30 δισ. δολάρια κάτω από τα… στρώματα

Περίπου 30 δισεκατομμύρια δολάρια περισσότερα απ’ ό,τι αρχικά είχε εκτιμηθεί –

και μάλιστα σε μετρητά – έχουν διαθέσιμα τα ρωσικά νοικοκυριά. Και όμως, το

ποσό αυτό, αντίθετα με ό,τι θα περίμενε κανείς, δεν βρίσκεται στις τράπεζες,

ούτε έχει επενδυθεί σε ομόλογα, σε επιχειρήσεις ή στο χρηματιστήριο.

Πού βρίσκονται όλα αυτά τα χρήματα (που ισοδυναμούν με περισσότερο από το ένα

έκτο του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος της Ελλάδας); Όπως δείχνει έρευνα της

Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας, ποσό που «αγγίζει» τα 30 δισ. δολάρια βρίσκεται

κρυμμένο από τους Ρώσους στα… σπίτια τους, στα πιο απίθανα σημεία που κανείς

δεν μπορεί να φανταστεί. Για παράδειγμα, μέσα ή κάτω από τα… στρώματα!

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα η Κεντρική Τράπεζα

της Ρωσίας, παρά το γεγονός ότι τα τελευταία τρία χρόνια, οι καταθέσεις των

νοικοκυριών στις τράπεζες τριπλασιάστηκαν, φτάνοντας τα 72,2 δισ. δολάρια,

μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού εξακολουθεί να μην εμπιστεύεται τις τράπεζες.

Έτσι, μόλις 30 εκατομμύρια Ρώσοι διατηρούν σήμερα λογαριασμό σε τράπεζα (ενώ η

χώρα έχει πληθυσμό που ξεπερνά τα 140 εκατομμύρια). Οι υπόλοιποι προτιμούν να

φυλάνε μόνοι τους τις οικονομίες τους, και μάλιστα όχι στο εθνικό τους

νόμισμα, αφού τις έχουν μετατρέψει σε πολλές περιπτώσεις σε αμερικανικά

δολάρια.

Οι Ρώσοι φοβούνται

Ποια είναι, όμως, η αιτία που τα ρωσικά νοικοκυριά προτιμούν να κρύβουν τις

οικονομίες τους στα σπίτια τους; Οι λόγοι είναι πολλοί: Οι Ρώσοι φοβούνται τον

πληθωρισμό που «τρέχει» με γρήγορους ρυθμούς, αλλά και τις τράπεζες – πολλές

από τις οποίες τα προηγούμενα χρόνια κατέρρευσαν, με αποτέλεσμα χιλιάδες

άνθρωποι να χάσουν τα χρήματά τους. Κλίμα ανησυχίας έχουν προκαλέσει και οι

πολλές κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων που έχουν πραγματοποιηθεί στη Ρωσία

από τις κρατικές αρχές.

Ο φόβος των Ρώσων για το τραπεζικό σύστημα της χώρας είναι τόσο μεγάλος, ώστε

πριν από λίγα χρόνια, οι «κρυφές καταθέσεις» στη χώρα εκτιμάται ότι

ξεπερνούσαν τα 45 δισ. δολάρια. Μόλις πρόσφατα άρχισαν να εμπιστεύονται ξανά,

δειλά δειλά, το χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Δολάρια αντί για ρούβλια

Οι Ρώσοι προτιμούν να αποταμιεύουν δολάρια και όχι ρούβλια για έναν απλό λόγο:

Ο υπερπληθωρισμός, που έφτανε το 1.000% στις αρχές της δεκαετίας του ’90,

ουσιαστικά εξαφάνισε οποιεσδήποτε οικονομίες σε ρούβλια. Σήμερα βέβαια, ο

πληθωρισμός έχει τεθεί υπό έλεγχο και «τρέχει» με 11% σε ετήσια βάση, αλλά ο

φόβος παραμένει.

Επίσης, οι Ρώσοι δεν έχουν βγάλει από τη μνήμη τους τις κατασχέσεις των

καταθέσεων που πραγματοποιήθηκαν μετά την επανάσταση των μπολσεβίκων, το 1917,

αλλά και από τον Ιωσήφ Στάλιν, το 1947. Δεν έχουν ξεχάσει ούτε την (πολύ πιο

πρόσφατη) κατάρρευση των τραπεζών μετά την οικονομική κρίση που ξέσπασε στη

χώρα το 1998.

Αισιόδοξα μηνύματα

Τώρα, πολιτικοί και οικονομολόγοι προσπαθούν να τους πείσουν να εμπιστευτούν

τις τράπεζες και να καταθέσουν εκεί τα χρήματά τους, με έναν βασικό σκοπό:

Οι καταθέσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν ακόμη περισσότερο

στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας, καθώς θα αποτελέσουν κινητήρια δύναμη για

νέες επενδύσεις. H Ρωσία, τα τελευταία επτά χρόνια, αναπτύσσεται, κατά μέσον

όρο, με 6,5% ετησίως και τα μηνύματα είναι αισιόδοξα:

Το 2002 οι καταθέσεις στη Ρωσία διαμορφώνονταν σε μόλις 22,8 δισ. δολάρια, ενώ

σήμερα έχουν φτάσει τα 72,2 δισ. δολάρια – και έως το τέλος του 2006

αναμένεται να έχουν φτάσει τα 90,1 δισ. δολάρια.

Επίσης, τα ποσά που έχουν επενδυθεί από ιδιώτες σε αμοιβαία κεφάλαια

αναμένεται να αυξηθούν κατά 1.500% και να φτάσουν τα 5,2 δισ. δολάρια έως το

τέλος του 2006.

H «έκρηξη» της αποταμίευσης συνδέεται άμεσα με τη βελτίωση των μεγεθών στη

ρωσική οικονομία, δεκαπέντε χρόνια μετά τη στροφή της χώρας στον καπιταλισμό.

H Ρωσία ετοιμάζεται τώρα να γίνει μέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου

(ΠΟΕ).

H αξία των συγχωνεύσεων και των εξαγορών στο έδαφός της έχουν αυξηθεί, από

12,9 δισ. δολάρια το 2003 σε 24,2 δισ. δολάρια το πρώτο εξάμηνο του 2005.

Τώρα, με την ένταξή της στον ΠΟΕ, η Ρωσία ελπίζει να προσελκύσει νέους

επενδυτές από το εξωτερικό. Για τον λόγο αυτό, το Κρεμλίνο έχει βάλει μπρος

για να βελτιώσει το θεσμικό και το νομικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία των

επιχειρήσεων, ανοίγοντας παράλληλα τις αγορές.

Την ίδια στιγμή, ρωσικές εταιρείες συγχωνεύονται μεταξύ τους, σε μια

προσπάθεια να ενισχύσουν τη θέση τους έναντι του ανταγωνισμού από το

εξωτερικό.

© The Times, 2005

Ο Tom Bawden είναι αρθρογράφος των «Τάιμς» του Λονδίνου

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ