Ο Αϊντάρ είναι τεσσάρων ετών. Πηγαίνει στο νηπιαγωγείο, βλέπει τηλεόραση,

παίζει, γελάει και κλαίει όπως όλα τα παιδιά της ηλικίας του. Μα κουβαλάει

στους ώμους του φορτίο βαρύ. Ίσως βαρύτερο απ’ όσο μπορεί να σηκώσει.

Θεματοφύλακες της καραΐμ: ο Αϊντάρ με τον παππού του

Ο Αϊντάρ κατοικεί στο Τρακάι της Λιθουανίας, μερικά χιλιόμετρα βορειοδυτικά

του Βίλνιους. Και γνωρίζει ήδη τέσσερις γλώσσες. Στο σχολείο και με τη μητέρα

του μιλάει λιθουανικά. Με τους φίλους του μιλάει πολωνικά. Με τη γιαγιά του,

ρωσικά. Και με τον παππού του μιλάει καραΐμ, μια τουρκογενή γλώσσα που εισήχθη

στη Λιθουανία στα τέλη του 14ου αιώνα, όταν ο Μέγας Δούκας Βίτολντ που

διοικούσε τη χώρα έφερε από την Κριμαία 380 οικογένειες και τις εγκατέστησε

στο κάστρο του. Ο Αϊντάρ είναι απόγονος εκείνων των οικογενειών, αλλά ακόμη

δεν το ξέρει, όπως δεν ξέρει ότι είναι το μοναδικό παιδί στον κόσμο που μιλάει

καραΐμ. Στο Τρακάι δεν τη χρησιμοποιούν πια παρά καμιά εικοσαριά άτομα, στο

Βίλνιους δεν είναι πάνω από τριακόσιοι. Όλοι ενήλικες.

Οι Καραΐτες είναι ένας λαός εβραϊκής καταγωγής που αποχωρίστηκε από τους

Ιουδαίους τον 8ο μ.X. αιώνα και δημιούργησε τη δική του αίρεση. Επτά χιλιάδες

απ’ αυτούς ζουν ακόμη στη Λιθουανία, άλλοι έχουν μεταναστεύσει στην Αίγυπτο,

στο Ισραήλ και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Κι εκεί βέβαια δεν μιλούν καραΐμ. H

αρχαία αυτή γλώσσα χρησιμοποιείται πλέον μόνο στις επίσημες τελετές και στη

λειτουργία – πρακτικά, δηλαδή, δεν υπάρχει πια. Αλλά ο παππούς του Αϊντάρ δεν

το βάζει κάτω. Ο 64χρονος Μαρκ Λαβρίνοβιτς έχει γράψει τρία βιβλία για την

καραΐμ και τώρα ετοιμάζει μια γραμματική και ένα λεξικό. Πρόσφατα τον

ανακάλυψε το Discovery Channel, και γύρισε ένα ντοκυμανταίρ που θα προβληθεί

τον ερχόμενο Φεβρουάριο. «Από τότε που γεννήθηκαν τα παιδιά μου, ο Γκεόργκ και

η Ντιάνα, μιλώ μαζί τους καραΐμ, όπως κάνω τώρα με τον Αϊντάρ», λέει ο

Λαβρίνοβιτς. «Διότι η δική μας γλώσσα δεν διδάσκεται, μιλιέται».

H θεία του Αϊντάρ, η Ντιάνα, δεν είναι το ίδιο αισιόδοξη με τον πατέρα της.

Ξέρει πως του χρόνου η Λιθουανία θα μπει στην Ευρώπη, και χαίρεται γι’ αυτό,

έχει όμως επίγνωση ότι τα αγγλικά θα είναι απαραίτητα για να βρει κανείς

δουλειά και ότι κανείς δεν θα έχει πια χρόνο για την καραΐμ. Προσπαθεί έτσι

τουλάχιστον να διαφυλάξει τη μνήμη. Μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα, λέει στην

απεσταλμένη της Ρεπούμπλικα, οι Καραΐτες ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της

χώρας. Σε αυτούς οφείλεται η σθεναρή αντίσταση που προέβαλε ο πληθυσμός του

Τρακάι στους ναζί το 1944, αυτοί υπερασπίστηκαν το κάστρο του Μεγάλου Δούκα

που σήμερα έχει αναστηλωθεί και αποτελεί εθνικό μνημείο. Μετά τον πόλεμο, οι

περισσότεροι Καραΐτες έφυγαν για την Πολωνία, αλλά ο Μαρκ με τη γυναίκα του

έμειναν πίσω για να υπερασπιστούν τη γη τους, την ιστορία και τη γλώσσα τους.

Ρομαντικοί αγωνιστές, σε έναν κόσμο που δεν έχει πια θέση για όνειρα.

Τελευταία Νέα