«Μην το πεις στη μαμά»

ΔΩΔΕΚΑ ΑΔΕΛΦΙΑ «ΕΛΕΥΘΕΡΑΣ ΒΟΣΚΗΣ». ΘΕΡΜΟΑΙΜΟΙ,
ΟΞΥΘΥΜΟΙ, ΑΥΤΟΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΟΙ. ΟΤΑΝ
Ο ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΣ ΤΗΣ ΑΔΕΛΦΟΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΕΙ, Η ΣΑΡΑΝΤΑΧΡΟΝΗ
ΑΦΗΓΗΤΡΙΑ ΓΥΡΝΑ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ.
ΤΟ ΑΝΑΣΥΝΤΑΣΣΕΙ, ΤΟ ΠΡΟΣΛΑΜΒΑΝΕΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ.
Η ΑΝΝ ΕΝΡΑΪΤ ΓΡΑΦΕΙ ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟ
ΣΤΟΡΓΙΚΟ ΤΕΡΑΣ ΠΟΥ ΛΕΓΕΤΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ…
ΠΑΙΡΝΕΙ ΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΒΟΟΚΕR
Αγάπη με το τσιγκέλι. Η οικογένεια είναι ακριβώς αυτό. «Άνθρωποι που δεν επέλεξες να αγαπήσεις μα αγαπάς έτσι κι αλλιώς». Κοιμάσαι στο διπλανό κρεβάτι, μοιράζεσαι τον αέρα στο σπίτι, τσακώνεσαι με φωνή για μικροπράγματα. Και δίπλα στη ζωή που τρέχει, τη ζωή που βλέπουν οι άλλοι, τη ζωή που μοιράζονται, υπάρχει η εσωτερική ζωή. Συμβαίνει στο κεφάλι μας και κανένας δεν παίρνει χαμπάρι.

Η Ανν Ενράιτ (Δουβλίνο, 1962) είναι Ιρλανδέζα συγγραφέας. Έχει εκδώσει δοκίμια, διηγήματα, μυθιστορήματα. Το βιβλίο της «Η συγκέντρωση» κέρδισε το Μπούκερ το 2007. Το βραβείο εκτίναξε τη φήμη της. Όπως και στο βραβευμένο μυθιστόρημα, έτσι και σε άλλα βιβλία της, η Ενράιτ βυθομετρεί το θέμα της οικογένειας, το παρελθόν και το αναβράζον παρόν της Ιρλανδίας, την αγάπη, το ψαχνό σεξ.

Τα δώδεκα αδέλφια

«Η συγκέντρωση» είναι μια οικογενειακή ιστορία. Μια πολυμελής οικογένεια, οι Χέγκαρτυ με τα τιρκουάζ μάτια, συγκεντρώνεται για μια κηδεία. Την κηδεία του Λίαμ, ενός από τα δώδεκα αδέλφια Χέγκαρτυ, που κατάφεραν να επιζήσουν. Γιατί η μαμά Χέγκαρτυ γεννοβολούσε διαρκώς. Κάποια παιδιά έζησαν, άλλα πέθαναν σε βρεφική ηλικία, άλλα αποβλήθηκαν από τη γόνιμη μήτρα της. Έτσι η μαμά Χέγκαρτυ ήταν συνεχώς έγκυος, συνεχώς κουρασμένη, συνεχώς αλλού. Και τα παιδιά μεγάλωσαν με την προσυμφωνημένη απαγόρευση «μην το πεις στη μαμά». Ο κόσμος να καιγόταν, η καλή μαμά δεν έπρεπε να ενοχληθεί.

Η αφηγήτρια της ιστορίας, Βερόνικα Χέγκαρτυ, τριάντα εννιά χρόνων, είναι η μόνη που συγκλονίζεται από τον θάνατο του Λίαμ. Άλλωστε ήταν σχεδόν συνομήλικοι, μεγάλωσαν μαζί. Η αυτοκτονία του Λίαμ είναι η αφορμή για τη Βερόνικα να θυμηθεί και να ανασυντάξει το παρελθόν, να αναζητήσει αιτίες κι αφορμές. Την πληγή που κακοφόρμισε και στράβωσε τη ζωή του Λίαμ. Η Βερόνικα ζει μια τακτοποιημένη ζωή, με τον επαγγελματία σύζυγό της: τακτικό σεξ, καλό σπίτι, δύο παιδιά. Όμως με τον θάνατο του Λίαμ, η καλοβαλμένη ζωή διαλύεται και η Βερόνικα μετατρέπεται σε νυχτόβιο οικόσιτο ζώο. Ζει τη νυχτερινή ησυχία του σπιτιού, όταν οι άλλοι κοιμούνται.

Κοιμάται, όταν οι άλλοι αναχωρούν για τις πρωινές ενασχολήσεις τους.

Ιρλανδία, δεκαετία του ΄30, δεκαετία του ΄70, σήμερα. Η αφηγήτρια κατασκευάζει εικόνες και αναμνήσεις, αναμοχλεύει ξεχασμένες μνήμες, ξεμπλοκάρει απωθημένα συμβάντα. Ο χαμένος Λίαμ, ο ναρκομανής Λίαμ, ο αλκοολικός Λίαμ. Το όμορφο αγόρι που ξεστράτισε. Ο άντρας που γέμισε πέτρες τις τσέπες του και βούτηξε στο νερό.

Η εσωτερική ζωή της Βερόνικα μεγεθύνεται.

Οι σκέψεις της βροντούν μες στο κεφάλι της, καταλαμβάνουν τον ζωτικό χώρο των αισθημάτων, οβελίζουν την κανονική ζωή. Τα μυστικά αποκτούν βάρος, το σεξ απεκδύεται τη συναισθηματολογία, η καθημερινότητα καταρρέει. Η αφηγήτρια ανασυστήνει το καλοκαίρι των εννέα χρόνων, τότε που συνέβησαν πολλά, για τα οποία ποτέ κανείς δεν ξεστόμισε λέξη.

«Η συγκέντρωση» δεν είναι μυθιστόρημα πλοκής. Η πλοκή είναι υποτυπώδης, σχεδόν μπανάλ. Το βιβλίο χαρτογραφεί την εσωτερική ζωή και όχι τη δράση των ηρώων του. Κι αυτό το κάνει με παρατηρητικότητα που εμβολίζει τα συμβάντα. Η αφηγήτρια αναζητεί την αισθηματική εκπυρσοκρότηση που αυτά προκάλεσαν.

Αnne Εnright

Η ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ

ΜΤΦ. ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΚΟΡΤΩ, ΕΚΔ.

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ, 2007, ΣΕΛ. 298, ΤΙΜΗ:

16,80 ΕΥΡΩ