Αναζήτηση
Ένα δίλημμα αιωρείται στην ελλαδική Εκκλησία: είναι αυτοκέφαλη ή ακέφαλη; Σ’
αυτό πρέπει να τοποθετηθεί κάθε ορθόδοξος πιστός του τόπου μας και ιδίως η
υπεύθυνη Ιεραρχία. H Εκκλησία της Ελλάδος είναι αυτοκέφαλη, αλλά δεν πρέπει να
γίνει ακέφαλη. Ως ορατή κεφαλή της Ορθοδοξίας αναγνωρίζεται το Οικουμενικό
Πατριαρχείο, διότι κατέχει ιστορικά πρωτεία και λειτουργεί ως συντονιστικό
κέντρο της ενότητας των ορθοδόξων. Αυτοκεφαλία σημαίνει αυτονομία και
αυτοδιοίκηση κάθε ορθόδοξης Εκκλησίας στο εσωτερικό της αλλά ταυτόχρονα
αναφορά, σχέση και κοινωνία προς την Κωνσταντινούπολη. H αυτοκεφαλία δεν
υπονοεί αυθαιρεσία ούτε αταξία ή αναρχία μέσα στο Εκκλησιαστικό Σώμα. Όταν μια
αυτοκέφαλη Εκκλησία απολέσει την κοινωνία της με το Οικουμενικό Πατριαρχείο,
τότε καταντά ακέφαλη Εκκλησία, δηλαδή σώμα χωρίς κεφαλή, αφού ορατή κεφαλή
είναι το Φανάρι, κατά κοινή ομολογία των ορθοδόξων. H τρέχουσα όξυνση στην
κρίση των σχέσεων Αθηνών – Κωνσταντινουπόλεως ενέχει τον κίνδυνο, για την
Εκκλησία της Ελλάδος, να μεταποιηθεί από αυτοκέφαλη σε ακέφαλη. Ο σημερινός
Προκαθήμενος των Αθηνών κινδυνεύει να περάσει στην Ιστορία ως ο ιεράρχης που
παρέλαβε την Εκκλησία της Ελλάδος αυτοκέφαλη και την παρέδωσε ακέφαλη. H
αποκατάσταση της κοινωνίας με το Φανάρι είναι η μόνη επείγουσα πρωτοβουλία των
Αθηνών που μπορεί να διασώσει το ελλαδικό αυτοκέφαλο, για να μην καταντήσει σε
ακέφαλο ελληνισμό. H αυτοκεφαλία μιας ορθόδοξης Εκκλησίας δεν κρίνεται στο
εσωτερικό της αλλά στο εξωτερικό της, δηλαδή δεν δοκιμάζεται τόσο στην άσκηση
της αυτοδιοίκησής της όσο στην κοινωνία της με το Σεπτό Κέντρο της Ορθοδοξίας
και στην επικοινωνία της με τις υπόλοιπες αυτοκέφαλες Εκκλησίες. Εάν οι
Έλληνες δεν αναγνωρίζουν εμπράκτως το Φανάρι ως το επίκεντρο της Ορθοδοξίας,
πώς άραγε περιμένουμε να το πράξουν οι αλλοεθνείς ομόδοξοί μας ανά τον κόσμο;
Όταν αποτυγχάνουμε στην κοινωνία των ομοδόξων μας, θα επιτύχουμε άραγε στην
επικοινωνία μας με τους ετεροδόξους;
Ο Μάριος Μπέγζος είναι καθηγητής Συγκριτικής Φιλοσοφίας της Θρησκείας
του Πανεπιστημίου Αθηνών
