Edison Jahai. 17 ετών. Έχασε τη ζωή του ξημερώματα Πρωτοχρονιάς στο Ρέθυμνο,

όταν εφαρμόστηκε ο νόμος του Λιντς από ομάδα επτά Ελλήνων. Πολιτικοί φορείς

και παράγοντες της τοπικής κοινωνίας απέρριψαν κάθε υποψία ρατσιστικής χροιάς

τού εγκλήματος.

Οφείλουμε να μιλήσουμε ανοιχτά για τη σχέση των Ελλήνων με τους Αλβανούς, μία

σχέση δύσκολη. Δεν είναι σαν τους υπόλοιπους μετανάστες. Ο ρατσισμός μας

εκδηλώνεται οξύτερα προς αυτούς. Είναι πολλοί για τα μέτρα ή τα γούστα μας.

Είναι γείτονες. Ζούσαν και παλαιότερα εδώ. Οι πρόγονοί τους πολέμησαν δίπλα

στους δικούς μας. Μετά, άλλοι πόλεμοι μας χώρισαν. Εκείνοι έμειναν πίσω,

δεκαετίες ολόκληρες, και τώρα ήρθαν να μας θυμίσουν τον χθεσινό εαυτό μας, τον

μεταπολεμικό, τον μίζερο, τον μετανάστη. Στα μάτια τους βλέπουμε αυτό που δεν

θέλουμε να είμαστε. Ήρθαν για να μείνουν, αγοράζουν, χτίζουν, σπουδάζουν τα

παιδιά τους. Ενσωματώνονται, αλλά ταυτόχρονα μοιάζουν να κρατούν ανέγγιχτη τη

δική τους ορεινή σκληράδα. Μας φοβίζουν. Έπαψαν γρήγορα να παρακαλάνε και

θυμώνουμε.

Στο πρώτο τους κύμα, ξεβράστηκαν και πολλοί παράνομοι. Τα σκληρά εγκλήματα

εκείνων των πρώτων ετών και η ανεκδιήγητη προβολή τους από τα MME σημάδεψαν τη

σχέση μας. H σκληρή παραβατικότητα πέρασε, η συμβολοποιημένη ταύτιση

Αλβανός-ληστής έμεινε. H χημεία δύσκολη, βγάζουμε και οι δυο τον κακό εαυτό

μας. Αποκτήσαμε ήδη, κι εμείς κι εκείνοι, τους σύγχρονους μύθους της συμβίωσής

μας. Είτε τους διηγούμαστε θυμωμένοι είτε τους κρύβουμε από ντροπή, οι μύθοι

μας είναι εκεί. Ο πειρατής των λεωφορείων, ο αριστούχος μη-σημαιοφόρος, ο

κυνηγημένος που πυροβολείται στο μπλόκο, ο ντόπιος νοικοκύρης που τους έδωσε

δουλειά κι αυτοί τον σκότωσαν, ο εργοδότης που όταν ήρθε η ώρα της πληρωμής

τούς κατέδωσε στην Αστυνομία για να απελαθούν.

Οφείλουμε να μιλήσουμε ανοιχτά για τη σχέση μας με τους Αλβανούς. Για τον

εθνικισμό που ευδοκιμεί και στις δύο πλευρές των συνόρων. H Μεγάλη Αλβανία

τους, το όραμα της εδαφικής τους επέκτασης, είναι η άλλη εκδοχή της δικής μας

Μεγάλης Ελλάδας, του νεοαποικισμού που θέλει την Ελλάδα περιφερειακό

οικονομικό κέντρο και τους γειτονικούς λαούς φτηνά εργατικά χέρια. Και οι μεν

και οι δε δυσφορούμε στο άκουσμα του απέναντι εθνικισμού, αλλά δεν βλέπουμε

τον δικό μας.

Αν είμαστε λοιπόν ειλικρινείς, πρέπει να πάμε πέρα από την απλή καταδίκη του

ρατσιστικού εγκλήματος στο Ρέθυμνο. Δεδομένος και ο αντιρατσισμός και η

αλληλεγγύη μας. Ο αντιρατσιστικός μας λόγος όμως οφείλει να μην είναι ξύλινος,

αλλιώς πάντα θα έχει μεγαλύτερη απήχηση ο κυνισμός του N. Κακαουνάκη μετά τον

φόνο του Edison: κακό αυτό που έγινε, αλλά να μάθουν και οι Αλβανοί να

προσέχουν γιατί πολύ κουνιούνται τελευταία…

Ο Κωστής Παπαϊωάννου είναι μέλος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα

του Ανθρώπου και τ. πρόεδρος του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας.