Το πρόβλημα της θρησκείας προκάλεσε το 2006 μετωπικές αντιπαραθέσεις. Με το βιβλίο του «Η πλάνη του Θεού» (Εκδ. Βantam), που σαρώνει τις πωλήσεις, ο Βρετανός φιλόσοφος Ρίτσαρντ Ντόκινς εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση εναντίον της θρησκείας. «Αν ο ανελέητος ρασιοναλισμός αυτού του βιβλίου δεν σας εξοργίσει κάποια στιγμή», έγραψε ο συγγραφέας Τζούλιαν Μπαρνς, «τότε μάλλον δεν είστε ζωντανοί». Στο ίδιο πνεύμα είναι γραμμένο « Το πνεύμα του αθεϊσμού: Εισαγωγή σε μια πνευματικότητα χωρίς Θεό» (Εκδ. Αlbin Μichel). Ο Αντρέ Κομτ-Σπονβίλ επισημαίνει πως είναι επείγον να ξαναβρούμε μια πνευματικότητα χωρίς Θεό, χωρίς δόγματα, χωρίς εκκλησία, που θα μας θωρακίσει έναντι του φανατισμού και του μηδενισμού. «Ο 21ος αιώνας», γράφει, «ή θα είναι πνευματικός και λαϊκός ή δεν θα υπάρξει». Αλλά και ο Μισέλ Ονφρέ, τον οποίο απολαύσαμε πρόσφατα στο Μέγαρο Μουσικής, τονίζει στο « Δοκίμιο Αθεολογίας: Φυσική της μεταφυσικής (στα ελληνικά από τον Εξάντα) ότι το κοινό σημείο των τριών μονοθεϊσμών είναι το μίσος του ορθού λόγου, το μίσος της ελευθερίας, το μίσος όλων των βιβλίων στο όνομα ενός, το μίσος της ζωής, το μίσος της σεξουαλικότητας, το μίσος των σωμάτων, των επιθυμιών και των ορμών. Η πίστη είναι μια δύναμη του καλού, υποστηρίζει αντίθετα o Κηθ Ουόρντ στο βιβλίο του «Είναι η θρησκεία επικίνδυνη;»(Εκδ. Lion). Αυτό που είναι επικίνδυνο, γράφει, δεν είναι η ίδια η θρησκεία, αλλά ο άνθρωπος μέσα στη θρησκεία.

Αντιδράσεις

Η μισαλλοδοξία των θρήσκων να δίνει άραγε τη θέση της στη μισαλλοδοξία των αθέων, όπως έγραψε ο Νίκολας Κριστόφ στους Νιου Γιορκ Τάιμς; Δύσκολο να το πιστέψει κανείς, τη στιγμή που σε μια σειρά από αμερικανικά σχολεία έχουν αρχίσει μαζί με τη θεωρία της εξέλιξης να διδάσκουν και τη θεωρία του «ευφυούς σχεδιασμού». Το βέβαιο είναι ότι σε μια εποχή που οι θρησκείες κυριαρχούν, και το αίμα που κυλάει στο όνομά τους είναι και πάλι άφθονο, οι άθεοι και οι αγνωστικιστές αποφάσισαν να αντιδράσουν, τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη.

Για τη δύναμη και την ανάγκη της αγάπης, αντίθετα, συμφωνούν όλοι. Ίσως το συγκλονιστικότερο βιβλίο που κυκλοφόρησε το 2006 με το θέμα αυτό το έγραψε ο Αντρέ Γκορζ και έχει τίτλο «Ιστορία ενός έρωτα» (Εκδ. Galilee). Σύντροφος του Σαρτρ ο 83χρονος σήμερα συγγραφέας περιοδικού γράφει ένα γράμμα στην αγαπημένη του D., που πάσχει από καρκίνο: «Σε λίγο καιρό θα γίνεις 82 χρόνων. Έχεις κοντύνει έξι εκατοστά, έχεις μείνει 45 κιλά και είσαι πάντα όμορφη, χαριτωμένη και ποθητή. Είμαστε 58 χρόνια μαζί και σ΄ αγαπώ περισσότερο από ποτέ». Όποιος αναζητεί έναν ορισμό του έρωτα, είναι σίγουρο ότι μπορεί να τον βρει σ΄ αυτές τις λέξεις.

Πειθαρχία

Γράφτηκαν πολλά (και) στην Ελλάδα για την περίφημη αυτοβιογραφία του Γκίντερ Γκρας, το «Ξεφλουδίζοντας το κρεμμύδι», όπου ο συγγραφέας ομολογεί ότι στα δεκαεφτά του είχε περάσει από τα SS. Δεν γράφτηκε όμως τίποτα για ένα άλλο βιβλίο, με τελείως διαφορετικό θέμα, που προκάλεσε επίσης μεγάλη αίσθηση στη Γερμανία. Πρόκειται για τον «Έπαινο στην πειθαρχία» (Εκδ. List), του 67χρονου καθολικού θεολόγου Μπέρνχαρτ Μπουμπ που στα χρόνια του είχε καθιερώσει το αλκοτέστ για τους μαθητές. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η πειθαρχία, που εξοστρακίστηκε ως παιδαγωγική αξία λόγω της κατάχρησής της από το ναζιστικό καθεστώς, πρέπει να επιστρέψει αφού αποτελεί την «πύλη» της επιτυχίας. Ανάλογες απόψεις υποστηρίζει και η Σεγκολέν Ρουαγιάλ, χωρίς να της φράσσουν τον δρόμο προς την προεδρία…

Αν πρόκειται πάντως να επιστρέψουμε στο παρελθόν, εμείς θα προτιμήσουμε το « Επικίνδυνο Βιβλίο για Αγόρια », των Κον και Χαλ Ίγκουλντεν (Εκδ. ΗarperCollins). Απέναντι στην (καθ΄ όλα θεμιτή) τρέλα του Ρlaystation και των συναφών παιχνιδιών, οι συγγραφείς δίνουν συμβουλές στους αναγνώστες όλων των ηλικιών που θα ήθελαν να μάθουν πώς να πετάξουν έναν αετό, πώς να φτιάξουν μια καντηλίτσα ή πώς να «διαβάσουν» τον ουρανό. Το μόνο επιλήψιμο είναι ότι στον κατάλογο των «34 βιβλίων που πρέπει να διαβάσουν όλα τα αγόρια», μόνο δύο είναι γραμμένα από γυναίκες. Και, είπαμε: το μέλλον ανήκει στις γυναίκες.

Παρακμή

Ου μόνον, αλλά και στο περιβάλλον. Μ΄ ένα βιβλίο για τη Μεσόγειο θα κλείσει αυτή η αποσπασματική, μοιραία και αυθαίρετη ανασκόπηση. Η « Μέση θάλασσα: Μια ιστορία της Μεσογείου » (Εκδ. Doubleday), του Τζον Τζούλιους Νόρουιτς, είναι ένα απαισιόδοξο βιβλίο. Διηγείται πώς από τα μέσα του 17ου αιώνα και μετά, το κέντρο βάρους της Ευρώπης άρχισε να απομακρύνεται σταθερά από τη Μεσόγειο. Τα βόρεια κράτη έγιναν πλουσιότερα και τα νότια φτωχότερα. Ίσως βέβαια και να είναι καλύτερα έτσι. Όπως παρατηρεί ο συγγραφέας, «οι περισσότεροι άνθρωποι προτιμούν να ζουν σε μια παιδική χαρά παρά σε ένα πεδίο μάχης. Σε τελική ανάλυση, νερά που ήταν κάποτε βαμμένα με αίμα βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση κάτω από ένα λεπτό στρώμα αντηλιακού»…

Τελευταία Νέα