Αναζήτηση
Ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος κ. Νίκος Γκαργκάνας παρουσίασε χθες τη
σχετική Πράξη Διοικητή, ενώ παράλληλα είπε ότι χρειάζονται πρόσθετα μέτρα για
να ρυθμιστούν και άλλα προβλήματα που υπάρχουν στις συναλλαγές των τραπεζών με
τους πελάτες τους, όπως τα πανωτόκια, αλλά και οι καταχρηστικοί όροι στις
συμβάσεις και η παραπλανητική διαφήμιση.
Για τα πανωτόκια ο κ. Γκαργκάνας παραδέχθηκε ότι η Τράπεζα της Ελλάδος έχει
διαπιστώσει ασάφειες και ερμηνευτικά προβλήματα στην υφιστάμενη ρύθμιση, αλλά
πρόσθεσε ότι η πρωτοβουλία για την αντιμετώπιση του θέματος ανήκει στο
υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών. Άφησε, πάντως, να εννοηθεί ότι ο ίδιος
θα ευνοούσε μια νέα ρύθμιση ή μια ερμηνευτική διάταξη.
Επιπλέον, ο κ. Γκαργκάνας αποκάλυψε ότι η Τράπεζα έχει ήδη επιβάλει «καμπάνες»
σε 8 τράπεζες για 90 περιπτώσεις ελλιπούς ενημέρωσης των οφειλετών, ενώ
διερευνά άλλες 30 ανάλογες καταγγελίες. Τα πρόστιμα που επεβλήθησαν, σύμφωνα
με πληροφορίες, φτάνουν τα 479.000 ευρώ.
Ο ίδιος μίλησε επίσης για την ανάγκη να προστατευθεί ο πελάτης των τραπεζών
από κινδύνους που σχετίζονται με τη διαφήμιση και τους καταχρηστικούς όρους
των συμβάσεων. Μάλιστα, είπε ότι ενημέρωσε ήδη τον αρμόδιο υπουργό Ανάπτυξης
κ. Άκη Τσοχατζόπουλο.
«Η προστασία του μη έμπειρου καταναλωτή απαιτεί ένα ευρύ φάσμα παρεμβάσεων»,
σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Γκαργκάνας.
Το δικαίωμα στα επιτόκια
Πάντως, ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας υπεραμύνθηκε του δικαιώματος των
τραπεζών να προσδιορίζουν μόνες τους τα επιτόκια, απαντώντας έτσι στην
καταγγελία της ΕΚΠΟΙΖΩ ότι κακώς η Τράπεζα της Ελλάδος δεν παρεμβαίνει για να
θέσει πλαφόν, σύμφωνα με την απόφαση του Αρείου Πάγου. «Εμείς επεμβαίνουμε
μόνο για την ενίσχυση του ανταγωνισμού», είπε χαρακτηριστικά.
Με αφορμή τον θόρυβο που προκάλεσε η σχετική καταγγελία της ΕΚΠΟΙΖΩ, μάλιστα,
ο κ. Γκαργκάνας προσπάθησε να αποκαταστήσει την εικόνα του τραπεζικού
συστήματος, λέγοντας ότι ναι μεν είναι σωστό να ασκείται κριτική για επιμέρους
προβλήματα στο τραπεζικό σύστημα, αλλά όχι να καταδικάζονται οι τράπεζες
συλλήβδην. «Το τραπεζικό σύστημα», είπε, «είναι σύγχρονο, σταθερό, ισχυρό και
αξιόπιστο και πρέπει να το προστατεύσουμε».
Κατάργηση ορίων
Σχετικά με την προοπτική κατάργησης των ανώτατων ορίων του 1 εκατ. δραχμών για
τα προσωπικά δάνεια και των 8 εκατομμυρίων για τα καταναλωτικά δάνεια, ο κ.
Γκαργκάνας δεν θέλησε να δεσμευτεί χρονικά. Είπε ότι η σχετική απόφαση θα
ληφθεί ανάλογα με τις εξής εξελίξεις:
* Την περαιτέρω πορεία της πιστωτικής επέκτασης. Αν συνεχιστεί η
υποχώρηση του ρυθμού αύξησης των καταναλωτικών δανείων, τότε θα διευκολυνθεί η
απόφασή του.
* Τα συμπεράσματα στα οποία θα καταλήξει η έρευνα που έχει αναθέσει η
Τράπεζα στην εταιρεία ICAP, για τον βαθμό υπερχρέωσης των νοικοκυριών.
* Τη λειτουργία του διατραπεζικού συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών,
του «Τειρεσία». Ο «Τειρεσίας» θα δίνει πληροφορίες για τα δάνεια που έχει ο
κάθε οφειλέτης, αφού πρώτα εξασφαλίσει τη συγκατάθεση του τελευταίου. Την
υποχρέωση αυτή της συγκατάθεσης του δανειολήπτη επέβαλε στον «Τειρεσία» η Αρχή
Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Όμως, προς το παρόν η ρύθμιση αφορά τα δάνεια
που θα συνάπτονται εφεξής. Για τα δάνεια του παρελθόντος έχει ζητηθεί η
έγκριση της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, προκειμένου να ισχύσει
ανάλογη ρύθμιση. Η έγκριση, όμως, δεν έχει δοθεί ακόμη.
«Προς το παρόν, ο «Τειρεσίας» θα αρχίσει να λειτουργεί με τα εφεξής στοιχεία,
ύστερα από τη συγκατάθεση των δανειοληπτών», είπε ο κ. Γκαργκάνας.
Ο ίδιος παραδέχτηκε ότι η συνέχιση της εφαρμογής ανώτατων ορίων στα
καταναλωτικά και στα προσωπικά δάνεια συνιστά «μια μικρή ανωμαλία», που κάποια
στιγμή, όμως, θα λυθεί.
Η διαφάνεια
Το θέμα της διαφάνειας που ρυθμίζεται με τη χθεσινή Πράξη έχει απασχολήσει και
στο παρελθόν την Τράπεζα της Ελλάδος. Μάλιστα, ο διοικητής της είπε ότι στην
περίοδο 1999 – 2001 διαπιστώθηκαν 59 περιπτώσεις παραβάσεων των κανόνων
διαφάνειας και επεβλήθησαν πρόστιμα σε 15 τράπεζες ύψους 214.000 ευρώ.
Στόχος η ενημέρωση
Η Πράξη Διοικητή στοχεύει στην καλύτερη ενημέρωση του μη έμπειρου πελάτη της
τράπεζας, ώστε να είναι σε θέση να συγκρίνει προϊόντα και υπηρεσίες και να
επιλέγει το καλύτερο. Μεταξύ άλλων, ορίζει ότι:
* Δεν επιτρέπεται η είσπραξη οποιασδήποτε προμήθειας στις χορηγήσεις
(με εξαίρεση την προμήθεια αδράνειας και την προμήθεια επί κοινοπρακτικών
δανείων). Στην έννοια των προμηθειών αυτών δεν εμπίπτουν οι αμοιβές, οι εφάπαξ
δαπάνες καθώς και τα έξοδα υπέρ τρίτων (π.χ. συμβολαιογραφικά, έξοδα εκτίμησης
και ελέγχου τίτλων ακινήτου, εγγραφή υποθήκης κ.τ.λ.).
* Καθιερώνεται προθεσμία 45 ημερών το πολύ, στο πλαίσιο της οποίας οι
υφιστάμενες στα πιστωτικά ιδρύματα Υπηρεσίες Εξέτασης Παραπόνων οφείλουν να
διεκπεραιώνουν τα σχετικά αιτήματα.
* Οι τράπεζες οφείλουν να διαθέτουν στους χώρους συναλλαγών ενημερωτικά
φυλλάδια, με πληροφορίες για τα κύρια προϊόντα και υπηρεσίες που προσφέρουν,
συμπεριλαμβανομένων του επιτοκίου, των πιθανών προμηθειών και των φόρων, να
αναρτούν σε εμφανή θέση πίνακα των προμηθειών και να ανακοινώνουν διά του
Τύπου τα βασικά επιτόκια χορηγήσεων.
* Οι διαφημίσεις χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και προϊόντων πρέπει να
διατυπώνονται με τρόπο σαφή και κατανοητό, να είναι αληθείς και όχι παραπλανητικές.
Οι υποχρεώσεις των τραπεζών σε δανειολήπτες – καταθέτες
Η πράξη του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος προβλέπει 22 μέτρα που θα
εξασφαλίσουν τη διαφάνεια σε δάνεια και τον έλεγχο του κόστους τους. Πρόκειται
για τα εξής:
Καταθέσεις
Οι τράπεζες οφείλουν να ενημερώνουν για:
* Το ύψος του επιτοκίου ή των επιτοκίων που εφαρμόζονται ανάλογα με τη
διάρκεια και το ποσό της κατάθεσης.
* Τον χρόνο έναρξης και λήξης της τοκοφορίας.
* Τη χρονική βάση υπολογισμού των τόκων (αριθμός ημερών έτους και
μήνα).
* Τις ημερομηνίες λογισμού των τόκων της κατάθεσης και την αντίστοιχη
ετήσια πραγματική (effective) απόδοση.
* Τυχόν πρόσθετους όρους και προϋποθέσεις (π.χ. ελάχιστο όριο της
κατάθεσης κ.λπ.).
* Τους φόρους επί των τόκων, τις προμήθειες και τυχόν έξοδα με τα οποία
επιβαρύνονται οι καταθέτες.
* Το ποσοστό απόδοσης σε ετήσια βάση κατά τον χρόνο της επένδυσης,
ανεξάρτητα από τον χρονικό ορίζοντα της τοποθέτησης.
* Τους παράγοντες που προσδιορίζουν την απόδοση των προϊόντων.
Δάνεια
Οι τράπεζες οφείλουν να ενημερώνουν τους δανειολήπτες για:
* Το ύψος των βασικών επιτοκίων χορηγήσεων, στα οποία
συμπεριλαμβάνονται όλες οι τυχόν χρηματοοικονομικές επιβαρύνσεις των
πιστωτικών ιδρυμάτων, και το ύψος του περιθωρίου επιτοκίου (spread), όπου αυτό
εφαρμόζεται.
* Τις ειδικές εισφορές, φόρους και τέλη που προβλέπονται από την
ισχύουσα νομοθεσία (είδος και ποσό ή ποσοστό).
* Την έναρξη και την περίοδο εκτοκισμού των δανείων,
συμπεριλαμβανομένης και της πληροφόρησης για την τυχόν παρεχόμενη περίοδο
χάριτος.
* Τη χρονική βάση υπολογισμού των τόκων (αριθμός ημερών έτους και
μήνα).
* Το γενικό επιτόκιο αναφοράς σε δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο σαφώς
προσδιοριζόμενο με βάση τα ισχύοντα επιτόκια των χρηματαγορών,
* Την ανάλυση καταβολής των δόσεων κατά κεφάλαιο, τόκους και λοιπές
επιβαρύνσεις για την περίοδο ισχύος του σταθερού επιτοκίου σε δάνεια με
σταθερό επιτόκιο.
* Το ύψος των αμοιβών για τυχόν παρεχόμενες ειδικές υπηρεσίες, εφάπαξ
δαπανών, καθώς και των εξόδων υπέρ τρίτων που εισπράττουν.
* Το ύψος του επιτοκίου υπερημερίας και τον τρόπο υπολογισμού των
τόκων.
* Τους όρους και τις σχετικές επιβαρύνσεις στις περιπτώσεις τυχόν
υπέρβασης από τους δανειοδοτούμενους των συμβατικών ορίων χρηματοδότησης.
* Τις προϋποθέσεις και τους όρους πρόωρης εξόφλησης ή μετατροπής των
όρων του δανείου.
* Τον κίνδυνο από ενδεχόμενη διακύμανση της συναλλαγματικής ισοτιμίας
στην περίπτωση δανείων σε συνάλλαγμα ή με ρήτρα συναλλάγματος.
* Τη δυνατότητα και το κόστος χρησιμοποίησης τεχνικών κάλυψης του
κινδύνου από την ενδεχόμενη μεταβολή της συναλλαγματικής ισοτιμίας ή και των
επιτοκίων.
* Τυχόν υποχρέωση του δανειολήπτη για άνοιγμα καταθετικού τραπεζικού
λογαριασμού στο πιστωτικό ίδρυμα που χορηγεί το δάνειο ή την πίστωση.
Πιστωτικές κάρτες
Οι τράπεζες θα πρέπει να ενημερώνουν τους κατόχους τους για τα δικαιώματά τους
αλλά και τις υποχρεώσεις τους σε περιπτώσεις κλοπής ή απώλειας της πιστωτικής
τους κάρτας.
