Είναι παιδιά πολλών ανθρώπων τα λόγια μας.

Σπέρνουνται γεννιούνται σαν τα βρέφη

ριζώνουν θρέφονται με το αίμα.

Γ. Σεφέρης, «Αργοναύτες»

Σε πρόσφατο άρθρο του στη «Liberation», ο γνωστός δημοσιογράφος Κατρμέρ αποδίδει σοβαρή ευθύνη στην Ανγκελα Μέρκελ για τις συνεχείς παλινωδίες της ΕΕ ως προς την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους. Στην αρχή η καγκελάριος δεν ήθελε να ακούσει τίποτε για τη διάσωση της Ελλάδας και άφησε την εκκρεμότητα να σέρνεται για καιρό. Στη συνέχεια, όταν η κρίση χρέους χτύπησε την Ιρλανδία, δημιουργήθηκε μεν ο μηχανισμός του Ευρωπαϊκού Ταμείου Σταθεροποίησης (EFSF), αλλά παρά τις σαφείς προειδοποιήσεις του Ζαν-Κλοντ Τρισέ, με την εμμονή της κ. Μέρκελ, προκρίθηκε η δημιουργία του Μόνιμου Μηχανισμού Σταθεροποίησης (ESM) με ορίζοντα το 2013, με τη συμμετοχή των ιδιωτών (τράπεζες, Ταμεία κ.λπ.) στη διάσωση. Η αντίδραση των αγορών ήταν ακαριαία. Τα ελληνικά ομόλογα σκαρφάλωσαν στις 900 μονάδες βάσης (από 600) και την έκπληξη διαδέχτηκε η καχυποψία για τα ευρωπαϊκά ομόλογα του Νότου. Τότε η καγκελάριος δήλωσε ρητά ότι το κούρεμα θα αφορά κεφάλαια που έχουν τοποθετηθεί σε κρατικά ομόλογα της ευρωζώνης μετά το 2013. Με την απόφαση της 21/7, ξαφνικά, ζητήθηκε η «εθελοντική» συμμετοχή των ιδιωτικών κεφαλαίων (PSI) στο νέο πακέτο διάσωσης της Ελλάδας.

Μόλις ολοκληρώθηκε, σύμφωνα με τον Τσαρλς Νταλλάρα, εκπρόσωπο της Διεθνούς Ενωσης Τραπεζών, η εθελοντική συμμετοχή στο ελληνικό PSI του 90% των τραπεζών, η Γερμανία διακήρυξε ότι δεν είναι αρκετή η συμμετοχή, αλλά μπορεί να φτάσει και το 50%. Τότε άρχισε το μαζικό ξεφόρτωμα των ομολόγων, όχι μόνο της περιφέρειας αλλά και του πυρήνα της ΕΕ, της Ιταλίας, με αύξηση των ασφαλίστρων κινδύνου ομολόγων (CDS) ακόμη και για τη Γαλλία. Η συμπεριφορά αυτή αποδίδεται από τον δημοσιογράφο στον θυμό της κ. Μέρκελ απέναντι στις τράπεζες, δικαιολογημένο θυμό μεν, αλλά όταν διακινδυνεύει η ίδια η επιβίωση του ευρώ δεν ρίχνεις λάδι στη φωτιά.

Αναλογίστηκα τι είναι αυτό που προκαλεί τέτοιες παλινωδίες στην πολιτική της Ευρώπης. Από πού προέρχεται αυτός ο «θυμός». Κατά τη γνώμη μου, τα λόγια της καγκελαρίου προέρχονται από τρία χαρακτηριστικά της πορείας της.

Πρώτον, από το ότι είναι γέννημα-θρέμμα της τέως Ανατολικής Γερμανίας. Εζησε τραυματικά μια οικονομική και συστημική κατάρρευση στα νιάτα της. Και η δυστυχία που προηγήθηκε της επανένωσης την έχει σημαδέψει βαθιά.

Δεύτερον, είναι φυσικός – μάλιστα της Κβαντομηχανικής. Συνεπώς παίζει στα δάχτυλά της όχι μόνο την έννοια του «συστήματος», αλλά και τη θεωρία του χάους. Ακούει από τους ειδικούς και τον κ. Τρισέ για συστημικό κίνδυνο που ενέχει η κρίση ομολόγων και δεν κοιμάται τις νύχτες.

Τρίτον, είναι συντηρητική και κόρη προτεστάντη πάστορα. Δεν είναι ούτε φιλελεύθερη ούτε νεοφιλελεύθερη. Και θεωρεί την τιμωρία καλό, μια και καθένας είναι υπεύθυνος των πράξεών του. Ακόμη και οι τράπεζες.

Η κ. Μέρκελ δεν είναι μόνη στη Γερμανία. Και επίσης αποδέχεται ότι τα συμφέροντα της χώρας της είναι άρρηκτα δεμένα με την Ευρώπη. Εκ τούτου, λοιπόν, έχω την αίσθηση ότι σε λίγες ημέρες θα έχουμε σχέδιο διάσωσης της ευρωζώνης. Σε ό,τι μας αφορά, θα προκριθεί η επικύρωση της απόφασης της 21/7 ως έχει. Αλλά θα επιδιωχθεί να περάσει η μερική αλλαγή των συνθηκών το ταχύτερο δυνατόν, και πάντως πριν από το 2013, ώστε να υπάρξει η τελική διευθέτηση που θα προβλέπει τη δημιουργία του μόνιμου μηχανισμού και τη δυνατότητα πτώχευσης χώρας της ευρωζώνης. Με τις ευρωπαϊκές και τις ελληνικές τράπεζες κατάλληλα προετοιμασμένες, θα προβούμε σε εθελοντικό κούρεμα ικανό να καταστήσει το ελληνικό χρέος διαχειρίσιμο.

Θα μπορούσε να υπάρξει ακόμη μία ανατροπή αν εκτιμηθεί ότι γρήγορα θα υπάρξει πρόβλημα διάσωσης στην Ιταλία ή εάν το ΔΝΤ απαιτήσει από την τρόικα τη διαβεβαίωση που επιβάλλουν οι κανονισμοί του σχετικά με τη βιωσιμότητα του χρέους – τότε όμως θα βρεθούμε πολύ κοντά στην κατάσταση συστημικής κρίσης. Αλλιώς τα πράγματα θα κυλήσουν ομαλά ως προς το ευρωπαϊκό κομμάτι της κρίσης.

Είπαμε, η καγκελάριος είναι αυστηρή, ηθική και πείσμων φυσικός. Σε ό,τι αφορά εμάς, πάντως, οι στίχοι του ποιητή δίνουν την απάντηση στο ερώτημα αν θέλουμε να σωθεί η χώρα με απώλειες ή αν προτιμήσουμε το «γαία πυρί μιχθήτω». Η πρόσφατη Ιστορία μας δεν οδηγεί σε ιδιαίτερα ενθαρρυντική απάντηση, αλλά ούτε και σε τελείως αρνητική. Εχουμε και εμείς στο εθνικό μας γονίδιο κάτι από τη θεωρία του χάους.

Τελευταία Νέα