Νύχτα της 6ης Νοεμβρίου 1917. Ο Λένιν οδεύει προς το Ινστιτούτο Σμόλνι για να αναλάβει τις τύχες της επανάστασης και γλιτώνει τη σύλληψη όταν οι αστυνομικοί που τον σταματούν τον περνάνε για έναν μεθυσμένο αλήτη. «Ολόκληρη η ιστορία του 20ού αιώνα παίχτηκε εκείνη τη στιγμή», λέει ο Βρετανός ιστορικός Ορλάντο Φάιτζες.


Το τραμ είναι σχεδόν άδειο. Ο ένας από τους δύο μοναδικούς επιβάτες, ένας μικρόσωμος άνδρας με φτωχή κόμη που έχει τυλιγμένο το κεφάλι του με έναν επίδεσμο και φοράει κασκέτο, ζητά από την οδηγό τη γνώμη της για την πολιτική κατάσταση. Είναι περίπου 11 το βράδυ της 6ης Νοεμβρίου (24 Οκτωβρίου με το παλιό ημερολόγιο) και ο επιβάτης είναι ο Λένιν. Η Κεντρική Επιτροπή του κόμματος των Μπολσεβίκων του έχει ζητήσει να κρύβεται σε ένα σπίτι στα προάστια του Πέτρογκραντ μετά την πρόσφατη επιστροφή του από την Φινλανδία. Εκείνος, όμως, δεν αντέχει να μένει μακριά από τη δράση, πιστεύει ότι η κατάκτηση της εξουσίας είναι δυνατή, θέλει να ξεκινήσει ένα πραξικόπημα. Φορά την περούκα του- είχε ξυρίσει από τον Ιούνιο το υπογένειο έπειτα από υπόδειξη του Στάλιν- και κυκλοφορεί με τον μοναδικό σωματοφύλακά του, έναν Φινλανδό μπολσεβίκο. Μια περίπολος τους σταματά, αλλά τους αφήνει να φύγουν όταν τους περνά για μεθυσμένους. Γύρω στα μεσάνυχτα, ο Λένιν φτάνει στο Ινστιτούτο Σμόλνι, την έδρα όλων των επαναστατικών κομμάτων. Δεν έχει άδεια εισόδου, καταφέρνει να μπει χάρις σε ένα στριμωξίδι.

Τον αναγνώρισαν

Οι σύντροφοί του αναγνωρίζουν τον ηγέτη τους μόλις μπαίνει μέσα. Συγκαλεί αμέσως συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής. Όλα τα πρωτοκλασάτα μέλη του κόμματος είναι εκεί. Τον Φεβρουάριο η λαϊκή επανάσταση είχε ξεσπάσει αυθόρμητα ξαφνιάζοντας τους Μπολσεβίκους, «βαθιά κοιμισμένους όπως οι μωρές παρθένες του Ευαγγελίου», όπως είχε πει ένας από αυτούς. Ο Λένιν βρισκόταν στη Ζυρίχη, ο Τρότσκι στη Νέα Υόρκη, ο Στάλιν στη Σιβηρία. Τώρα, όμως, είναι όλοι τους εκεί. Εδώ και μήνες, ο Κάμενεφ (πρόεδρος της Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής) επαναλαμβάνει ότι θα ήταν ανεύθυνη πράξη ένα πραξικόπημα, καθώς η κατάσταση δεν είναι ώριμη και ο λαός δεν είναι έτοιμος. Ο Λένιν υποστήριζε σχεδόν μόνος του ότι ήταν αναγκαίο να δράσουν, και μάλιστα χρησιμοποιώντας βία. Αυτήν τη φορά, όμως, δεν υπάρχει λόγος να υπερασπιστεί τα επιχειρήματά του: το πραξικόπημα έχει ξεκινήσει.

Τα πράγματα τρέχουν, αλλά όχι έτσι όπως θα ήθελε ο Λένιν, ο οποίος έχει μια εμμονή: θέλει να έχουν τελειώσει τα πάντα πριν από τη Σύνοδο των Σοβιέτ που έχει προγραμματιστεί για το απόγευμα της 7ης Νοεμβρίου. Θέλει οι αντιπρόσωποι να βρεθούν μπροστά

ΟΙ ΜΠΟΛΣΕΒΙΚΟΙ

Ο Λένιν υποστήριζε σχεδόν μόνος του ότι έπρεπε να δράσουν, με τη βία

σε ένα τετελεσμένο γεγονός, να έχουν καταληφθεί τα Χειμερινά Ανάκτορα, να έχουν συλληφθεί τα μέλη της κυβέρνησης. Ο Λένιν «σαν ένα λιοντάρι στο κλουβί, έκλαιγε, ούρλιαζε, ήταν έτοιμος να μας εκτελέσει όλους», θα ανέφερε αργότερα ένας μπολσεβίκος. Ήδη από το πρωί εκείνης της ημέρας είχε διακηρύξει «σε όλους τους πολίτες της Ρωσίας» ότι η προσωρινή κυβέρνηση είχε πέσει, «η εξουσία έχει περάσει στη Στρατιωτική Κεντρική Επιτροπή, που είναι επικεφαλής του προλεταριάτου και της φρουράς του Πέτρογκραντ». Η «Ραμότσκι Πουτς» («Εργατικός Δρόμος»), η εφημερίδα που διηύθυνε ο Στάλιν, είχε ήδη αναγγείλει στον πρωτοσέλιδο τίτλο της τη νίκη…

«Ήταν το κομβικό σημείο»


ΓΙΑ ΤΟΝ ΒΡΕΤΑΝΟ ιστορικό Ορλάντο Φάιτζες, το κομβικό σημείο της Οκτωβριανής Επανάστασης ήταν η μη σύλληψη του Λένιν από τους αστυνομικούς, οι οποίοι τον πέρασαν για μεθυσμένο. «Μπορώ να υποθέσω τι θα γινόταν εάν η αστυνομία είχε συλλάβει εκείνη τη νύχτα τον Λένιν στη διαδρομή του προς το Ινστιτούτο Σμόλνι, αν δηλαδή δεν είχε καταφέρει να ξεγελάσει τους αστυνομικούς του Κερένσκι», λέει στον «Ταχυδρόμο» ο συγγραφέας της «Τραγωδίας ενός λαού» και των «Ψιθυριστών». «Σ΄ αυτήν την περίπτωση, το Συνέδριο των Σοβιέτ θα είχε αναλάβει την εξουσία και οι Μπολσεβίκοι θα είχαν συγκροτήσει συνασπισμό με τους Μενσεβίκους και τους σοσιαλεπαναστάτες. Το πιο πιθανό είναι ότι θα ακολουθούσε εμφύλιος πόλεμος- αλλά σε αντίθεση με τον πραγματικό, νικητές ύστερα από λίγες εβδομάδες θα ήταν οι σοσιαλιστές. Δεν θα υπήρχαν δηλαδή οι συνέπειες του εμφυλίου του 1918, που άνοιξαν τον δρόμο για την κομμουνιστική δικτατορία και την άνοδο του Στάλιν. Δεν πιστεύω στις υποθέσεις, αλλά σ΄ αυτήν την περίπτωση ολόκληρη η ιστορία του 20ού αιώνα παίχτηκε στο ενδεχόμενο εκείνης της σύλληψης».

Η συνέντευξη του Ορλάντο Φάιτζες στον Δημήτρη Δουλγερίδη θα δημοσιευθεί το Σάββατο στον «Ταχυδρόμο»

Τελευταία Νέα