Η υπερατλαντική σχέση είναι σαφέστατα αναγκαία, αλλά ουδέποτε κάτι το απλό.

Υπάρχουν υποβόσκουσες διαφορές απόψεων. Και όταν αυτές οι διαφορές

συνδυάζονται με τις διαφορετικές μας αντικειμενικές καταστάσεις – η ασύγκριτη

δύναμη των ΗΠΑ, η οποία συγκρίνεται με την αδυναμία της Ευρώπης, και η

δεδομένη εδώ και καιρό ένωση των επιμέρους πολιτειών της Αμερικής σε σύγκριση

με την αναπτυσσόμενη ακόμα πολιτική ένωση της Ευρώπης -, δημιουργούνται

παρεξηγήσεις και λαϊκή δυσφορία.

Η πρόκληση όμως για την Ευρώπη είναι να κάνει περισσότερα ώστε να μπορέσουμε

να κρατήσουμε γερά τη δική μας άκρη από το τεντωμένο σκοινί, που είναι η

διατήρηση της παγκόσμιας τάξης. Η πρόκληση για τις ΗΠΑ είναι να διοχετεύσουν

την ενέργεια και την αισιοδοξία τους πέρα από τα σύνορα της Αμερικής και να

αποδεχθούν, υιοθετώντας τες, τις ευρύτερες ευθύνες τους, όχι μόνο ως η

μεγαλύτερη δύναμη του κόσμου αλλά και ως υπέρμαχος των παγκόσμιων ιδανικών –

της ειρήνης, της δικαιοσύνης και των ατομικών ελευθεριών. Το ότι η Αμερική θα

πρέπει να επικεντρωθεί στην εξωτερική της πολιτική, να αμύνεται, δηλαδή,

απέναντι σε πραγματικούς και πιθανούς εχθρούς, είναι πολύ απαισιόδοξη εικόνα,

η οποία έρχεται σε αντίθεση με την ευφυΐα αυτού του έθνους.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι τόσο ισχυρή χώρα ώστε ορισμένοι Αμερικανοί

μπαίνουν στον πειρασμό να σκεφθούν ότι η Αμερική έχει και τη δυνατότητα και το

καθήκον να διαχειριστεί την παγκόσμια τάξη ολομόναχη, χωρίς να δεσμεύεται από

διεθνείς συμφωνίες και οργανισμούς – εκτός εάν τυχόν τη βολεύουν στις

επιδιώξεις της.

Πιστεύω ότι αυτός ο τρόπος σκέψης είναι λανθασμένος. Ότι οι ισχυροί διεθνείς

θεσμοί είναι σήμερα πλέον, περισσότερο από ποτέ, αναγκαίοι στον

αλληλοεξαρτώμενο κόσμο μας. Πιστεύω ότι οι θεσμοί συγκρατούν τις μονομερείς

τάσεις εκείνων που θα μπορούσαν να απειλήσουν την παγκόσμια τάξη, την οποία

στηρίζουν οι ΗΠΑ. Και, τέλος, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής κερδίζουν

περισσότερα εργαζόμενοι με τη διεθνή κοινή γνώμη υπέρ τους, απ’ όσα χάνουν, ως

προς την ελευθερία δράσης τους, επειδή αποδέχονται και εξωτερικούς κανόνες και

περιορισμούς δράσης. «Συμπολίτες μου, σε όλο τον κόσμο», είπε ο Αμερικανός

πρόεδρος Τζων Φ. Κέννεντυ στην ομιλία κατά την ορκωμοσία του, «μη ρωτάτε τι

μπορεί να κάνει η Αμερική για σας, αλλά όλοι μαζί τι μπορούμε να κάνουμε για

την ελευθερία του ανθρώπου». Εάν η Αμερική χάσει τον σεβασμό και τη συμπάθεια

που τρέφουν γι’ αυτήν οι άνθρωποι ανά τον κόσμο και εμπνέει φόβο και

καταναγκασμό, τότε ο κόσμος θα είναι ένα πολύ πιο κρύο και τρομακτικό μέρος.

Ο Chris Patten είναι επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις εξωτερικές σχέσεις.