Σπάνια εγκλωβίζεται στη ρουτίνα του γραφείου. Αν αργήσει το πρωί, ο προϊστάμενός του δεν πρόκειται να τον επιπλήξει – απλώς θα αποχωρήσει λίγο αργότερα. Δικαιούται μία ώρα διάλειμμα για φαγητό, μπορεί να διακόψει την εργασία του για να παίξει πινγκ πονγκ ή για να κάνει μια βόλτα με συναδέλφους. Αν μια μέρα δεν επιθυμεί να πάει στη δουλειά, του επιτρέπουν να εργαστεί από το σπίτι. Σχεδιάζει εφαρμογές για κινητά τηλέφωνα, αμείβεται με 2.526 ευρώ καθαρά τον μήνα και έχει αγοράσει διαμέρισμα 63 τ.μ. με στεγαστικό δάνειο. Οχι άσχημα για έναν 27χρονο που τα πρώτα μεροκάματα μετά την αποφοίτησή του ήταν σε ένα υποφωτισμένο ίντερνετ καφέ σε κάποιο στενό του Κιλκίς, χωρίς ένσημα. Ο Σωτήρης Φαλιέρης λέει ότι ανακάλυψε στη Σουηδία έναν εργασιακό παράδεισο και δεν σχεδιάζει να επιστρέψει.

Δεν είναι ο μόνος. Χιλιάδες νέοι από ευρωπαϊκές χώρες που έχουν βυθιστεί στην ύφεση γίνονται την τελευταία τριετία οικονομικοί μετανάστες. Στις πατρίδες τους συχνά ασφυκτιούν σε δουλειές κατώτερες των προσδοκιών ή των προσόντων τους. Συμβιβάζονται με χαμηλούς μισθούς σε εργασιακούς χώρους που συνήθως φιμώνουν δημιουργικότητα και φρέσκες ιδέες. Αρκετοί δεν καταφέρνουν να προσληφθούν ούτε με δυσχερείς όρους. Το δεύτερο τετράμηνο του 2011 η ανεργία στους νέους έφτασε 45% στην Ισπανία, 42,9% στην Ελλάδα και 29,8% στην Ιρλανδία. Μόνη διέξοδος για πολλούς η φυγή. Οι Πορτογάλοι επιστρέφουν στις παλαιές αποικίες τους. Ιταλοί, Ελληνες και Ιρλανδοί ετοιμάζουν βαλίτσες για τον Νέο Κόσμο. Οι Ισπανοί δοκιμάζουν την τύχη τους στη Γερμανία. Στις χώρες τους συντηρούνται από τις οικογένειές τους, ενώ στο εξωτερικό παλεύουν να γίνουν ανεξάρτητοι. Στον καιρό της κρίσης για πολλούς ο απογαλακτισμός περνάει από την ξενιτιά.

«Εδώ μπορώ να κρατήσω ένα σπίτι μόνος μου. Αν έψαχνα δουλειά στην Αθήνα, πιθανόν θα ήμουν προγραμματιστής σε κάποια εταιρεία, θα περνούσα δέκα ώρες στο γραφείο και θα έπαιρνα 1.000 ευρώ τον μήνα», λέει ο Σωτήρης Φαλιέρης, απόφοιτος Πληροφορικής από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Το μηνιάτικο της δασκάλας μητέρας του είναι 1.200 ευρώ με 28 χρόνια υπηρεσίας. Εκείνος παίρνει τα διπλάσια με έναν χρόνο προϋπηρεσίας. Γνωρίζει ακόμη πέντε νέους που ακολούθησαν τον ίδιο δρόμο. Ανάμεσά τους και ένας πρώην συμφοιτητής του. Εργαζόταν ως σερβιτόρος σε τσιπουράδικο στα Ιωάννινα. Μέσα σε έναν μήνα στη Στοκχόλμη βρήκε δουλειά για να καλύψει τα πρώτα έξοδα διαβίωσής του εκεί και τώρα αναζητεί κάτι σχετικό με το αντικείμενο σπουδών του.

ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΒΟΡΡΑ. Στη Σκανδιναβία αξιοποίησε το πτυχίο της και η Ισπανίδα Κριστίνα Σάντα Μαρία. Εργάζεται στο Οσλο ως ναυπηγός. Στη χώρα της στην ίδια θέση ο μισθός θα ήταν περίπου ο μισός. «Εχω αρκετούς συναδέλφους στην Ισπανία που ψάχνουν για μεροκάματο. Είμαι τυχερή που βρίσκομαι εδώ. Η Νορβηγία έχει ανάγκη από 5.000 μηχανικούς. Η αγορά του πετρελαίου και του φυσικού αερίου βρίσκεται σε ανάπτυξη και υπάρχουν ευκαιρίες», λέει σε τηλεφωνική μας επικοινωνία. Ανεργοι συμπατριώτες της αναγκάζονται να επιστρέψουν στην πατρική στέγη ή κάθονται ξανά στα φοιτητικά έδρανα. Επιλέγουν μεταπτυχιακά προγράμματα διοίκησης επιχειρήσεων έτσι ώστε όταν ανακάμψει η αγορά να είναι ακόμη πιο ανταγωνιστικοί.

Εκτός από τον ευρωπαϊκό Βορρά αρκετοί νέοι Ισπανοί μεταναστεύουν στη Γερμανία, αλλά και στην Αργεντινή. Οι Ευρωπαίοι μπορούν να επισκεφθούν την Αργεντινή χωρίς βίζα. Με την άφιξη τους δίνεται δικαίωμα παραμονής στη χώρα για 90 ημέρες, διάστημα στο οποίο μπορούν να αναζητήσουν δουλειά. Οι περισσότεροι τελικά ζουν και εργάζονται χωρίς να έχουν καταγραφεί επίσημα από τις εγχώριες αρχές. Μόλις λήξει το τρίμηνο της άδειάς τους διασχίζουν τα σύνορα με την Ουρουγουάη και επιστρέφουν στην Αργεντινή για να την ανανεώσουν. «Δεν είμαστε παραγωγική χώρα. Εχουμε μεγάλο ποσοστό σχολικής διαρροής στις κατώτερες εκπαιδευτικές βαθμίδες και μεγάλο αριθμό πτυχιούχων πανεπιστημίου που δεν μπορούν να απορροφηθούν από την αγορά», παρατηρεί ο Μοντάλβο Χοσέ Γκαρθία, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Pompeu Fabra της Ισπανίας. Το κύμα φυγής νέων συμπατριωτών του δεν τον προβληματίζει, εφόσον εκείνοι καταλήγουν σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη. «Δεν είναι τραγικό αυτό που συμβαίνει. Απεναντίας πρόκειται για καλή εξέλιξη. Φαίνεται ότι η Ευρώπη είναι όντως μια ενιαία αγορά, ανοικτή και προσβάσιμη σε όλους τους πολίτες της», λέει.

ΣΤΙΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ. Το ίδιο ανοιχτές – λόγω γλώσσας και ανάπτυξης – φαίνεται ότι είναι οι πρώην αποικίες των Πορτογάλων. Σύμφωνα με το εθνικό τους Παρατηρητήριο Μετανάστευσης, τα τελευταία δύο χρόνια έχει αυξηθεί κατά 40% ο αριθμός των Πορτογάλων που ξενιτεύονται στη Μοζαμβίκη, μία από τις πιο ισχυρές οικονομίες της Αφρικής, με δείκτη οικονομικής ανάπτυξης 8% μεταξύ 1996 και 2008. Αλλοι επιλέγουν την Ανγκόλα. Πιο δημοφιλής προορισμός όμως είναι η Βραζιλία. Ο 27χρονος Γκονζάλο Πιρές είναι ένας από τους 330.000 Πορτογάλους που ζουν εκεί. Εχει ανοίξει δική του εταιρεία σχεδιασμού ιστοσελίδων με συνέταιρο τον 37χρονο Γερμανό Αντρέ Κόλερ. «Στην πατρίδα μου θα κέρδιζα 600 ευρώ ή το πολύ 1.000 ευρώ τον μήνα. Εδώ βγάζουμε πολύ περισσότερα. Υπάρχει ζήτηση», λέει στο τηλέφωνο από το γραφείο του σε μία από τις φαβέλες του Ρίου. «Δεν φοβηθήκαμε να στήσουμε την επιχείρησή μας εδώ. Είναι γειτονιές με μεγάλη φτώχεια, αλλά και εδώ ζουν εργαζόμενοι. Οδηγοί ταξί ή χαμηλόμισθοι υπάλληλοι. Βλέπεις ακόμα και εδώ να υπάρχει εξέλιξη», εξηγεί και προσθέτει ότι παρά τους εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης (7,5% για τη Βραζιλία) δεν πρέπει να πιστεύουν οι νέοι ότι εκεί βρίσκεται η Γη της Επαγγελίας. «Χρειάζεται προσπάθεια. Καμία ευκαιρία δεν σου χαρίζεται», λέει.

Τελευταία Νέα