Στο μικροσκόπιο μπαίνουν οι υπερβολές των γιατρών, καθώς δύο νέες έρευνες δείχνουν πως οι συμβουλές τους να αποφεύγουμε την έκθεση στον ήλιο και τις τακτικές μαστογραφίες αμφισβητούνται από τα ευρήματα δύο νέων επιστημονικών ερευνών.

Χιλιάδες γυναίκες υποβάλλονται χωρίς να χρειάζεται σε θεραπεία για καρκίνο του μαστού, λένε ερευνητές, καθώς 1 στις 3 περιπτώσεις της ασθένειας αυτής, η διάγνωση της οποίας γίνεται μέσω μαστογραφιών, είναι «αθώα» και δεν θα προκαλούσε κανένα πρόβλημα εάν δεν είχε εντοπιστεί.

Η αποκάλυψη αυτή ανοίγει εκ νέου τη συζήτηση για τις μαστογραφίες και την τακτική υποβολή των γυναικών σε αυτές, η οποία μπορεί να βοηθά κάποιες, αλλά αποδεικνύεται επιβαρυντική για άλλες. Οι γιατροί υποστηρίζουν ότι χιλιάδες γυναίκες υποβάλλονται σε άσκοπες θεραπείες, μεταξύ των οποίων και μαστεκτομές, προκειμένου να διερευνηθούν και να αντιμετωπιστούν όγκοι στους οποίους, τελικά, θα ήταν καλύτερο να μη γίνεται καμία παρέμβαση.

Υπερβολικές διαγνώσεις

Ο Πίτερ Γκετς, διευθυντής του Ιατρικού Κέντρου Cochrane της Κοπεγχάγης και επικριτής των προγραμμάτων μαστογραφίας, ένωσε τις δυνάμεις του με τον ερευνητή Κάρστεν Γιόργκενσον προκειμένου να συγκρίνουν τάσεις στον καρκίνο του μαστού πριν και μετά την εφαρμογή δημόσιων προγραμμάτων για τις μαστογραφίες στη Βρετανία, τον Καναδά, την Αυστραλία, τη Σουηδία και τη Νορβηγία. Βρήκαν ότι το επίπεδο των «υπερβολικών διαγνώσεων» ήταν αντίστοιχο και στις πέντε αυτές χώρες.

Καθώς δεν είναι δυνατόν να ξεχωρίσουμε τις θανατηφόρες από τις ακίνδυνες μορφές καρκίνου, όλοι οι καρκίνοι που εντοπίζονται πρέπει να υποβληθούν σε θεραπεία. Για παράδειγμα, είναι γνωστό ότι ένας τύπος καρκίνου του μαστού σε πρώιμη φάση που συχνά εντοπίζεται στη μαστογραφία και λέγεται μη διηθητικό πορογενές καρκίνωμα (dcis), μπορεί να διαλυθεί χωρίς θεραπεία. Το ίδιο όμως μπορεί να συμβαίνει και με άλλες μορφές της ασθένειας, σύμφωνα με νέες έρευνες. Οι επιστήμονες, η έρευνα των οποίων δημοσιεύεται στη «Βρετανική Ιατρική Επιθεώρηση», θεωρούν πως πολλοί γιατροί βρίσκουν αυτά τα στοιχεία «δύσκολα να τα αποδεχθούν». Οι μαστογραφίες εντοπίζουν τον καρκίνο του μαστού σε αρχικά στάδια, οπότε και είναι πιο εύκολο να θεραπευθεί. Η αρμόδια υπηρεσία στη Βρετανία υπολογίζει ότι οι μαστογραφίες σώζουν περίπου 1.400 ζωές γυναικών κάθε χρόνο. Όμως για κάθε μια που σώζεται, υπάρχουν σχεδόν 10 που θα υποστούν άσκοπες θεραπείες και για 500 ο συναγερμός θα είναι λανθασμένος- οι μισές από αυτές μάλιστα, θα υποβληθούν σε βιοψία.

Κάθε τρία χρόνια

Όπως έγραψε ο Γκίλμπερτ Ουέλτς, καθηγητής Ιατρικής στο Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας του Ντάρτμουθ στις ΗΠΑ, «το ερώτημα δεν είναι πλέον εάν, αλλά πόσο συχνά συμβαίνει μια υπερβολική διάγνωση». Σύμφωνα με το βρετανικό σύστημα υγείας, οι γυναίκες ηλικίας μεταξύ 50 και 72 ετών πρέπει να κάνουν μαστογραφία κάθε τρία χρόνια. Έως το 2012 τα ηλικιακά όρια θα γίνουν από 47 έως 73 ετών. Την περίοδο 2006-2007 εντοπίσθηκαν 13.500 περιπτώσεις καρκίνου του μαστού και ορισμένοι γιατροί θεωρούν ότι τα χρήματα που ξοδεύονται στο πρόγραμμα μαστογραφιών- περίπου 40 εκατ. λίρες τον χρόνο θα έσωζαν και άλλες ζωές εάν τα έδιναν σε προγράμματα θεραπείας. Όμως η δρ Σάρα Καντ από το Κέντρο Μαστού λέει ότι αυτή η έρευνα δεν πρέπει να αποθαρρύνει τις γυναίκες από τακτικές μαστογραφίες: «Ακόμα και με όλα τα στοιχεία αυτά, πιστεύουμε πως τα οφέλη από τον εντοπισμό του καρκίνου του μαστού σε πρώιμο στάδιο είναι πολύ μεγαλύτερα από τους κινδύνους».

Υπερβολικές κάποιες από τις προειδοποιήσεις για τον ήλιο

Η ΕΚΘΕΣΗ στον ήλιο δεν είναι η κυριότερη αιτία για το μελάνωμα, την πιο επικίνδυνη μορφή καρκίνου του δέρματος, σύμφωνα με ερευνητές, οι οποίοι θεωρούν πως κάποιες από τις προειδοποιήσεις για τους κινδύνους της ηλιοθεραπείας είναι υπερβολικές. Επιστήμονες η έρευνα των οποίων δημοσιεύεται στο τρέχον τεύχος της ιατρικής επιθεώρησης «Νature Genetics», ισχυρίζονται ότι ο πιο σημαντικός παράγων για τον κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος είναι ο αριθμός των σπίλων που έχουμε στο σώμα μας. Η διαπίστωση αυτή αναζωπυρώνει τη συζήτηση για το αν οι επίσημες προειδοποιήσεις για την αποφυγή έκθεσης στον ήλιο είναι μεγαλοποιημένες.

Σύμφωνα με την έρευνα, η οποία έγινε υπό την αιγίδα του βρετανικού Κing΄s College, η έκθεση στον ήλιο προκαλεί μόνο μικρό ποσοστό των μελανωμάτων. Οι συντάκτες της θεωρούν ότι οι προειδοποιήσεις πρέπει να γίνονται κυρίως σε όσους έχουν περισσότερους από 100 σπίλους στο σώμα τους. Αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν να τους ελέγχουν συστηματικά για αλλαγές στο σχήμα, το μέγεθος ή το χρώμα. Το μελάνωμα μπορεί να θεραπευθεί εάν εντοπιστεί στα αρχικά στάδια, αλλά είναι ο πιο σοβαρός τύπος καρκίνου του δέρματος καθώς μπορεί να εξαπλωθεί σε άλλα όργανα. Ο καρκίνος μπορεί να ξεκινήσει σε έναν υπάρχοντα σπίλο ή σε δέρμα που φαίνεται κανονικό, ενώ μπορεί να εμφανιστεί και σε ανθρώπους που δεν έχουν σπίλους αλλά είναι ανοιχτόχρωμοι και έχουν φακίδες.

Οι ερευνητές

Διεθνής ομάδα ερευνητών από την Αυστραλία, τον Καναδά και τις ΗΠΑ εντόπισε δύο γονίδια που ελέγχουν πόσους σπίλους έχει ο καθένας μας καθώς και το κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του δέρματος.

Η δρ Βερονίκ Μπατάιγ, δερματολόγος και ερευνήτρια στο Κing΄s College, θεωρεί υπερβολικές τις προειδοποιήσεις για την έκθεση στον ήλιο. «Φυσικά, ο ήλιος προκαλεί γήρανση του δέρματος και ρυτίδες. Ας μη φθάνουμε όμως στο σημείο να λέμε στον κόσμο ότι θα πεθάνει επειδή θα τον δει ο ήλιος».