Αναζήτηση
Εκανε τους μαθητές να τρέχουν για να πάνε στη σχολική αίθουσα. Να ξεχάσουν την κοινωνική διαδικτύωση και να έλθουν κοντά με τη βοήθεια ενός έξυπνου διαδρόμου για αγώνες στίβου που διασχίζει το νέο σχολικό συγκρότημα της Ακαδημίας Eβελιν Γκρέις. Ενα κτίριο-κόσμημα για την υποβαθμισμένη – και λόγω εγκληματικότητας – περιοχή του Μπρίξτον στο Λονδίνο που χάρισε στην πιο καταξιωμένη αρχιτέκτονα Ζάχα Χαντίντ το βρετανικό αρχιτεκτονικό βραβείο Στέρλινγκ για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά.
Μπορεί τα πρωτοποριακά και φουτουριστικά κτίρια με τις καμπύλες να δίνουν μια νότα πολυτέλειας σε όσους έχουν την τύχη να διαβαίνουν τα κατώφλια τους. Η Ζάχα Χαντίντ ωστόσο βλέπει το αρχιτεκτονικό της έργο ως «προσφορά στην κοινωνία».
«Ποιος μίλησε για πολυτέλεια; Θεωρώ ότι σχεδόν όλα μου τα κτίρια έχουν κοινωνικό χαρακτήρα. Συνεισφέρουν στη βελτίωση της εικόνας της πόλης», σχολιάζει η γεννημένη στη Βαγδάτη αρχιτέκτονας που διατηρεί γραφείο στο Λονδίνο τα τελευταία 30 χρόνια.
«Το ίδιο ισχύει και με το Μουσείο Τεχνών του 21ου αιώνα MAXXI στη Ρώμη. Ο κόσμος το χρησιμοποιεί. Το χαίρεται. Ελπίζω τα έργα μου να προβληματίζουν τον κόσμο και οι επισκέπτες να περνούν ωραίες στιγμές σε αυτά», συμπληρώνει, αναφερόμενη στο μουσείο που της χάρισε πέρσι το – πρώτο – βραβείο Στέρλινγκ.
Με το πρόσφατα βραβευμένο σχολικό συγκρότημα που δημιούργησε σε έναν χώρο μόλις 14 στρεμμάτων, νιώθει ότι συνεισφέρει σε μια «πιο ποιοτική μαθητική ζωή και μια καλύτερη κοινωνία».
«Τα παιδιά είναι ευτυχισμένα όταν κάτι άσχημο μετατρέπεται σε κάτι για το οποίο είναι περήφανα. Ετσι νιώθουν και με το νέο τους σχολικό συγκρότημα. Είναι μεγάλη ευθύνη. Ενα τέτοιο έργο έχει άμεση επίπτωση στον τρόπο με τον οποίο μεγαλώνουν τα παιδιά», λέει.
Τη μονοτονία των σχολικών αιθουσών σπάνε ένας διάδρομος – που, όπως λέει, «επιτρέπει στα παιδιά, ενώ είναι απομονωμένα μεταξύ τους, να επικοινωνούν οποιαδήποτε στιγμή» -, ένας χλοοτάπητας πολλαπλών χρήσεων και μια γωνιά με κήπο από αγριολούλουδα.
«Ενα σχολείο που σου επιτρέπει να κινείσαι κυκλικά και να βλέπεις τα πράγματα από διαφορετικές γωνίες, προτείνει έναν άλλο τρόπο εκπαίδευσης και μια νέα οπτική», όπως εξηγεί η Ζάχα Χαντίντ στην ισπανική εφημερίδα «El Pais» για το συγκρότημα των τεσσάρων σχολείων με τις καλά φωτισμένες τάξεις και τους ευρύχωρους διαδρόμους.
Πρόσφατα ολοκλήρωσε και τη νέα Roca London Gallery στο Chelsea Harbour, έναν εκθεσιακό χώρο για είδη μπάνιου, εμπνευσμένο από την κίνηση του νερού. Η άκρως φουτουριστική αυτή δουλειά την έκανε – παραλόγως – να γυρίσει πίσω στο παρελθόν. Οταν, μετά τις σπουδές της στα Μαθηματικά στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού, μπήκε στη Σχολή της Αρχιτεκτονικής Ενωσης Λονδίνου για να ακολουθήσει το όνειρό της.
«Θυμάμαι ότι το Chelsea Harbour ήταν από τις πρώτες περιοχές που επισκεφτήκαμε με συμφοιτητές για να μελετήσουμε την αρχιτεκτονική των κτιρίων. Τότε δεν μας άφηναν να πλησιάσουμε. Ωσπου μια μέρα νοικιάσαμε ένα ακριβό αυτοκίνητο και πλησιάσαμε υποδυόμενοι τους ιδιοκτήτες», λέει η Χαντίντ.
Ολα αυτά, από μια αρχιτέκτονα που επιμένει στη… μεγάλη κλίμακα. Παρά το γεγονός ότι κατά το παρελθόν έχει σχεδιάσει έπιπλα όπως ο καναπές Moraine (2000) αλλά και γυναικεία τσάντα για τον οίκο Louis Vuitton. «Καλές οι τσάντες αλλά εμένα μου αρέσει η αρχιτεκτονική. Εχω μάθει να μην ξεχωρίζω το περίβλημα από το εσωτερικό αλλά να δίνω την ίδια προσοχή και στα δύο», λέει.
Αυτή την περίοδο βρίσκεται στα σκαριά ένα έργο που, όπως επισημαίνει, την έχει σημαδέψει: ο σχεδιασμός της Κεντρικής Τράπεζας της Βαγδάτης. Είναι η πρώτη φορά που καλείται να δουλέψει στη γενέθλια πόλη της και μάλιστα σε ένα κτίριο που πέρσι δέχτηκε επίθεση από οπλισμένους άντρες και καμικάζι, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 18 άτομα.
«Πέρασαν 35 χρόνια από την ημέρα που έφυγα από το Ιράκ. Δεν επέστρεψα ποτέ. Παρά μόνο όταν μου πρότειναν να αναλάβω την Κεντρική Τράπεζα. Πιστεύω ότι είναι ένα κτίριο που μπορεί να συνεισφέρει σε ένα καλύτερο μέλλον», λέει.
Ανάμεσα στα κτίριά της που ξεχωρίζουν είναι το Κολυμβητικό Κέντρο του Λονδίνου για τους Ολυμπιακούς του 2012, το Κέντρο Επιστημών στο Βόλφσμπουργκ της Γερμανίας, η Οπερα της Γκουανγκτσού στην Κίνα, ο Πύργος για Σκι του Ινσμπουργκ της Αυστρίας, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Σινσινάτι και η Πλατεία Ελευθερίας στη Λευκωσία.
