Όσοι παρακολουθούν τον χώρο της υγείας γνωρίζουν ότι δεν υπάρχουν πλέον πολλά

περιθώρια για ήπιες προσαρμογές. Ούτε χωρούν εξαγγελίες χωρίς επεξεργασία των

μεθόδων αποφυγής της σπατάλης και της αδιαφάνειας κατά την εφαρμογή τους.

Εξαγγελίες, όπως π.χ. εκείνες για τη λίστα των φαρμάκων, τις εφημερίες, τη

συνεργασία των δημόσιων νοσοκομείων με τα ιδιωτικά, ικανοποιούν παλαιά και

δίκαια αιτήματα της κοινωνίας, έγιναν όμως χωρίς τους απαραίτητους

διαχειριστικούς σχεδιασμούς και συμβάλλουν στη διεύρυνση των χρεών και τη

διαιώνιση της οικονομικής δυσπραγίας.

H βιωσιμότητα και η ανάπτυξη του ΕΣΥ δεν εξαρτώνται τόσο από την εξεύρεση νέων

πηγών χρηματοδότησης όσο από την ποιότητα διαχείρισης των ήδη διαθέσιμων

πόρων. Εξαρτώνται κυρίως από το σθένος της πολιτικής βούλησης για επιβολή

κανόνων έντιμης και αποτελεσματικής διαχείρισης. Κι εδώ έχει σημασία να

αναγνωρισθεί ότι η ευθύνη για τη σημερινή κατάσταση δεν βαρύνει πρωτίστως τους

διάφορους προμηθευτές που αλωνίζουν στα νοσοκομεία, αλλά τους επίορκους

δημόσιους λειτουργούς οι οποίοι μέσα από ένα δαιδαλώδες, αναποτελεσματικό

σύστημα επιβολής κυρώσεων διαφεύγουν και μάλιστα πανηγυρικά.

Για τον περιορισμό της κακοδιαχείρισης και της συνακόλουθης διαφθοράς στα

δημόσια νοσοκομεία υπάρχουν απλά, πρακτικά και δοκιμασμένα σε άλλες χώρες

«εργαλεία», που όταν εφαρμοσθούν θα ενοχλήσουν επίορκους και ισχυρές

συντεχνίες, θα έχουν όμως αποτέλεσμα. Να αναφέρω μερικά: Οι συγκρίσεις των

δαπανών για φάρμακα μεταξύ ομοειδών κλινικών αποκαλύπτουν ενδεχόμενες

καταχρηστικές συνταγογραφήσεις, οι επιμερισμένοι στα διάφορα τμήματα

προϋπολογισμοί αναδεικνύουν τις σπατάλες π.χ. σε υγειονομικό υλικό, η χρήση

γραμμωτών κωδίκων (bar codes) στα εργαστήρια αποτρέπει τη χρέωση των

νοσοκομείων με εικονικές εξετάσεις κ.λπ.

Αυτά όλα είναι γνωστά στο υπουργείο Υγείας. Επίσης γνωστά είναι και κάποια

μέτρα που μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση της επιχειρησιακής απόδοσης του

συστήματος. Μεταξύ αυτών είναι: H χρήση της μεθόδου βελτιστοποίησης των

αποθεμάτων με την οποία προσδιορίζεται ο ασφαλέστερος και οικονομικότερος

συνδυασμός των αποθεμάτων, η χρήση «έξυπνων καρτών» με την οποία επιτυγχάνεται

άμεση, αναλυτική καταχώρηση και διασταύρωση στοιχείων για την κατανάλωση

φαρμάκων και υγειονομικού υλικού, η συνεργασία μεταξύ νοσοκομείων στη

διαδικασία των προμηθειών για βελτίωση της διαπραγματευτικής τους ισχύος

έναντι των φαρμακευτικών εταιρειών κ.λπ.

Οι αρμόδιοι στο υπουργείο Υγείας δεν έχουν επιδείξει ιδιαίτερη

αποφασιστικότητα. Εντούτοις, πρόσφατα ανακοίνωσαν μια σημαντική πρωτοβουλία

για τη μελλοντική εξυγίανση του ΕΣΥ, την υποχρεωτική απογραφή των πάγιων και

αναλώσιμων περιουσιακών στοιχείων των νοσοκομείων. Συμπληρώθηκε μάλιστα η

πρωτοβουλία αυτή με τη δημιουργία βάσης δεδομένων, την υποχρεωτική εφαρμογή

της αναλυτικής λογιστικής και την επιμόρφωση διοικητικών στελεχών στις

διαδικασίες προμηθειών. Το αποτέλεσμα όμως θα κριθεί από τη συνέπεια με την

οποία θα ακολουθήσουν άλλα μέτρα για να καταστήσουν ενεργό και ολοκληρωμένο το

πλέγμα ελέγχου της διαχείρισης, εκτός εάν και πάλι, όπως συνηθίζεται,

κυριαρχήσουν τα συντεχνιακά και η μικροπολιτική.

Τέλος, σημειώνω ότι η πολιτική υγείας δεν μπορεί παρά να διαμορφώνεται σε

κάποιο βάθος χρόνου, με προοπτική. Έτσι, είναι ανάγκη να μελετηθούν τώρα όλες

εκείνες οι οικονομικές, κοινωνικές, δημογραφικές, επιδημιολογικές και

τεχνολογικές εξελίξεις που θα διαμορφώσουν το νέο περιβάλλον, τις νέες ανάγκες

του ΕΣΥ για την ερχόμενη δεκαετία. Αλλιώς, θα χάνονται πολύτιμοι δημόσιοι

πόροι, διαψεύδοντας για μια ακόμη φορά τις προσδοκίες των πολιτών και

ενδεχομένως τις όποιες καλές προθέσεις των υπευθύνων.

Ο Δημήτρης Πεπελάσης είναι οικονομολόγος