Τα περί υπερπληθυσμού του πλανήτη είναι μύθος, σύμφωνα με μια νέα έκθεση
του ΟΗΕ, η οποία δείχνει πως τα μέσα ποσοστά γονιμότητας θα έχουν μειωθεί έως
το 2050 στα δυτικά επίπεδα.
|
|
Οι φόβοι για μια πληθυσμιακή ωρολογιακή βόμβα κυριάρχησαν επί δεκαετίες στις
προβλέψεις περιβαλλοντολόγων και επιστημόνων της δημογραφίας. Αλλά οι φόβοι
αυτοί πρόκειται να ανατραπούν αργότερα αυτόν τον μήνα, όταν ο ΟΗΕ δώσει στη
δημοσιότητα τα νέα ευρήματά του, τα οποία αποκαλύπτουν, σύμφωνα με τους
«Σάντεϊ Τάιμς», πως έως τα μέσα του αιώνα οι γυναίκες θα αποκτούν κατά μέσο
όρο 1,85 παιδί σε όλες τις χώρες του πλανήτη. Οι οικογένειες στις
αναπτυσσόμενες χώρες αποκτούν πλέον όλο και λιγότερα παιδιά, πλησιάζοντας τους
μέσους όρους της Δύσης.
«Όλα τα στοιχεία υποδηλώνουν πως η γονιμότητα μειώνεται ταχέως στις
αναπτυσσόμενες χώρες χωρίς να υπάρχει ένδειξη ότι θα σταματήσει στον μαγικό
αριθμό των δύο», λέει ο Λάρι Έλιγκμαν της Διεύθυνσης για τον Πληθυσμό του ΟΗΕ.
«Οι χώρες αλλάζουν, οι κοινωνίες αλλάζουν». Στην Ταϊλάνδη της δεκαετίας του
1970 οι γυναίκες αποκτούσαν πέντε παιδιά. Τα πιο πρόσφατα στοιχεία, που
αναφέρονται στο 2000, περιορίζουν τον μέσο όρο σε λιγότερο από δύο. Η υψηλή
παιδική θνησιμότητα και οι παιδικές ασθένειες καθιστούσαν παλιότερα επιτακτική
ανάγκη για τις οικογένειες να έχουν πολλούς γιους για να δουλεύουν στα χωράφια
και πολλές θυγατέρες για να κάνουν τις χειρωνακτικές δουλειές και να
φροντίζουν το σπίτι. Αλλά καθώς η ευημερία αυξανόταν, με το καθαρό νερό και τη
στοιχειώδη υγειονομική περίθαλψη, τα παιδιά είχαν περισσότερες πιθανότητες να
επιβιώσουν. Και οι γυναίκες επιλέγουν τώρα να κάνουν λιγότερα παιδιά.
Ταυτόχρονα ο οικογενειακός σχεδιασμός προσέφερε στους γονείς νέες επιλογές.
«Τα παιδιά είναι ακριβά», λέει η 33χρονη Τζιντάνα Αρόμντι, η οποία κατάγεται
από την αγροτική Βορειοανατολική Ταϊλάνδη και σήμερα ζει στην Μπανγκόκ.
Τα ποσοστά
Οι γυναίκες αποκτούν τώρα κατά μέσο όρο 2,7 παιδιά η καθεμιά σε όλο τον κόσμο,
αλλά ο αριθμός αυτός είναι πολύ χαμηλότερος στη Δύση. Στη Βρετανία το ποσοστό
γονιμότητας είναι 1,61, στην Ιταλία 1,2, στην Ισπανία 1,13 και στη Ρωσία 1,14.
Η πραγματική έκπληξη προήλθε όμως από πληθυσμούς που προηγουμένως σημείωναν
εκρηκτική αύξηση. Στο Ιράν, όπου οι γυναίκες αποκτούσαν κατά μέσο όρο 6,5
«στρατιώτες του Ισλάμ» στο ζενίθ της Ισλαμικής Επανάστασης στις αρχές της
δεκαετίας του 1980, ο οικογενειακός προγραμματισμός περιόρισε τον αριθμό αυτό
σε μόλις 2,75. Παρόμοιες τάσεις μείωσης παρατηρούνται στην Ινδονησία, την
Ινδία, την Τυνησία και τη Βραζιλία.
Οι προβλέψεις
Ο ΟΗΕ δίνει στη δημοσιότητα κάθε δύο χρόνια μια μεγάλη και έγκυρη έκθεση για
τις πληθυσμιακές τάσεις. Στην έκθεση του 2000 το μέσο ποσοστό γονιμότητας για
το 2050 υπολογιζόταν σε 2,10 παιδιά το όριο αντικατάστασης του πληθυσμού ,
αλλά οι πρόσφατες αλλαγές ήταν τόσο σημαντικές ώστε η έκθεση για το 2002 θα
μειώσει την πρόβλεψη για το 2050 σε 1,85. Ο μέσος όρος της γονιμότητας στη
Δύση βρίσκεται στο 1,6.
Οι κινδυνολογικές προβλέπεις για έναν παγκόσμιο πληθυσμό μεγαλύτερο από 10 ή
11 δισεκατομμύρια έως τα μέσα του αιώνα δεν θα εκπληρωθούν, λέει ο Έλιγκμαν.
Το πιθανότερο είναι πως ο παγκόσμιος πληθυσμός θα αυξηθεί λίγο περισσότερο από
τα 8 εκατομμύρια, όπου και θα ισορροπήσει και θα αρχίσει να μειώνεται. Έως το
2075, οι κάτοικοι του πλανήτη μας πιθανόν να έχουν μειωθεί κατά μισό εκατομμύριο.
