Καθημερινά ρούχα αντί για βασιλικές εσθήτες χρησιμοποιεί για τους ανατρεπτικούς αισχύλειους «Πέρσες» του με το Εθνικό ο Ντίμιτερ Γκότσεφ, με μοναδικό σκηνικό αντικείμενο έναν περιστρεφόμενο μπλε τοίχο
Oι «Πέρσες» του Αισχύλου, η τραγωδία της ήττας και ένα από τα σπουδαιότερα αντιπολεμικά κείμενα της παγκόσμιας δραματουργίας, έχει πολλές φορές κι από πολλούς παρουσιαστεί στην Επίδαυρο. Όλα όμως δείχνουν πως στην εκδοχή του Γκότσεφ, στην παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου, θα είναι μια πρωτόγνωρη εμπειρία για τους θεατές. Δύο ημέρες πριν από την πρεμιέρα στο αρχαίο αργολικό θέατρο, υπάρχει πλούσιο υλικό για «υπόγειες» αντιδιαστολές. Σαν να έχει ήδη κριθεί, τόσο από τους εκ προοιμίου αρνητές της, όσο και από τους υποστηρικτές της. Πολυαναμενόμενη επομένως, ικανή να ανάψει τα αίματα, με μια σειρά από ανατροπές: 1 Ο Χορός των γερόντων, πιστών του Πέρση βασιλιά, έχει αντικατασταθεί από επταμελή Χορό νεαρών γυναικών (Στεφανία Γουλιώτη, Εύη Σαουλίδου, Κόρα Καρβούνη, Αλεξία Καλτσίκη, Έλενα Τοπαλίδου, Ρηνιώ Κυριαζή, Σύρμω Κεκέ), με το σκεπτικό ότι στα Σούσα δεν ξέμειναν μόνο οι γέροντες αλλά γυναίκες, που είναι πιο ευαίσθητες στα δεινά του πολέμου. 2 Ο μεγαλύτερος και πυκνότερος θεατρικός μονόλογος του Αγγελιαφόρου, που φτάνει στα Σούσα και πληροφορεί για την πανωλεθρία της Σαλαμίνας, μνημειώδες κομμάτι, έχει «σπάσει» σε επτά, σαν να έχει αντικατασταθεί από επταμελή Χορό (Νίκος Κουρής, Δημήτρης ΄Ημελλος, Γιώργος Γάλλος, Βασίλης Ανδρέου, Δημήτρης Πανανικολάου, Λαέρτης Βασιλείου, Πρόδρομος Τσινικόρης).

3 Η Άτοσσα (Αμαλία Μουτούση), γυναίκα του πεθαμένου Δαρείου και μητέρα του ηττημένου στη Σαλαμίνα Ξέρξη (Νίκος Καραθάνος), δεν φοράει στέμμα μεν, παραμένει όμως μια αυταρχική βασίλισσα.

4 Ο παιάνας της νίκης- η πιο ηχηρή φράση, «΄Ιτε παίδες Ελλήνων», που εγείρει τους Έλληνες θεατές- θα ακουστεί σβησμένα, σαν μελαγχολικό σχόλιο για περίοπτες νίκες, που σωρεύουν νεκρούς και στρατιές ηττημένων.

5 Η επίκληση στον νεκρό Δαρείο και η επίγεια παρουσία του ως φάντασμα, έχει μετασχηματιστεί σε σύμβολο μοναρχίας, έναν αναγνωρίσιμο δικτάτορα (Μηνάς Χατζησάββας) που ξεπροβάλλει από τον τοίχο του σκηνικού. «Ως μαρξιστής, δεν θα μπορούσα να βρω καμιά μεταφυσική ερμηνεία στην επίκληση».

6 Η εμβόλιμη παρουσία ενός πλάσματος (Λένα Κιτσοπούλου), που κινείται με οίστρο ανάμεσα στην παρόρμηση και στον θυμό, στο ανοίκειο και στο αληθινό, θα διατρέχει όλη την παράσταση, σχολιάζοντας από μικροφώνου τα δρώμενα.

Η παράσταση του Ντίμιτερ Γκότσεφ, όπως το θέατρο του σύγχρονου δημιουργού, βρίθει από καινοτομίες, από αναφορές στο σήμερα, από επιθετικότητες στα ταμπού. Οι νεωτερισμοί του γερμανοθρεμμένου σκηνοθέτη περιφρονούν τις εκμοντερνιστικές λύσεις που καταφεύγουν σε μονοσήμαντες αισθητικές εικόνες. Αντίθετα, στη γυμνή αρχαία ορχήστρα το μοναδικό σκηνικό αντικείμενο είναι ένας περιστρεφόμενος μπλε τοίχος, ενώ τα κοστούμια των τραγικών ηρώων και των μελών του Χορού είναι συλλεκτικά καθημερινής ζωής. Ακραία, απροσάρμοστα σε ωραιοποιήσεις, σχεδόν άσχημα- με μια εκ προθέσεως ασχήμια.

ΙΝFΟ

«Πέρσες» από το Εθνικό Θέατρο στις 31 Ιουλίου και την 1η Αυγούστου στην Επίδαυρο (τηλ. 210-

3272.000, 27530-

33036, 27530-22096). Τιμές: 50, 45, 25, 15 ευρώ

«Σιγανή κι αβάσταχτη αλήθεια»


Ριζοσπάστης στη σκηνή, αλλά συμβιβαστικός στον λόγο, ο Βούλγαρος σκηνοθέτης Ντίμιτερ Γκότσεφ δεν απολογείται. Εξηγεί: «Ανεβάζω τους «Πέρσες» με σεβασμό στον Αισχύλο. Η συνάντηση με το κείμενο, των ηθοποιών και του κοινού, πρέπει να έχει δριμύτητα. Τα πρωτογενή υλικά, απλότητα. Το παρελθόν, ως σελίδες ενός βιβλίου που ξεφυλλίζεται τώρα. Δεν θα παρουσιάσουμε την ιστορία όπως ήταν πριν από 2.500

χρόνια. Γιατί στο μεταξύ, όσα μεσολάβησαν έως σήμερα, καταστάλαξαν σε έναν πεσιμισμό, σε μια αμετάκλητη απογοήτευση. Η παράστασή μας λαμβάνει υπόψη της τις διαψεύσεις, στις οποίες αναφέρεται διαρκώς ο Χάινερ Μίλερ».

Η προσέγγιση των ηρώων γίνεται μέσα από το πρίσμα της μιλερικής μελαγχολίας, απέναντι στην αιώνια βία της εξουσίας. Για τον Γκότσεφ ο Μίλερ είναι θεός. Έκοψε κομμάτια του Αισχύλου και πρόσθεσε φράσεις του Μίλερ, ενώ ένα ολόκληρο απόσπασμα από τον «Φιλοκτήτη» κλείνει την παράσταση, που κινείται «ανάμεσα στη σιωπή και τον ήχο».

Θεωρώντας ότι ο στίχος του Χάινερ Μίλερ «και η αλήθεια σιγανή κι αβάσταχτη» είναι κορυφαίο σχόλιο για την αλήθεια, εύχεται με τους δικούς του «Πέρσες» να ακουστεί η αλήθεια στην Επίδαυρο. «Σιγανή κι αβάσταχτη».