Αναζήτηση
Μισή μεγάλη Αpocalypsi!
μεγάλη και αθεράπευτη. Απόδειξη το «Αpocalypto». Για όλα μπορεί να τον κατηγορήσει κανείς, ακόμα και για λανθάνοντα ρατσισμό και ακατάσχετη, αδικαιολόγητη βία.
Όχι όμως πως δεν διαθέτει άφθονο νιονιό!
Ίσως η μοναδική, φετινή, αμερικανική περιπέτεια με άποψη, ιδεολογία, με ίχνη κοινωνιολογίας και ανθρωπολογίας. Μάλιστα. Εξωτερικά λειτουργεί με όρους περιπέτειας. Σχηματική και εντελώς αμερικανική. Οι καλοί και οι κακοί. Όπου πριν από δέκα και βάλε αιώνες, ιθαγενείς νομάδες και φιλήσυχοι κυνηγοί, φιλικοί προς το περιβάλλον, δέχονται επίθεση από εντεταλμένους της κεντρικής εξουσίας των Μάγια. Αφού πρώτα οι κανίβαλοι με φαλτσέτες και πάσης φύσεως αιχμηρά πολεμικά εργαλεία ξεριζώσουν κάμποσες καρδιές και εντόσθια (έτσι ακριβώς), στη συνέχεια σαν τα σφαχτάρια προσκομίζουν τους ζωντανούς στον βωμό του αρχιερέα με προορισμό τον αποκεφαλισμό προς τέρψιν ενός αλαλάζοντος, επίσης κανιβαλικού, πλήθους που εκλιπαρεί λίγη βροχή προκειμένου να σωθούν από την πείνα οι πιστοί. Ένας από τους μελλοθάνατους, με το όνομα «Παραλίγο», καταφέρνει να διαφύγει στη ζούγκλα, όπου αξιοποιώντας περίτεχνα κάθε είδους πανίδα και χλωρίδα εξοντώνει όλους τους διώκτες του μέχρι ενός. Φτάνοντας όμως με την οικογένειά του κοντά στη θάλασσα, πέφτει πάνω σε ισπανική αρμάδα που προσαράζει στη Λατινική Αμερική με τον ίδιο πάνω κάτω σκοπό. Τώρα ήρθε η σειρά των λευκών Ευρωπαίων να εξανθρωπίσουν και να εκπολιτίσουν τους βάρβαρους ειδωλολάτρες Ινδιάνους!
Πανούργος ο Γκίμπσον. Ένα τέτοιο non story για να αντέξει στα ταμεία και να σκανδαλίσει τα πλήθη, χρειαζόταν τη μαεστρία ενός μάγου των εικόνων. Πώς γίνεται αυτό; Διά της αντιγραφής. Και μάλιστα της καλής, της εξαιρετικής αντιγραφής. Δηλαδή από τη μια «Ο τελευταίος των Μοϊκανών», με σχεδόν κοπιαρισμένες τις φουριόζικες σκηνές καταδίωξης του αριστοτέχνη Μάικλ Μαν. Από την άλλη «Αποκάλυψη τώρα». Ε, δεν θα το πιστέψετε. Η μεγαλειώδης σκηνή των ανθρωποθυσιών με τον πολύχρωμο πολτό από γυμνές, βαμμένες , ινδιάνικες σάρκες, τυλιγμένες μέσα σε μια ομίχλη παρακμής, ανθρωποφαγίας , διαστροφής και συντέλειας του ανθρώπινου είδους, παραπέμπει στο αριστούργημα του Κόπολα, εκεί όπου ο συνταγματάρχης Κουρτζ (Μάρλον Μπράντο) επικεφαλής ιθαγενών ευλογούσε τελετές ανθρωποφαγίας, έσχατο, κορυφαίο σύμβολο ολοκληρωτικής έκπτωσης και εκτροπής του Ανθρώπου από τον προορισμό του.
Με μια κολοσσιαία διαφορά. Έχει τεράστια σημασία αυτό. Πρώτον, η επιστροφή του διανοούμενου Κουρτζ στον απόλυτο πρωτογονισμό λειτουργεί ερμηνευτικά για τον πόλεμο στο Βιετνάμ. Δηλαδή κατάληξη της γενοκτονίας είναι η ζούγκλα. Δεύτερον, η καταδίωξη αλλά και η επίθεση των τριών Μοϊκανών στην περιπέτεια του Μαικλ Μαν λειτουργούσε οργανικά με τη μυθοπλασία της ιστορίας. Δικαιολογημένες και οι δύο περιπτώσεις. Ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει εδώ. Άπαντα τα στοιχεία του σεναρίου είναι εντεΠέμπτη λώς αυθαίρετα και στο βάθος πέρα ώς πέρα χριστιανικά, φυσιολατρικά και ιδεαλιστικά. Όχι μόνο οι αρχαιολόγοι δεν έχουν απαντήσει στο «γιατί» εξαφανίστηκαν οι Μάγια- με τελευταία μάλιστα εκδοχή ότι ακραία, καιρικά φαινόμενα τους αποτέλειωσαν-, αλλά και από την άλλη, προκειμένου να υπηρετήσει το σχήμα του, το σενάριο καταλήγει να ενοχοποιεί έναν από τους κορυφαίους πολιτισμούς στην ιστορία της ανθρωπότητας!
Το κίνητρο προφανώς είναι το ίδιο, όπως στο βραβευμένο «Βraveheart» – παρμένο όμως από ιστορικά δεδομένα της ιμπεριαλιστικής εφόδου της Αγγλίας στη Σκωτία- αλλά και στα «Πάθη του Χριστού», όπου έπειτα από μια ακατάσχετη και ανηλεή βία η κατάληξη είναι μία. Ολοκληρωτική και ασύγγνωστη ενοχοποίηση των Εβραίων για τη σταύρωση του Χριστού. Ο Μελ Γκίμπσον ψάχνει διαρκώς ενόχους. Μαζικούς ενόχους. Τόσο για να προπαγανδίσει τα θρησκευτικά του πιστεύω όσο και για να ενοχοποιήσει τον ανθρώπινο πολιτισμό ως μέσο απόλυτης βαρβαρότητας. Πιστεύει- και πολύ σωστά σε αυτό το πρώτο σκέλος- ότι οι μεγάλες αλλαγές είναι ταυτόσημες με θηριωδίες μαζικές. Παράδειγμα η γκιλοτίνα του 1789. Παράδειγμα
«Αpocalypto»
Από την Αποκάλυψη του Ιωάννου και
του Κόπολα Καταδίωξη χωρίς ανάσα Με επιρροές από τον «Τελευταίο των Μοϊκανών» Ακατάσχετη βία και φυσιολατρία ΒΑΘΜΟΙ=6 1/2 (σκηνοθετικά, ο Φελίνι της ζούγκλας)
η βιομηχανική επανάσταση στην Αγγλία, όπου οι μηχανές σχεδόν «άλεθαν» μικρά παιδιά. Παράδειγμα ο ναζισμός και ο φασισμός. Παράδειγμα τα Γκουλάγκ του Σ τάλιν .
Όμως, προσηλωμένος στις θρησκευτικές του δοξασίες, εγκαταλείπει το δεύτερο σκέλος αυτής της διαλεκτικής διαδικασίας. Γ ιατί κάθε άλμα, εκτός από βαρβαρότητα, παράγει πρόοδο και πολιτισμό. Έτσι, αιχμάλωτος του δόγματος και του φανατισμού του, οριοθετεί την ιδεολογία του με όρους φυσιολατρίας, χλωρίδας και πανίδας. Περίπου, επιστροφή στη Φύση. Περίπου, καλύτερα νομάδες και κυνηγοί, παρά τεχνολογία σημερινή. Έτσι η ζούγκλα των πρώτων, ειρηνικών σκηνών , είναι ο επίγειος παράδεισος των φτωχών λαών. Έτσι ο «Παραλίγο» είναι ένας μικρός Χριστός. Έτσι οι πολιτισμένοι Μάγια αποδεικνύονται το ίδιο και χειρότεροι κανίβαλοι από τους φαρισαίους και τους ιερείς Εβραίους. Έτσι, η ταινία σχηματική- όχι μόνο στη δράση αλλά και στην ιδεολογία.
Το αποτέλεσμα διπλό. Από τη μια λανθάνων ρατσισμός και ακατάσχετη βία. Κι αυτό γιατί το μυστήριο γύρω από τους Μάγια ταίριαζε γάντι στους σχεδιασμούς του. Από αρχαιοτάτων χρόνων, που λένε και οι παππούδες μας , η βία, ο θάνατος, το αίμα και η καταστροφή ήταν, είναι και θα είναι η σισύφειος μοίρα του ανθρώπου. Από την άλλη όμως δεν μπορώ παρά να υποκλιθώ. Τόσο στο σκέλος που αναπτύσσει για την ανάπτυξη της ανθρώπινης ιστορίας όσο και στη σκηνοθετική του δεξιοτεχνία.
Ναι, είναι αλήθεια. Η ανθρωπότητα κολυμπάει σε ωκεανούς αίματος. Ναι, είναι αλήθεια. Ο Γκίμπσον ισοδύναμος με τα καλύτερα ονόματα του Χόλιγουντ. Αν εξαιρέσει κανείς το πρώτο, αφελές σαραντάλεπτο, μένει με το στόμα ανοικτό.
Απόλυτος άρχων τόσο των εικόνων όσο και των ρυθμών. Μισή αλήθεια, μισή αποκάλυψη, μισή, μεγάλη ταινία!
Ο Άγγλος ασθενεί βαριά
Σε τέτοια ιστορία με τόση φιλανθρωπία, ουδείς θα καταδε«Η χόταν να βάλει την υπογραφή του φαρδιά πλατιά. Και το ζήτημα δεν είναι μόνο η σεναριακή φιλόπτωχος ιστοριούλα, αλλά κυρίως η καλλιτεχνική διαδικασία. Όπου επί μισή και πλέον ώρα ένας πιτσιρικάς από τη Βοσνία (αν δεν με απατά η μνήμη μου) μπαινοβγαίνει και πλιατσικολογεί στο αρχιτεκτονικό γραφείο του Τζουντ Λο. Και επί μισή ώρα ο Τζουντ Λο πηγαινοέρχεται ανάμεσα στη γυναίκα του Ρόμπιν Ράιτ Πεν και στο γραφείο του, σπαζοκεφαλιάζοντας ποιος να είναι αυτός που έχει βάλει στόχο τις καρέκλες και τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές του. Στο τέλος και στο βάθος κήπος, δηλαδή Ζιλιέτ Μπινός. Ούτε από μακριά!
Με δυο λόγια: Κάποιο κλεφτρόνι σε υποβαθμισμένη περιοχή του Λονδίνου μπαινοβγαίνει σε γραφείο ευυπόληπτου αρχιτέκτονα ο οποίος ταλαιπωρείται από τη σχέση του με τη γυναίκα του. Τελικά, έπειτα από συστηματική παρακολούθηση, εντοπίζει τον πιτσιρικά και στη συνέχεια ανακαλύπτει και τη μητέρα του, μια μοδίστρα ξενιτεμένη από τη Βοσνία. Τι να κάνει; Α ντί να τον καταγγείλει, ζητάει από το Χρυσό
«Η διάρρηξη»
Άγγλος με προβλήματα υπαρξιακά Μετανάστες με επαγγελματικά Έτσι ο Τζουντ Λο πέφτει πάνω στη μοδίστρα Ζιλιέτ Μπινός
ΒΑΘΜΟΙ=3
(Χρυσό Ψαλίδι)
Ψαλίδι να του καρικώσει το παντελόνι!
Αmerican χωρίς beauty
Ολόκληρο το «σώμα» του σύγχρονου δράματος του american cinema περιστρέφεται, μηρυκάζει, δανείζεται, επανέρχεται, επηρεάζεται, ανακυκλώνεται γύρω από δύο ταινίες: «Shortcuts» του Ρόμπερτ Όλτμαν και «Αmerican beauty» του Σαμ Μέντες. Αν κοντά σε αυτές προσθέσεις την «Παγοθύελλα» (Ιce storm), την καλύτερη- κατά την ταπεινή μου γνώμη- στιγμή του Ανγκ Λι, παρασάγγας μακράν από το «Μυστικό του Βrokeback mountain» και το «Ηappiness» του Τοντ Σόλονζ, ε, τότε έχεις συναντηθεί με την πεμπτουσία του σύγχρονου αμερικανικού δράματος. Από τη μια ο μακαρίτης Ρόμπερτ Όλτμαν, που προκειμένου να υποστηρίξει αισθητικά την ιδεολογική του άποψη για τον κατακερματισμό του σύγχρονου κόσμου επινόησε τον κατακερματισμό και στην αφήγηση των ιστοριών του. Από την άλλη ο Μέντες, ο Σόλονζ και ο Ανγκ Λι, που ανασήκωσαν την κουρτίνα, επιτρέποντας σε θεατές μελοδραμάτων να απολαύσουν τις πομπές της παροιμιώδους αγίας οικογένειας, τόσο της αμερικανικής όσο και της ευρωπαϊκής. Ρε συ, η οικογένειά μου αποτελείται από αφασικούς, παρακμιακούς , πληκτικούς και φρενοβλαβείς!
Από εκεί και πέρα ουδέν. Κανείς και τίποτε άλλο δεν προχώρησαν το αμερικανικό δράμα μισό πόντο πιο μακριά. Τόση φτώχεια; Τ όση και μεγαλύτερη. Εμπόδιο, φυσικά, η λαιμαργία των παραγωγών και η πτώση των ηλικιών. Όσο ο μέσος όρος των θεατών πίπτει προς τα κάτω, τόσο το «δράμα» κινδυνεύει να καταχωρηθεί ως είδος προς εξαφάνιση. Δηλαδή τι να πάει να δει ο πιτσιρικάς; Πώς ο μπαμπάς του πηδάει τη γυναίκα του γείτονά του; Σιγά τα ωά!
Έτσι ακριβώς και με τα διασταυρούμενα περιστατικά των «Little children». Με απλά λόγια πασίγνωστες, τρελές, μικρές ιστορίες κατοίκων των βορείων προαστίων. Αν και ο Τοντ Φιλντ σε σχέση με την προηγούμενη μετριότητά του («Ιn the bedroom») διαπράττει άλμα στη σκηνοθεσία, εν τούτοις και επί της ουσίας
«Κρυφές επιθυμίες»
Καλοφτιαγμένο και καλοπαιγμένο Απιστίες και μικρά εγκλήματα μεταξύ
γειτόνων
Χλωμή παραλλαγή του «Crash»
ΒΑΘΜΟΙ=6
(το μοναδικό αμερικανικό δράμα της χρονιάς)
ουδείς λόγος να τρέξει ο απαιτητικός θεατής να προλάβει μπας και χάσει αυτή την ταινία. Τόσο ωμά, γιατί τα πράγματα είναι πολύ σκληρά. Κι αυτό όχι μόνο επειδή το «Αmerican beauty» είναι πιο μπροστά, αλλά και επειδή στο τέλος όλα άγια, χριστιανικά και καλά. Και ο σκύλος χορτάτος και η πίτα ολάκερη! Με δυο λόγια: Η αποφυλάκιση ενός παιδεραστή αναστατώνει τους γείτονες σε κάποιο βόρειο προάστιο. Όμως ο ανεπάγγελτος Πάτρικ Ουίλσον, σύζυγος της πανέμορφης Τζένιφερ Κόνελι, πέφτει στο κρεβάτι της μητέρας και νοικοκυράς Κέιτ Γουίνσλετ. Όμως ο σύζυγος της Κέιτ Γουίνσλετ παίζει το πουλί του σερφάροντας στο Ιnternet. Και όμως, ένας εκ των νοικοκυραίων και διωκτών του παιδεραστή, είχε σκοτώσει πισώπλατα στο παρελθόν έναν εντεκάχρονο μικρό. Άπαντες οι αραχτοί συνδέονται με νήματα απιστίας, υποκρισίας και εγκλήματος. Ο παιδεραστής απλή παρωνυχίδα σ΄ αυτή την κακοφορμισμένη, μικρή κοινωνία!
Με ανέκδοτα δεν βάφονται αυγά
Το περιστατικό από δημοσιογραφικό ρεπορτάζ. Όπου ο δήμαρχος , από Ζαχάρω μεριά, μετατρέπεται σε προξενήτρα και καταστρώνει σχέδιο αποκατάστασης ξέμπαρκων γαμπρών του χωριού του με ξέμπαρκες Ρωσίδες από την πόλη Κλιν, ογδόντα χιλιόμετρα από τη Μόσχα. Τοιουτοτρόπως πέντε λεβέντες από Ελλάδα καταφθάνουν στη Ρωσία και στη συνέχεια αντίστοιχος αριθμός από ζωντοχήρες (στην πλειονότητά τους) καταφθάνει στη Sugartown. Μετά βαΐων και κλάδων και με τις ευλογίες τόσο του επιχειρηματικού πνεύματος όσο και του Έλληνα, αλλά και του Ρώσου, ορθόδοξου παπά. Ευκαιρία για ντοκιμαντέρ που θα αποκαλύψει όλο το μεγαλείο της Ψωροκώσταινας, παραλλήλως με γόνιμες και ευφάνταστες πλευρές της σύγχρονης παγκοσμιοποιημένης οικονομίας. Νύφη θες; Α γόρασε μία σαν γίδα!
Μέχρι εδώ άριστα, εξαιρετικά. Ακόμα και η τεχνική επεξεργασία πάει καλά. Με έναν φακό που παρακολουθεί και καταγράφει τα περιστατικά από κοντά, σε χρονολογική σειρά, σαν όλα να οργανώθηκαν προκειμένου αντί για ντοκιμαντέρ να σκηνοθετηθεί μια κωμωδία με σπάνια για τα ελληνικά δεδομένα θεματική πρωτοτυπία. Η φαντασία της πραγματικότητας πιο μπροστά από τη φαντασία και του πιο ευφάνταστου καλλιτέχνη.
Όμως (από εδώ αρχίζουν τα δύσκολα) ο Τσακίρης διαχειρίζεται το υλικό του με αδικαιολόγητη δειλία επί της σεναριακής ουσίας. Πρώτον, δεν είναι όλοι οι αρσενικοί ξέμπαρκοι υποψήφιοι γαμπροί, αλλά μόνο αυτοί οι πέντε, οι καψεροί. Δεύτερον, όχι μόνο στη Ρωσία, αλλά και κάθε διπλανό χωριό σφύζει από γυναικεία παρουσία. Γιατί δεν ψάχνουν εκεί και τρέχουν
«Sugartown οι γαμπροί»
Πρωτότυπο περιστατικό Επαγγελματική τεχνική επεξεργασία Ρηχή επεξεργασία
ΒΑΘΜΟΙ= ΑΝΕΚΔΟΤΟ!
τόσο πολύ μακριά; Μπας και- πράγμα που δεν ομολογείται- όλοι και όλα αναφέρονται και καταλήγουν στην παροιμιώδη ιστορία πως κάθε Ρωσίδα είναι και μια πόρνη που θα ικανοποιήσει το άδειο κρεβάτι κάθε λιγούρη Έλληνα; Τρίτον, είναι αλήθεια ότι μερικές ιστοριούλες εκκρεμούν εις βάρος του δημάρχου; Και τέλος, είναι τουλάχιστον περίεργο που δεν σχολιάζονται τόσο η πολιτιστική ανωτερότητα του Κλιν- το οποίο συγκρινόμενο με τη Ζαχάρω μοιάζει με Μανχάταν δίπλα στο Πέραμα- όσο και των Ρωσίδων ζωντοχήρων που μπροστά στη θηλυκή αλλά και αρσενική πραγματικότητα της ελληνικής Sugartown φαντάζουν σαν Μπελούτσι, Κάμερον Ντίαζ και Σαρλίζ Θερόν.
Γ ια να ολοκληρώνω. Θέλεις να χλευάσεις, έστω και ρατσιστικά (όπως ο Κόεν στο «Βorat») τις Ρωσίδες; Κάνε το! Θέλεις ταυτόχρονα να λοιδορήσεις αυτούς τους πέντε Έλληνες γαμπρούς; Εμπρός! Κάνε κάτι τέλος πάντων. Τόση διακριτικότητα και άλλη τόση ουδετερότητα δεν ταιριάζουν σε μια τέτοια πραγματικότητα. Αληθινές ιστορίες- από ανατριχιαστικές μέχρι ξεκαρδιστικές- να φάν΄ κι οι κότες. Κινηματογραφιστές να τις διαχειριστούν υπάρχουν;
Με δυο λόγια: Ντοκιμαντέρ από αληθινό περιστατικό που έλαβε χώρα στη Ζαχάρω της Πελοποννήσου. Ο δήμαρχος αποφασίζει να μεσολαβήσει ώστε μερικοί υποψήφιοι γαμπροί να αποκατασταθούν με νύφες από Ρωσία. Έτσι οργανώνεται εκδρομή προς την πόλη Κλιν και στη συνέχεια οι Ρωσίδες στη Ζαχάρω της Ηλείας .
