Μόνο τον εαυτό τους έχουν και το όνομά τους. Κατά τα άλλα, δεν υπάρχουν πουθενά. Δεν έχουν ταυτότητα, δεν αναγνωρίζονται ως πολίτες κάποιας χώρας και, ως εκ τούτου, στερούνται στοιχειώδη δικαιώματα του ανθρώπου: μόρφωση, στέγη, ιατρική περίθαλψη και εργασία. Αυτοί είναι οι άνθρωποι τους οποίους ο ΟΗΕ αποκαλεί ανιθαγενείς. Λησμονημένοι και περιθωριοποιημένοι κατά ομάδες οδηγούνται συχνά στο καθεστώς αυτό λόγω εθνοτικών ή φυλετικών διακρίσεων, συγκροτώντας ένα σύνολο περίπου 12-15 εκατ. παγκοσμίως.

Το πρόβλημα αναδείχθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κυρίως εξαιτίας των ιδιαίτερων μεταπολεμικών συνθηκών αλλά και επειδή στους καταλόγους αυτής της ομάδας περιλαμβάνονταν ο Αλμπερτ Αϊνστάιν και ο Ελί Βιζέλ – ονόματα που έγιναν παγκοσμίως γνωστά, ο πρώτος στις επιστήμες και ο δεύτερος ως επιζήσας του Ολοκαυτώματος, επισήμανε ο ύπατος αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Αντόνιο Γκουτιέρες.

«Αυτά όμως ξεχάστηκαν και τώρα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι ο κόσμος θα κατανοήσει τη σοβαρότητα του προβλήματος», τόνισε ανοίγοντας την εκστρατεία του Οργανισμού για την αντιμετώπιση του προβλήματος και απευθύνοντας έκκληση στις χώρες που δεν έχουν υπογράψει τις σχετικές συνθήκες, να το πράξουν.

«Οι άνθρωποι αυτοί χρειάζονται απεγνωσμένα βοήθεια γιατί ζουν σε ένα εφιαλτικό νομικό κενό. Εκτός από τη δυστυχία που προκαλείται στους ίδιους, η περιθωριοποίηση ολόκληρων ομάδων ανθρώπων, σε βάθος γενεών, προκαλεί έντονες πιέσεις στις κοινωνίες όπου ζουν και ενίοτε γίνεται πηγή συγκρούσεων». Γιατί το πρόβλημα μεταβιβάζεται και στα παιδιά που γεννιούνται από γονείς με προβλήματα ιθαγένειας, καθώς οι ίδιοι δεν είναι σε θέση να παντρευτούν νόμιμα στο κράτος όπου ζουν, αλλά ούτε να δηλώσουν στο ληξιαρχείο τη γέννηση του παιδιού τους.

Διασπάσεις κρατών. Πρόσφατο παράδειγμα ανθρώπων που ξαφνικά αποκλείστηκαν από την ιθαγένεια δίνει ο διαχωρισμός Βόρειου και Νότιου Σουδάν. Αφού το Νότιο Σουδάν κήρυξε την ανεξαρτησία του τον περασμένο μήνα, χιλιάδες άνθρωποι έμειναν στο βόρειο τμήμα χωρίς ιθαγένεια. Τη δεκαετία του 1990, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι αντιμετώπισαν το ίδιο πρόβλημα μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης, αλλά και τη διάσπαση της Γιουγκοσλαβίας και της Τσεχοσλοβακίας. «Η διάσπαση κρατών, η δημιουργία νέων, η μεταβίβαση εδαφών και ο ανασχεδιασμός των συνόρων υπήρξαν σοβαρά αίτια για την έκρηξη του προβλήματος τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Εκτός των περιπτώσεων κατά τις οποίες συντάχθηκαν νέοι νόμοι με προσοχή, πολλοί άνθρωποι αφέθηκαν εκτός», λέει ο Μαρκ Μάνλι, επικεφαλής του αρμόδιου τμήματος της Υπατης Αρμοστείας.

Σήμερα, σοβαρά προβλήματα εντοπίζονται στη Νοτιοανατολική Ασία, την Κεντρική Ασία, την Ανατολική Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή. Στη Μιανμάρ, περίπου 800.000 άνθρωποι της εθνοτικής ομάδας Ροχιντζά, στην οποία πλειοψηφούν οι μουσουλμάνοι, δεν έχουν ιθαγένεια.

Πλέον των 500.000 είναι οι ανιθαγενείς της Ταϊλάνδης, ενώ στο Κουβέιτ περίπου 93.000 απόγονοι της φυλής μπιντούν (στα αραβικά σημαίνει «χωρίς») διεκδικούν την ιθαγένεια πιο μαχητικά πλέον.

Τελευταία Νέα