Έχουν αυξηθεί- από το 1990 έως το 2003 κατά μέσον όρο κατά 23%- οι εκπομπές ρυπογόνων αερίων από οχήματα στην Ευρώπη, μειώνοντας έτσι αισθητά τον θετικό αντίκτυπο που θα είχαν στο περιβάλλον τα οικολογικά εργοστάσια, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Ευρωπαϊκής Περιβαλλοντικής Υπηρεσίας. Η αύξηση αυτή έχει συντελεστεί παρά την ύπαρξη πολύ πιο φιλικών στο περιβάλλον καυσίμων και υβριδικών αυτοκινήτων και οφείλεται μεταξύ άλλων στην τεράστια αύξηση των αυτοκινήτων που κυκλοφορούν στους δρόμους της Ευρώπης.


«Αυτό που κερδίζουμε από τα υβριδικά αυτοκίνητα και τα λεωφορεία που κινούνται με αιθανόλη το χάνουμε εξαιτίας του μεγάλου αριθμού των οχημάτων που κυκλοφορούν», λέει ο Ρόναν Ούχελ, κορυφαίος επιστήμονας της Υπηρεσίας. Τα μεταφορικά μέσα προκαλούν περισσότερο από το ένα πέμπτο των εκπομπών αερίων που δημιουργούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου στην Ευρώπη, όπου το πρόβλημα έχει μελετηθεί εκτενώς και όπου ο μεγαλύτερος όγκος τους προέρχεται από τα αυτοκίνητα.

Στην προσπάθεια να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση έχουν επιβληθεί φόροι προκειμένου να πληγεί η γοητεία της οδήγησης. Η Δανία π.χ. αντιμετωπίζει τα αυτοκίνητα με τον τρόπο που αντιμετωπίζει τα γιοτ, δηλαδή ως είδη πολυτελείας, με φόρους αγοράς που μερικές φορές ανέρχονται στο 200% της αξίας του οχήματος.

Η επέκταση των πόλεων είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του αριθμού των αυτοκινήτων και το αντίστροφο. Τα αυτοκίνητα διευκολύνουν τον κόσμο να μετακινείται και να ψωνίζει έξω από το κέντρο της πόλης και αυτό, με τη σειρά του, δημιουργεί μία ανάγκη για περισσότερα αυτοκίνητα. Καθώς η κίνηση αυξάνεται, οι κυβερνήσεις κατασκευάζουν περισσότερους περιφερειακούς δρόμους, ενθαρρύνοντας τους ανθρώπους να απομακρύνονται από τα αστικά κέντρατάση αισθητή από τη Ρώμη έως το Βουκουρέστι. Το φαινόμενο αυτό είναι πιο έντονο σε κοινωνίες που αναπτύχθηκαν πρόσφατα, καθώς τα αυτοκίνητα «γίνονται μέρος των φιλοδοξιών του 21ου αιώνα», λέει ο Πέντερ Τζένσεν, κορυφαίος συγγραφέας της έκθεσης της Ευρωπαϊκής Περιβαλλοντικής Υπηρεσίας για την κίνηση.

Τρομάζουν οι φόροι. Μονάχα

στην Ευρώπη, 10.000 χιλιόμετρα νέων αυτοκινητοδρόμων κατασκευάστηκαν από το 1990 έως το 2003 και με τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπάρχουν σχέδια για άλλα 12.000 χιλιόμετρα. Ο κυβερνητικός ενθουσιασμός για βελτίωση της δημόσιας συγκοινωνίας, που στοιχίζει και χρειάζεται πολλά χρόνια να γίνει, περνάει σε δεύτερη μοίρα.

Οι φόροι στα αυτοκίνητα ή στη βενζίνη μπορεί να είναι αποτελεσματικοί για τη μείωση της κίνησης, λένε οι ειδικοί, αλλά τρομάζουν τους ψηφοφόρους, γεγονός που καθιστά απίθανη, ακόμα και σε «πράσινους» πολιτικούς, την επιβολή τους.

Περιβαλλοντολόγοι σημειώνουν πως οι νέες πόλεις και τα προάστια πρέπει να οργανώνονται σύμφωνα με τον σχεδιασμό της δημόσιας συγκοινωνίας. Μέχρι να γίνει όμως αυτό, η κίνηση και οι ρύποι θα πνίγουν την Ευρώπη. Ο Τζον Μακ Κλέιν, ένας οδηγός ταξί στο Δουβλίνο, είπε ότι σε πρόσφατο ταξίδι του στην Πράγα, ενθουσιάστηκε από τη ρυμοτομία της. Αλλά αυτό που πραγματικά τον εντυπωσίασε ήταν το σύστημα του τραμ που έχει η πόλη αυτή. «Αυτό ήταν υπέροχο», λέει, «έφτανα παντού με άνεση».