ΓΝΩΜΗ Ας είμαστε έτοιμοι και για άλλες εκρήξεις στην Κεντρική Ευρώπη

Το Κέντρο της Βουδαπέστης είναι γεμάτο καπνούς και δακρυγόνα, ενώ καμένα

αυτοκίνητα ρυπαίνουν τους δρόμους. Τι στο καλό πήγε στραβά;

Η προφανής αιτία των ταραχών ήταν οι αποκαλύψεις του πρωθυπουργού Φέρεντς

Γκιουρτσάνι ότι η σοσιαλιστική κυβέρνησή του έλεγε «ψέματα πρωί, μεσημέρι,

βράδυ». Η πρώτη αντίδραση των περισσοτέρων Ούγγρων ήταν να αναρωτηθούν γιατί

παρέλειψε τα απογεύματα.

Αυτές όμως είναι ευαίσθητες ημέρες, καθώς η Ουγγαρία ετοιμάζεται να τιμήσει

την 50ή επέτειο της εξέγερσης. Τον Οκτώβριο 1956, όπως και το βράδυ της

περασμένης Τρίτης, η Πλατεία της Δημοκρατίας στη Βουδαπέστη έγινε θέατρο

μαχών, αν και περισσότερο αιματηρών από ό,τι οι ταραχές αυτής της εβδομάδας.

Κομματικοί αξιωματούχοι και έφηβοι κληρωτοί που υπηρετούσαν στη μισητή

αστυνομία πυροβολήθηκαν επιτόπου ή λιντσαρίστηκαν από τους εξεγερμένους. Η

έδρα του Κομμουνιστικού Κόμματος είναι τώρα η έδρα του Σοσιαλιστικού Κόμματος.

Ωστόσο μια πλάκα στη μνήμη αυτών που σκοτώθηκαν από τους «αντεπαναστάτες»,

όπως χαρακτήρισαν οι κομμουνιστές τους εξεγερμένους, παραμένει, αν και είναι

καλυμμένη με μια κουρτίνα.

Είναι ίσως το καλύτερο σύμβολο της συνεχιζόμενης αμφιθυμίας της Ουγγαρίας

σχετικά με το 1956. Για τους δεξιούς, η πλάκα αντιπροσωπεύει την επαίσχυντη

ανικανότητα των σοσιαλιστών να αντιμετωπίσουν τα εγκλήματα του παρελθόντος. Η

εξέγερση σύντομα συνετρίβη από τα σοβιετικά τανκς. Ουγγρικά δικαστήρια

καταδίκασαν σε θάνατο μαχητές της ελευθερίας και Ούγγροι εκτελεστές τούς

οδήγησαν στην αγχόνη. Οι κομμουνιστές χαρακτηρίζονται ακόμη από πολλούς ως

προδότες. Οι απόγονοί τους, οι σοσιαλιστές, επιχειρηματολογούν ότι το

Κομμουνιστικό Κόμμα της δεκαετίας του 1980, όταν ο κ. Γκιουρτσάνι ήταν ένας

πρόθυμος αξιωματούχος της οργάνωσης της νεολαίας, ήταν πολύ διαφορετικό από

εκείνο της δεκαετίας του 1950. Όχι όμως αρκετά διαφορετικό για να κατεβάσει

την πλάκα.

Μέχρι τα μέσα της εβδομάδας, φαινόταν πως η κυβέρνηση είχε καταφέρει να θέσει

υπό έλεγχο τη βία. Πρέπει ωστόσο να είμαστε έτοιμοι για περαιτέρω εκρήξεις

στην Κεντρική Ευρώπη. Φαίνεται πως μόλις οι χώρες της περιοχής αυτής

εντάσσονται στην Ε.Ε. και οι επιδοτήσεις αρχίζουν να ρέουν, αποκτούν την άδεια

να κάνουν αταξίες. Παλαιές εχθρότητες, παραμερισμένες κατά τη διάρκεια της

ενταξιακής διαδικασίας, ξαφνικά αναζωπυρώνονται. Στο κάτω κάτω, καμιά χώρα δεν

έχει αποβληθεί ποτέ από την Ε.Ε.

Ο Άνταμ ΛιΜπορ είναι ανταποκριτής των «Τάιμς» στην Κεντρική Ευρώπη. Το

τελευταίο βιβλίο του φέρει τον τίτλο «Η πόλη των πορτοκαλιών: Άραβες και

Εβραίοι στη Γιάφα»