ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΘΗΚΕ «ΒΙΒΛΟΣ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΞΟΔΟΥ
ΤΟΥ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ», ΒΙΒΛΙΟ
ΠΟΥ ΖΩΝΤΑΝΕΥΕΙ ΤΟ ΔΡΑΜΑ ΤΩΝ ΛΑΩΝ ΑΛΛΑ
ΑΠΕΧΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΜΙΣΟΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΦΑΝΑΤΙΣΜΟ. ΜΕΤΑΦΕΡΜΕΝΑ
ΤΩΡΑ ΣΤΗΝ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ, ΤΑ «ΜΑΤΩΜΕΝΑ
ΧΩΜΑΤΑ» ΤΗΣ ΔΙΔΩΣ ΣΩΤΗΡΙΟΥ ΑΝΑΠΛΑΘΟΥΝ
ΜΝΗΜΕΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΕ ΜΕΡΑΚΙ ΚΑΙ ΣΕΒΑΣΜΟ
ΓΙΑ ΤΟ ΤΡΑΥΜΑΤΙΚΟ ΑΦΗΓΗΜΑ
Ο «χειρότερος» εχθρός μας είναι ο αναγνώστης, ο οποίος έχει πλάσει τις δικές του εικόνες διαβάζοντας τα Ματωμένα Χώματα (Κέδρος), θα πει ο σκηνοθέτης της τηλεοπτικής μεταφοράς του βιβλίου (Αlpha) Κώστας Κουτσομύτης. Και ο χειρότερος… αναγνώστης είναι αναμφίβολα όποιος έχει πλάσει μέσα από τον παραμορφωτικό φακό των εθνικών ιδεοληψιών, του φανατισμού ή και του μίσους τις δικές του, στρεβλές, απόψεις, αντιλήψεις και ερμηνείες, διαβάζοντας (ή και ακούγοντας) για την τραυματική μοίρα του Μικρασιατικού Ελληνισμού: εκατομμύρια ψυχές χαμένες ή ξεκληρισμένες, συμπαρασύροντας στον αφανισμό, Ελληνισμό, ελπίδες, όραμα.

Το διακύβευμα είναι μεγάλο για τον αφηγητή: πώς να μοιραστούν λάθη και πάθη στις δύο αντίπαλες πλευρές, να μην πνιγεί η ιστορία στον φανατισμό, η αλήθεια στο ψέμα; Πώς να ζωντανέψει το δράμα των μικρών και των λαών, να φανεί «η κοπριά τση προδοσιάς», τα ανάλγητα συμφέροντα και οι μεταβαλλόμενες ισορροπίες των μεγάλων; Πώς να εξιστορηθούν οι ματωμένες μέρες, ώστε το αφήγημα να βρει αναγνώστες και στις δυο πλευρές, Έλληνες και Τούρκους, «συνένοχους» αναγνώστες της μνήμης και της ιστορίας, έτσι όπως κάποτε υπήρξαν συντοπίτες στη γη της Ιωνίας; Πολυδιαβασμένα και πολυμεταφρασμένα, τα Ματωμένα Χώματα της Διδώς Σωτηρίου, που εκδόθηκαν το 1962, τιμήθηκαν με το βραβείο Ιπεκτσί και είχαν απρόσμενη απήχηση στην Τουρκία. Αν ο πόλεμος είναι «σαν την Κίρκη» και μεταμορφώνει (αδιακρίτως) σε γουρούνια όσους αγγίζει, η συγγραφέας τον καθιστά βασικό καμβά της αφηγηματικής δράσης αλλά όχι αποκλειστικό. Ο κεντρικός ήρωας και αφηγητής Μανώλης Αξιώτης υπάρχει ως παιδί και έφηβος πολυμελούς οικογένειας Μικρασιάτη αγρότη, στον Κιρκιντζέ έχει μια αξέχαστη φιλία με το βοσκόπουλο Σεφκιέτ και η μόνη τύφλωση της εξουσίας που γνωρίζει είναι του αράθυμου πατέρα του. Γύρω του μπλέκονται επεισόδια και ιστορίες οικογενειακών σχέσεων, επιβίωσης, οικονομικού ανταγωνισμού, εμπορικών συναλλαγών, αντιζηλίας, αλλά και μεταβλητής εγγύτητας ελληνοτουρκικής συνύπαρξης, καθώς η συγγραφέας ιστορεί «τι σόι ήταν ο τόπος μας και ποια η ζωή μας στην Τουρκιά πριν ξεσπάσουν οι Βαλκανικοί πόλεμοι και έρθει το καταραμένο ΄14».

Τότε ο ήρωας και αφηγητής θα εγκαταλείψει αμετάκλητα τον κύκλο της ειρήνης, θα ζήσει τα Αμελέ Ταμπούρια του ΄14-΄18, τα τάγματα εργασίας, θα δει την προπαγάνδα, την καχυποψία και τους «προαιώνιους λυτρωτικούς πόθους» να φέρνουν διωγμούς και φονικά, τον ξεσηκωμό των τουρκικών χωριών ενάντια στους Ρωμιούς, την Τουρκία να μεταβάλλεται «στην ουσία σε γερμανική αποικία», την πικρή αίσθηση ότι ο «δημιουργικός και κεφάτος λαός του γίνηκε ξαφνικά παθητικό στα τεφτέρια των μεγάλων και έπρεπε μονοκοντυλιάς να σβηστεί», τη λιποταξία, την πείνα. Όμως ο πάτος της Ιστορίας δεν είχε ακόμη φανεί.

Ο αφηγητής θα μπει στον τελευταίο και πιο ανελέητο κύκλο του πολέμου με τη στολή του Έλληνα φαντάρου, θα δει τα βάρβαρα όπλα του πολέμου να αλλάζουν χέρια, «χθες στων Τούρκων σήμερα στα δικά μας, πλήρωνε ο άμαχος τούρκικος πληθυσμός», θα δει το ξήλωμα της ουτοπίας, το ξέγραμμα της Συνθήκης των Σεβρών, την προδοσία να κυκλώνει, την ολομέτωπη επίθεση να εξελίσσεται σε υποχώρηση, φυγή, καταστροφή, εξόντωση, αιχμαλωσία. Την ιστορική συγκυρία να μαρμαρώνει..

Διδώ Σωτηρίου

ΜΑΤΩΜΕΝΑ ΧΩΜΑΤΑ

ΕΚΔ. ΚΕΔΡΟΣ, ΣΕΛ. 340,

ΤΙΜΗ: 16,50 ΕΥΡΩ

Τελευταία Νέα