Η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση που απειλεί να πλήξει σε διεθνές επίπεδο την πραγματική οικονομία (ανάπτυξη, ανταγωνιστικότητα, εισόδημα, απασχόληση, κ.λπ.) προκλήθηκε από την ανεξέλεγκτη και υψηλού επιπέδου χορήγηση δανείων και «τοξικών» τοποθετήσεων υψηλού κινδύνου (καζινο-καπιταλισμός) από μέρους των τραπεζών, προκειμένου να δημιουργήσουν προϋποθέσεις υψηλής, εντατικής και αδιαφανούς κερδοφορίας και κερδοσκοπίας. Επιπλέον, η κρίση αυτή αποτελεί έκφραση αποτυχίας του νεοφιλελεύθερου μοντέλου οργάνωσης της οικονομίας και διαχείρισης των πόρων, όπως αυτή, τηρουμένων των αναλογιών, του τέλους του 19ου αιώνα και του 1929. Πράγματι αποτελεί έκφραση αποτυχίας, με την έννοια ότι αυτό διακηρύσσει και εφαρμόζει την πλήρη απελευθέρωση των αγορών χρήματος, αγοράς εργασίας και αγαθών-υπηρεσιών, την κυριαρχία της αγοράς στη διαχείριση των πόρων με την περιθωριοποίηση των δημόσιων πολιτικών και της αναδιανομής του εισοδήματος, χωρίς ρυθμίσεις, ελέγχους, εποπτεία και συντονισμό, με την επικράτηση «χαλαρών οικονομικών και κανονιστικών πολιτικών που επέτρεψαν στην παγκόσμια οικονομία να υπερβεί τα όρια ταχύτητάς της». Έτσι, σημαντικά τραπεζικά ιδρύματα σε ΗΠΑ, Αγγλία και σε άλλες χώρες απώλεσαν τη ρευστότητά τους, με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις των χωρών, δεδομένης της κρίσης αξιοπιστίας που επικρατεί στη διατραπεζική αγορά, να προσπαθούν με τεράστιο κόστος των φορολογουμένων τους να αποτρέψουν τη χρηματοοικονομική τους καθίζηση. Παράλληλα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αποφασίζει τη μείωση των επιτοκίων κατά 0,5%, ενώ το Συμβούλιο Υπουργών Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 27 κρατών-μελών αποφάσισε πρόσφατα (8/10/08) τη χορήγηση δανείων για την ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής κατάστασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και την αναζωογόνηση της επενδυτικής τους δραστηριότητας, με στόχο να μη γίνουν τα πρώτα θύματα της διείσδυσης της κρίσης στην πραγματική οικονομία. Οι αποφάσεις αυτές, που λαμβάνονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση και υλοποιούνται σε εθνικό επίπεδο, εμπεριέχουν την αδυναμία τής μη εφαρμογής των αποφάσεων σε ομοσπονδιακό επίπεδο, όπως στις ΗΠΑ, με αποτέλεσμα,

ΕΑΝ ΑΠΟΤΥΧΕΙ

η στρατηγική αποτροπής της μετάβασης της χρηματοπιστωτικής κρίσης στην πραγματική οικονομία, τότε η κρίση του 2008- 2009 θα μας θυμίσει το κραχ του 1929

ενώ παρουσιάζουν δυναμικότητα συντονισμού να μην παρουσιάζουν άμεση, αποτελεσματική και εκτελεστική δυναμική.

Αξίζει να σημειωθεί ότι αντίστοιχες αποφάσεις στην κρίση του 1929, η οποία εξελίχθηκε σε κραχ, δεν είχαν σ΄ αυτήν την ένταση ληφθεί, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το 2008 η λήψη και υλοποίηση αυτών των αποφάσεων θα μπορέσουν να αποτρέψουν τη μετάβαση της κρίσης από τη χρηματοπιστωτική σφαίρα στους αρμούς της πραγματικής οικονομίας.

Πράγματι, ο μεγαλύτερος κίνδυνος αυτής της κρίσης για τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Ελλάδα θα είναι εάν η κρίση εισχωρήσει στην πραγματική οικονομία. Σ΄ αυτή την περίπτωση θα γίνουμε μάρτυρες, κατά το 2009, χρεοκοπιών και διακοπής της λειτουργίας επιχειρήσεων, μαζικών απολύσεων, σημαντικής αύξησης της ανεργίας και ανησυχητικής ύφεσης της οικονομίας σε συνθήκες στασιμοπληθωρισμού και σοβαρής επιδείνωσης του εισοδηματικού και βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων πολιτών.

Στην πρόσφατη εξαμηνιαία Έκθεσή του, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας υποστηρίζει ότι «η διεθνής οικονομία εισέρχεται σε τροχιά σοβαρής οικονομικής επιβράδυνσης με τις ΗΠΑ (1,6% το 2008 και 0,1% το 2009) και την Ευρώπη (1,3% το 2008 και 0,2% το 2009) να βρίσκονται ήδη ή να οδεύουν στην ύφεση». Στην κατεύθυνση αυτή υποστηρίζεται ότι απαιτούνται «μειώσεις επιτοκίων και συντονισμένες δράσεις από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, οι οποίες είναι αναγκαίες προκειμένου να εμποδιστεί η παρατεταμένη επιβράδυνση και η μετεξέλιξη σε ύφεση της παγκόσμιας οικονομίας».

Εάν η στρατηγική αυτή αποτροπής της μετάβασης της χρηματοπιστωτικής κρίσης στην πραγματική οικονομία δεν στεφθεί με επιτυχία, τότε, τηρουμένων των αναλογιών, η κρίση του 2008- 2009 θα μας θυμίσει, έπειτα από 80 χρόνια, την κρίση και το κραχ του 1929. Η επόμενη ημέρα, ανεξάρτητα από την έκβαση της κρίσης, θα είναι διαφορετική. Θα είναι μία ημέρα διεθνούς ελέγχου, εποπτείας και συντονισμού. Θα είναι μία ημέρα δημόσιων παρεμβάσεων, ρυθμίσεων και πολιτικών στην οργάνωση της οικονομίας και στη διαχείριση των πόρων της, εγκαταλείποντας έτσι σε παγκόσμιο επίπεδο τη φρενίτιδα της απελευθέρωσης των αγορών.

Ο Σάββας Ρομπόλης είναι καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, επιστημονικός διευθυντής ΙΝΕ/ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ.

Τελευταία Νέα