Πρόσωπα Ο Γκάντι και η τρομοκρατία

Για να καταπολεμηθεί η τρομοκρατία, χρειάζεται ένας νέος Γκάντι, λέει ο

καθηγητής Μαρκ Γιουργκενσμέγερ.

Τι σχέση έχει άραγε ο Ινδός απόστολος της μη βίας με τις βόμβες στη Μαδρίτη,

τον 16χρονο Παλαιστίνιο καμικάζι, την 11η Σεπτεμβρίου, τον πόλεμο στο Ιράκ;

Όλα αυτά τα βίαια επεισόδια, λέει ο Γιουργκενσμέγερ, μπορούν να ενταχθούν στο

ίδιο πλαίσιο, που περιλαμβάνει ακόμη τους χριστιανούς που σκοτώνουν γιατρούς

έξω από κλινικές αμβλώσεων, τους βουδιστές τρομοκράτες της Σρι Λάνκα, τους

μαχητικούς ινδουιστές, τη γιαπωνέζικη αίρεση Ωμ Σινρικίο που το 1995 σκότωσε

με δηλητηριώδες αέριο ανθρώπους στο μετρό του Τόκιο. Ο θρησκευτικός φανατισμός

αναζητεί έναν ρόλο στην παγκόσμια σκακιέρα, ανεξαρτήτως πολιτισμών. Άρα η

σύγκρουση δεν είναι μια κάθετη σύγκρουση πολιτισμών, όπως υποστηρίζει ο

Σάμιουελ Χάντινγκτον, αλλά μια σύγκρουση οριζόντια, ανάμεσα στον πολιτισμό,

τον κάθε πολιτισμό, και την άρνησή του.

Ο Γιουργκενσμέγερ είναι καθηγητής Κοινωνιολογίας και Θρησκευτικών Σπουδών στο

Πανεπιστήμιο της Σάντα Μπάρμπαρα, στην Καλιφόρνια. Πιστεύει πως η «μέθοδος»

του Γκάντι είναι μια μέθοδος για την επίλυση συγκρούσεων και πως «η

τρομοκρατία είναι αναπαράσταση του πολέμου», αφού φέρνει διαρκώς στη σκηνή τον

ανταγωνισμό ανάμεσα στο Καλό και το Κακό, τον Παράδεισο και την Κόλαση, μέχρι

να πείσει τον κόσμο πως η αντιπαράθεση αυτή είναι αληθινή. «Ως την κατάρρευση

των Δίδυμων Πύργων, πιστεύαμε πως ζούσαμε ειρηνικά» εξηγεί. «Ωστόσο, με μοχλό

τη φτώχεια και τη θρησκευτική υπόσχεση της λύτρωσης, κάποιοι κατασκεύαζαν μέρα

με τη μέρα το πολεμικό σενάριο. Και στις 12 Σεπτεμβρίου 2001, οι αμερικανικές

εφημερίδες ανακοίνωσαν πως βρισκόμαστε σε πόλεμο». H νομιμοποίηση των

τρομοκρατών στο κοινό τους ήρθε τρεις εβδομάδες αργότερα, με την επίθεση στο

Αφγανιστάν.

Τι θα έπρεπε να είχαν κάνει δηλαδή οι ΗΠΑ; «Να απαντήσουν όπως θα απαντούσε ο

Γκάντι» λέει ο καθηγητής στην ιταλική «Λα Στάμπα». «Να μπουν στη θέση εκείνων

που ασκούν τη βία για να καταλάβουν το μυστικό». Στη διαλογή των ρόλων, η

κυβέρνηση Μπους επέλεξε εσφαλμένα: «Θα ήταν πολύ καλύτερα να αγωνιστεί για να

κατακτήσει τη συναίνεση που στηρίζει τους τρομοκράτες, αντί να βομβαρδίσει την

πόλη στην οποία ζουν. Το όπλο της βίας αμβλύνεται όταν έχει κανείς να κάνει με

στρατούς ατάκτων». Σύμφωνα με τον Γιουργκενσμέγερ, «το να βομβαρδίζεις άοπλους

πληθυσμούς σημαίνει πως αναλαμβάνεις τον ρόλο του Κακού, προσφέρεις ένα

πρόσωπο στη μανιχαϊστική προπαγάνδα του θρησκευτικού φανατισμού. H πραγματική

μάχη είναι για τις καρδιές αυτών των ανθρώπων». Τι πρέπει να κάνουν λοιπόν οι

ΗΠΑ; «Να πιέσουν τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Αριέλ Σαρόν για μια δίκαιη ειρήνη

στους Άγιους Τόπους, να συνεργαστούν με τον ΟΗΕ στο Ιράκ, να επιστρέψουν στη

διεθνή κοινότητα». Μια επιλογή ειρηνιστική; «Αντιθέτως. Αγωνιστική, όπως του

Γκάντι».