η πρώτη παράσταση στο Εθνικό Θέατρο το 1933 με τον Αιμίλιο Βεάκη και πάλι στον ομώνυμο ρόλο και την Κατίνα Παξινού ως Ιοκάστη. Ο λόγος του Σοφοκλή αποτέλεσε αντικείμενο πρόκλησης για σπουδαίους ανθρώπους των γραμμάτων και μεταφράστηκε ανάμεσα σε άλλους από τον Αγγελο Βλάχο, τον πανεπιστημιακό και λόγιο Στυλιανό Σεφεριάδη (πατέρα του νομπελίστα Γιώργου Σεφέρη), τον πρώτο και ισόβιο σκηνοθέτη του Εθνικού Θεάτρου Φώτο Πολίτη – μετάφραση που ήταν σχεδόν αξεπέραστη έως και τη δεκαετία του ’90 -, τον Μίνω Βολανάκη, τον Κ.Χ. Μύρη και τον Βασίλη Παπαβασιλείου.
Η ιστορία του τραγικού βασιλιά δεν μπορούσε να αφήσει αδιάφορους ερμηνευτές τόσο αμιγώς θεατρικούς, όσο και εκείνους που ήταν δημοφιλείς στο ευρύ κοινό κυρίως από τον χώρο του κινηματογράφου και αργότερα της τηλεόρασης, με αποτέλεσμα να περάσουν επί σκηνής τα πάθη του Οιδίποδα ο Εδμόνδος Φυρστ, ο Αιμίλιος Βεάκης, ο Αλέξης Μινωτής, ο Μάνος Κατράκης, ο Γιώργος Λαζάνης, ο Κώστας Καζάκος, ο Νικήτας Τσακίρογλου, ο Νίκος Κούρκουλος, ο Γρηγόρης Βαλτινός, ο Γιώργος Κιμούλης, ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, ο Νίκος Καραθάνος, έχοντας στο πλευρό τους επίσης γνωστές πρωταγωνίστριες στον ρόλο της μητέρας-συζύγου Ιοκάστης, όπως η Κυβέλη, η Μαρίκα Κοτοπούλη, η Κατίνα Παξινού, η Ελένη Χατζηαργύρη, η Αντιγόνη Βαλάκου, η Κατερίνα Χέλμη, η Νόνικα Γαληνέα, η Λυδία Κονιόρδου, η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη.
Και αν ο «Οιδίπους Τύραννος» αγαπήθηκε τόσο πολύ από ηθοποιούς και κοινό, δεν μπορούσε ο τραγικός λόγος του Σοφοκλή, που εκτιμάται ότι διδάχθηκε περί το 430-425 π.Χ., να μην αποτελέσει αντικείμενο του πόθου για σπουδαίους σκηνοθέτες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Από τον Αλέξη Μινωτή και τον Φώτο Πολίτη έως τον Κάρολο Κουν δεν υπήρξαν πολλοί που αντιστάθηκαν στη γοητεία της ιδιαιτερότητας του «Οιδίποδα». Και αν άλλες παραστάσεις είχαν κλασικό χρώμα και χλαμύδα, άλλες χαρακτηρίστηκαν από τα εφέ και την υπερβολή, άλλες – παρά τα μεγάλα ονόματα του καστ και την έμπειρη σκηνοθετική μπαγκέτα – πέρασαν αδιάφορες, ενώ υπήρξαν και εκείνες που έμειναν στην Ιστορία με τον σάλο που προκάλεσαν.
Ποιος να ξεχάσει άλλωστε τον «εμφύλιο» μεταξύ των θεατών της Επιδαύρου όταν ο Γεωργιανός Ρόμπερτ Στούρουα έβαλε εν έτει 1989 τον Εξάγγελο – Αννα Μακράκη να ανάβει τσιγάρο στην ορχήστρα της Επιδαύρου στην παράσταση με πρωταγωνιστές τον Κώστα Καζάκο και την Τζένη Καρέζη ή τη συζήτηση που προκάλεσε η παρουσία του Γιώργου Νταλάρα ως κορυφαίου του Χορού στην εκδοχή που σκηνοθέτησε ο Γιώργος Κιμούλης με τη Νόνικα Γαληνέα το 2005;
Οπως και να έχει, ο Οιδίπους και τα πάθη του δεν παύουν να γοητεύουν καλλιτέχνες και κοινό. Η εφετινή παράσταση, την οποία σκηνοθετεί ο Tσέζαρε Γκραουζίνις, κρύβει μία ακόμη ανατροπή: ένας άνδρας στον ρόλο της Ιοκάστης, ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, ενώ στον πρωταγωνιστικό ρόλο εμφανίζεται ο Αιμίλιος Χειλάκης.
