ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΟΙ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ,
ΕΓΧΩΡΙΟΙ ΧΑΦΙΕΔΕΣ,
ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ ΣΤΗ
ΦΥΛΑΚΗ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΟ
ΚΛΙΜΑ ΠΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕ ΤΗ
ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΤΙΚΗ
ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΙΝΑΙ
ΜΕΡΙΚΑ ΑΠΟ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ
ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΤΟ
ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΧΟΥΝΤΑ, ΑΠΟ ΤΟ
1970 ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ
Αν η Μάρω Δούκα έγινε, μέσω τηςΑρχαίας Σκουριάς, η φωνή της γενιάς της, οΑλέξανδρος Κοτζιάς , συγγραφέας μιας γενιάς πιο πίσω, υπήρξε πιο μοναχική φωνή που προσπάθησε μάλλον να αποστασιοποιηθεί από τις συγκεκριμένες πολιτικές συνθήκες, έστω και αν τις περιγράφει, για να διεισδύσει πιο αφαιρετικά στους μηχανισμούς της εξουσίας και τους ανθρώπινους τύπους που αυτοί παράγουν. Παρότι το έργο του αμφισβητήθηκε αρκετά στην εποχή του, ηΑντιποίησις Αρχής (Κέδρος), μυθιστόρημα που κατά σύμπτωση (;) βγήκε τον ίδιο χρόνο με τηνΑρχαία Σκουριά(1979) και εκκινά από τις ημέρες του Πολυτεχνείου, θεωρείται σήμερα από τα κορυφαία της ελληνικής λογοτεχνίας του 20ού αιώνα. Πρωταγωνιστής, ένας χαφιές της χούντας και ο τρόπος που φαντασιώνεται ότι αποκτά εξουσία μέσω της σχέσης του με τους (παρα)κρατικούς μηχανισμούς. Στο έργο τουΒασίλη Βασιλικού , του οποίου τοΖσημαδεύει την προχουντική περίοδο, υπάρχουν πολλά διάσπαρτα στοιχεία και για τη χούντα.

ΤοΠαρίσι Κορυδαλλός (Λιβάνης), λ.χ., περιγράφει τον κόσμο των αυτοεξόριστων αντιστασιακών της χούντας σε επτά ευρωπαϊκές χώρες και τις εσωτερικές τους έριδες.

Αν θέλουμε να μιλήσουμε για λογοτεχνία της φυλακής, τότε πρέπει να μνημονεύσουμε οπωσδήποτε τη συλλογή διηγημάτωνΣυρματόπλεγμα (Κέδρος) του Σπύρου Πλασκοβίτη, δημοσιευμένη το 1974 αλλά γραμμένη μέσα στη φυλακή και βασισμένη στις εμπειρίες του από τις φυλακές Αβέρωφ, Αίγινας και Κορυδαλλού. Κείμενο πολύ πιο εσωτερικό από τον συχνά πολιτικό και κάποτε διδακτικό λόγο του Πλασκοβίτη, κείμενο εντέλει σπαρακτικό μέσα στην απλότητά του, επίσης γραμμένο- πάνω σε χαρτοπετσέτες, το 1973- στη φυλακή (στα κρατητήρια του ΕΑΤ-ΕΣΑ), είναι η μονοφωνικήΜαύρη Γαλήνη(Το Ροδακιό) τουΔ. Ν. Μαρωνίτη.

Με τη χούντα καταπιάστηκε και ο συγγραφέας των ΚεκαρμένωνΝίκος Κάσδαγλης, στο μυθιστόρημαΗ Νευρή (Κέδρος) και στο χρονικόΤο έλος (Διαγώνιος). Ενώ οΣυνήγορος του Στέφανου Σταμάτη(Κάλβος), δημοσιευμένος τα χρόνια της δικτατορίας (1972), περιγράφει το κλίμα της χωρίς να την ονομάζει, σε ένα μικρό μυθιστόρημα- καφκικό θρίλερ.

Μια ιδιότυπη αντιστροφή των συνθηκών προσφέρει η ενδιαφέρουσα νουβέλα του γεννημένου το 1970 Ηλία ΜαγκλίνηΗ ανάκριση (Κέδρος), που πραγματεύεται τη δύσκολη σχέση μιας εξεγερμένης τριανταπεντάρας με τον βασανισμένο (και βιασμένο) πατέρα της στο ΕΑΤ-ΕΣΑ. Η κόρη ανακρίνει με τη σειρά της τον πατέρα και προσφέρει μια νέα οπτική γωνία στο θέμα, αυτή τη φορά ως προς το πώς μεταδίδονται τέτοιες εμπειρίες στους επόμενους.

Τον τίτλο, πάλι, του εμβληματικού ποιητή στον τομέα που εξετάζουμε, τον δικαιούται ο πολυγραφότατος Γιάννης Ρίτσος που έγραψε πολλά ποιήματα για την περίοδο της δικτατορίας, με πιο χαρακτηριστικές τις συλλογές Γκραγκάντα καιΗ Πύλη.

Τελευταία Νέα