Εδώ ήταν το επίκεντρο του σεισμού

Η ευρύτερη διοικητική Περιφέρεια Αττικής, στις πέντε εκλογικές περιφέρειες της οποίας – Α’ και Β’ Αθήνας, Α’ και Β’ Πειραιά, και Αττικής (Υπόλοιπο) – ψήφισαν σχεδόν 2 εκατομμύρια πολίτες, αποτέλεσε το επίκεντρο του εκλογικού σεισμού της 6ης Μαΐου.

Ορισμένα πρόδρομα σημεία είχαν βέβαια διαφανεί ήδη από τις εκλογές του 2007, όταν για πρώτη φορά η αθροιστική δύναμη του τότε κυρίαρχου δικομματισμού (ΠΑΣΟΚ/ΝΔ) βρέθηκε, σχετικά απότομα, στο επίπεδο του 70%, τροφοδοτώντας την αύξηση της επιρροής όλων των μικρότερων κομμάτων.

Η ίδια τάση συνεχίστηκε και στις επόμενες εκλογές του 2009, όμως το κρίσιμο σημείο καμπής ήταν οι περιφερειακές εκλογές, τον Νοέμβριο του 2010, όταν οι υποψήφιοι των δύο μεγάλων κομμάτων περιορίστηκαν αθροιστικά στο 44,5%.

Το προειδοποιητικό αυτό μήνυμα καλύφθηκε πάντως προσωρινά από το σχετικά συσπειρωτικό αποτέλεσμα του β’ γύρου των περιφερειακών εκλογών. Ομως ενάμιση χρόνο αργότερα αποτυπώθηκε σε μια κατανομή δυνάμεων που δεν έχει ουδεμία σχέση με ό,τι ήταν έως τώρα γνωστό. Από την πληθώρα των νέων στοιχείων που αναδείχτηκαν τουλάχιστον πέντε είναι αυτά που είναι απαραίτητο να επισημανθούν.

Το πρώτο αφορά τον κατακερματισμό του χώρου της παραδοσιακής Δεξιάς, με τους Ανεξάρτητους Ελληνες να αναδεικνύονται σε ισότιμο σχεδόν ανταγωνιστή με τη ΝΔ, ενώ και τα τρία μικρά κόμματα που επιχείρησαν να εκφράσουν τις φιλελεύθερες τάσεις της Δεξιάς (Δημιουργία Ξανά, Δράση και ΔΗΣΥ) συγκεντρώνοντας αθροιστικά το 8,2% του συνόλου των ψήφων διαμόρφωσαν ένα απολύτως τριχοτομημένο τοπίο. Γεγονός που αποτυπώθηκε και στην εντυπωσιακή μείωση της προσωπικής επιρροής των κορυφαίων στελεχών της ΝΔ στη Β’ Αθηνών από 65.000 περίπου σταυρούς το 2009 σε μόλις 25.000 στις 6 Μαΐου (π.χ. Κωστής Χατζηδάκης).

Το δεύτερο και ίσως καθοριστικότερο στοιχείο αφορά την απότομη κατάρρευση της επιρροής του ΠΑΣΟΚ, το οποίο μέσα σε δυόμισι χρόνια έχασε σχεδόν το 80% της επιρροής που είχε το 2009. Η πτώση του ΠΑΣΟΚ υπήρξε γενικευμένη, με σχετικά περιορισμένες διαφοροποιήσεις, αφού σχεδόν πουθενά δεν ξεπέρασε το 10%. Ο εκλογικός χάρτης του ΠΑΣΟΚ στην Αττική εμφανίζει μια εντυπωσιακή ομοιομορφία, με ποσοστά που κυμαίνονται περί το 8%, χωρίς να διαθέτει καμία κοινωνική έδραση, αφού τη σχετικά καλύτερη επίδοσή του κατέγραψε στην Α’ Αθήνας (με κορυφαίο ποσοστό 12,8% στο Κολωνάκι) και τη σαφώς χειρότερη στη Β’ Πειραιά, όπου βρέθηκε στην έκτη θέση, πίσω και από τη Χρυσή Αυγή. Με ποσοστό περί το 5% στις ηλικίες έως 44 ετών και περί το 8,5% στις ηλικίες 45 έως 64 ετών, το ΠΑΣΟΚ διατήρησε κάποια σχετική επιρροή (περί το 19%) μόνον στους άνω των 65 ετών.

Το τρίτο στοιχείο αφορά την εντυπωσιακή άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος υπήρξε ο κύριος υποδοχέας των διαρροών του ΠΑΣΟΚ. Με κοινωνικά διαφοροποιημένη την επιρροή του (μέγιστο ποσοστό στο Λεκανοπέδιο 24,6% σε Νίκαια και Κορυδαλλό και ελάχιστο 11,7% σε Φιλοθέη-Ψυχικό), ο εκλογικός χάρτης του ΣΥΡΙΖΑ θυμίζει, σε χαμηλότερο φυσικά επίπεδο, τον εκλογικό χάρτη του ΠΑΣΟΚ στις αρχές της δεκαετίας του ’90.

Το τέταρτο στοιχείο αφορά τη για δεύτερη συνεχή φορά μείωση της εκλογικής δύναμης του ΚΚΕ από 11,4% το 2007 σε 10,2% το 2009 και 9,4% στις 6 Μαΐου. Τάση που είναι σε απόλυτη αντίθεση με ό,τι παρατηρείται στην υπόλοιπη Ελλάδα, όπου το ΚΚΕ από 6,5% το 2009 ανήλθε στο 8,0% στις 6 Μαΐου.

Το πέμπτο, και κατά μία έννοια το κρισιμότερο ίσως στοιχείο του αποτελέσματος των εκλογών της 6ης Μαΐου στην Αττική, ήταν η υψηλή δύναμη που εμφάνισε η Χρυσή Αυγή, με ποσοστό 7,9%, το δεύτερο καλύτερο μετά την Πελοπόννησο. Με ένα έντονα ανδρικό και σαφώς νεανικό εκλογικό σώμα (περίπου 13% στις ηλικίες 18-34 ετών), η Χρυσή Αυγή εμφάνισε την ισχυρότερη παρουσία της στη Δυτική ζώνη του Λεκανοπεδίου και στις αντίστοιχες προεκτάσεις της στην υπόλοιπη Αττική.

Με την ειδική περίπτωση του μικρού νησιού Αγκίστρι όπου η Χρυσή Αυγή (με ποσοστό 18,5%) ισοψήφησε με τη ΝΔ στην πρώτη θέση, τα υπόλοιπα υψηλά ποσοστά της Χρυσής Αυγής εντοπίζονται στην Τροιζηνία (12,5%), στη Σαλαμίνα (12,1%), στο Πέραμα (11,2%) και κυρίως σε μια συμπαγή και γεωγραφικά ενιαία ζώνη στη Δυτική Αττική, όπου ισοψήφησε με τη ΝΔ, ξεπερνώντας το 10% σε όλους τους δήμους (Μέγαρα, Ελευσίνα, Ασπρόπυργος, Μάνδρα, Φυλή), ενώ το ΠΑΣΟΚ καταποντίστηκε στο 8%. Αντιστοίχως υψηλά ποσοστά συγκέντρωσε τέλος και σε τρεις πολυπληθείς δήμους της Ανατολικής Αττικής: στις Αχαρνές (10,6%, δηλαδή σχεδόν 5.000 ψήφους), στο Κορωπί (13,6%) και στα Σπάτα (11,2%).