Eκείνοι που επέζησαν

Ο Μάικλ Γκάλο ήταν 63 ετών όταν εντάχθηκε στην ταχύτερα αναπτυσσόμενη

αδελφότητα του κόσμου. Προσεβλήθη από καρκίνο, λέμφωμα. Υπεβλήθη σε

χημειοθεραπεία. Έχασε όλα του τα μαλλιά. Και τώρα αναδύεται στην «αντίπερα

όχθη».

Είναι χαρούμενος που θεραπεύτηκε. Χαρούμενος που ζει. Βρέθηκε όμως να «φορά»

μια παράξενη, αμήχανη ταμπέλα: επιζήσας του καρκίνου.

Προτού υπαχθεί και ο ίδιος σε αυτήν την κατηγορία, ο δρ Γκάλο, υπεύθυνος για

την πρόληψη του καρκίνου στο Αντικαρκινικό Ινστιτούτο του Νιου Τζέρσι, νόμιζε

ότι καταλάβαινε τι σημαίνει να έχεις επιζήσει του καρκίνου. Τώρα, λέει,

συνειδητοποιεί πως δεν είχε ιδέα για το πώς αυτό θα τον άλλαζε και πόσο λίγα

είναι γνωστά για τους ανθρώπους σαν αυτόν. «Είχα εκλογικεύσει τον καρκίνο».

Το ίδιο είχαν κάνει και πολλοί ερευνητές. Μέχρι σήμερα έτειναν να

επικεντρώνονται στην αρχική θεραπεία. Τώρα όμως, με τους «επιζήσαντες» να

περιλαμβάνουν όλους όσους έχουν διαγνωστεί κάποια στιγμή με καρκίνο, το

επίκεντρο γίνεται πολύ πιο ευρύ. Ο αριθμός των ανθρώπων που επιβιώνουν

αυξάνεται σταθερά. Μόνο στις ΗΠΑ έχουν φτάσει τα δέκα εκατομμύρια από τρία

εκατομμύρια που ήταν το 1971. Πολλοί ζουν πλέον για χρόνια ή δεκαετίες και

είναι αδύνατο να αγνοούνται πλέον οι ανάγκες και οι αναπάντητες ερωτήσεις

τους.

Τα ερωτήματα

Οι επιζήσαντες και οι γιατροί τους χρειάζεται να ξέρουν τι πρέπει να κάνουν

μόλις ολοκληρωθεί η αρχική θεραπεία. Πώς και πόσο συχνά πρέπει να εξετάζονται

για τυχόν υποτροπή της νόσου; Ποιες είναι οι μακροπρόθεσμες συνέπειες της

χημειοθεραπείας και της ακτινοθεραπείας; Και η ζωή; Πρέπει να θεωρεί ο

επιζήσας ότι έχει θεραπευτεί ή ότι ζει με μια χρόνια πάθηση; Ποιες είναι οι

ψυχολογικές συνέπειες της «συνάντησης» με τον καρκίνο, πώς επιστρέφεις στη ζωή

και την καριέρα που αυτός διατάραξε;

Είναι, φυσικά, αδύνατο να κατηγοριοποιήσει κανείς όλους τους επιζήσαντες. Το

είδος του καρκίνου, οι επιπτώσεις του, το προσδόκιμο ζωής, διαφέρουν. Έχουν

όμως όλοι ένα κοινό. H προοπτική του θανάτου δεν είναι πλέον μια αφηρημένη

επίγνωση, αλλά αναπόφευκτο μέρος της καθημερινής ζωής. Έχουν και ένα δεύτερο

κοινό. Τη συνειδητοποίηση ότι δεν μπορούν ποτέ να επιστρέψουν στην παλιά τους

ζωή. Κάποιες αλλαγές είναι χειροπιαστές: η παλιά δουλειά μπορεί να μην είναι

πια εκεί, το ίδιο και η ασφάλεια. Άλλες αλλαγές είναι πιο ανεπαίσθητες: μια

αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο σε αντιμετωπίζουν οι φίλοι, οι συγγενείς, οι

συνάδελφοι. Κάποιες φορές ξαναβρίσκεις τους παλιούς, χαμένους φίλους. Άλλες

φορές πάλι, οι σχέσεις φθείρονται.

«Συνειδητοποιείς τις προκαταλήψεις των ανθρώπων» λέει η Μούζα Μάγιερ,

συγγραφέας από τη Νέα Υόρκη και επιζήσασα καρκίνου του μαστού. «Ξαφνικά ο

κόσμος χωρίζεται σε δύο είδη ανθρώπων. Εκείνους που καταλαβαίνουν κι εκείνους

που δεν καταλαβαίνουν. Εκείνους που έχουν έρθει σε επαφή με την ευάλωτη φύση

τους και τους υπόλοιπους».

«Γιατί δεν μπορώ να ξαναγίνω μόνο ο Τζο;»

Ο καρκίνος γίνεται μέρος της ταυτότητας του ατόμου, είτε το θέλει είτε

όχι. «Ένας άνδρας», θυμάται ο δρ Τζίμι Χόλαντ, ψυχίατρος στο Αντικαρκινικό

Κέντρο Σλόαν-Κέτερινγκ του Μανχάταν, «μου είπε, «Ήμουν απλώς ο Τζο. Τώρα είμαι

ο Τζο ο καρκινοπαθής. Γιατί δεν μπορώ να ξαναγίνω μόνο ο Τζο;». «Δεν

μπορείς»», του απάντησα.

Ασθενείς και ερευνητές συμφωνούν πως οι ερωτήσεις είναι δύσκολες. H

αβεβαιότητα, όμως, είναι ακόμα πιο δύσκολη. Στο Εθνικό Αντικαρκινικό

Ινστιτούτο των ΗΠΑ, οι επιχορηγήσεις των ερευνών γύρω από τους επιζήσαντες του

καρκίνου έχουν αυξηθεί στις 85 από 24 που ήταν το 1999. Πρόσφατα, τα Κέντρα

για τον Έλεγχο και την Πρόληψη των Ασθενειών, καθώς και το Ίδρυμα Λανς

Άρμστρονγκ, εξέδωσαν μελέτες για τους επιζήσαντες του καρκίνου. Δύο ακόμη

παρόμοιες μελέτες θα δημοσιευθούν αυτήν την εβδομάδα. Ερωτήματα που σπάνια

ετίθεντο στο παρελθόν, σήμερα δέχονται επιτέλους τη δέουσα προσοχή.

LINKS:

* www.cancersurvivors.org/

* www.acscsn.org/

Επιμέλεια: Κίττυ Ξενάκη