Η πραγματική πρόκληση

Μέλος της πιο αντιευρωπαϊκής από τις κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μιας

κυβέρνησης που δεν έπαψε να εμποδίζει κάθε πρόοδο της κοινωνικής εναρμόνισης

κατά την προετοιμασία της Συνθήκης της Νίκαιας, ο Ρόμπιν Κουκ, υπουργός

Εξωτερικών της Βρετανίας, ορίστηκε μοναδικός υποψήφιος για τη θέση του

προέδρου του Κόμματος των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών, το συνέδριο του οποίου θα

διεξαχθεί στις 7 και 8 Μαΐου στο Βερολίνο.

Όταν ο Τόνι Μπλερ σχημάτισε την κυβέρνησή του, το 1997, μερικές φωνές στους

κόλπους της Σοσιαλδημοκρατίας υψώθηκαν για να υπογραμμίσουν την ανησυχητική

συνέχεια του προγράμματός του με τον θατσερισμό. Οι αυθάδεις αυτοί κλήθηκαν

τότε να σταματήσουν τις κριτικές τους. Από τότε έχουν περάσει τέσσερα χρόνια

και στη Βρετανία και στην Ευρώπη έχει δημιουργηθεί μια συναίνεση όσον αφορά

τον «τρίτο δρόμο» που προτείνει το Νέο Εργατικό Κόμμα: θεωρείται σήμερα

παραλλαγή του νεοφιλελευθερισμού της κ. Θάτσερ.

Οι Βρετανοί εργοδότες απομακρύνθηκαν από το Συντηρητικό Κόμμα για να

υποστηρίξουν αυτόν τον τρίτο δρόμο, ο οποίος γοητεύει όλο και περισσότερο τους

καπιταλιστές όλων των χωρών. Ο Ντενί Κεσλέρ, δεύτερος στην ιεραρχία της ένωσης

των Γάλλων εργοδοτών (Medef), αντιλήφθηκε τα πολιτικά πλεονεκτήματα που θα

μπορούσε να αντλήσει από αυτό το νέο ιδεολογικό δεδομένο, να κάνει δηλαδή η

Αριστερά τη δουλειά της Δεξιάς: εμπνέεται από τον Άντονι Γκίντενς, τον

«στοχαστή» του τρίτου δρόμου, για να θεωρητικοποιήσει την «κοινωνική

επανίδρυση» που προτείνει.

Οι Βρετανοί ψηφοφόροι έφεραν στην εξουσία το Εργατικό Κόμμα για να βάλει ένα

τέλος στην ταχεία επιδείνωση των δημόσιων υπηρεσιών που είχαν συντριβεί κατά

την περίοδο της Θάτσερ στους τομείς της εκπαίδευσης, της υγείας και των

μεταφορών. Αλλά από το 1997 ως το 1999 η κυβέρνηση των Νέων Εργατικών πάγωσε

τις δημόσιες δαπάνες, επενδύοντας ακόμη λιγότερο στον δημόσιο τομέα απ’ ό,τι

οι Συντηρητικοί. Παράδοξο του Εργατικού νεοφιλελευθερισμού: αντί να

αποκεντρωθούν οι τομείς λήψης αποφάσεων, έγιναν πιο συγκεντρωτικοί. Η

γραφειοκρατικοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών έγινε εις βάρος της περίθαλψης,

της εκπαίδευσης ή της ασφάλειας των μεταφορών. Η απουσία επενδύσεων στους

δημόσιους τομείς συνοδεύτηκε από τη συνέχιση της ιδιωτικοποίησής τους.

Κι ωστόσο ο Ρόμπιν Κουκ, επίσημος υποψήφιος, μέλλει να γίνει ο επόμενος

πρόεδρος του Κόμματος των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών. Ο διεθνής αυτός σχηματισμός,

ο οποίος δημιουργήθηκε το 1992, αποτελεί μια κλειστή λέσχη ηγετών εθνικών

κομμάτων, εντός του οποίου ουδεμία συζήτηση για τον πολιτικό προσανατολισμό

της ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας έχει γίνει ως τώρα. Η συζήτηση αυτή

επιβάλλεται σήμερα με επείγοντα τρόπο, επειδή η Ευρωπαϊκή Ένωση μοιάζει κάθε

μέρα όλο και περισσότερο με μια μεγάλη ζώνη ελεύθερων συναλλαγών. Αντί να

ενισχύσει τα κεκτημένα του κοινωνικού μοντέλου μας, έχει γίνει ένας φορέας της

νεοφιλελεύθερης απορρύθμισης. Το ευρωπαϊκό σχέδιο, καθώς στερείται λαϊκής

νομιμότητας, βρίσκεται σε κρίση. Με ένδεκα από τις δεκαπέντε χώρες της Ε.Ε. να

έχουν στην ηγεσία τους σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις, το Κόμμα των Ευρωπαίων

Σοσιαλιστών έπρεπε να αποτελεί το ενωτικό στοιχείο για έναν αναπροσανατολισμό

της ευρωπαϊκής οικοδόμησης. Αυτό δυστυχώς δεν συμβαίνει, επειδή το κόμμα αυτό

αποδέχθηκε κομμάτια ολόκληρα της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας στη διάρκεια της

δεκαετίας του 1990. Ο βρετανικός τρίτος δρόμος είναι η πιο ολοκληρωμένη μορφή

αυτής της παρέκκλισης, αλλά δεν ξέφυγε απ’ αυτή κανένα από τα δεκαπέντε

σοσιαλδημοκρατικά κόμματα. Απουσία δημοκρατικής λειτουργίας, υποταγή στη

νεοφιλελεύθερη ιδεολογία, το Κόμμα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών αναπαράγει στους

κόλπους του τις δυσλειτουργίες της ευρωπαϊκής οικοδόμησης ενώ έπρεπε να τις

καταπολεμά. Στο όνομα της προσαρμογής στη φιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση, οι

οπαδοί του τρίτου δρόμου μάς ζητούν να απαρνηθούμε τα περισσότερα από τα

συλλογικά κοινωνικά δικαιώματα που είχαμε εγκαθιδρύσει και προστατέψει από την

κυριαρχία της αγοράς. Καθήκον μας είναι να προστατέψουμε τα δικαιώματα των

εργαζομένων σε μια απορρυθμισμένη αγορά, να εγγυηθούμε την πλήρη απασχόληση

και μια υψηλού επιπέδου κοινωνική προστασία για όλους. Μόνο ξεκινώντας από

αυτή τη δέσμευση θα μπορέσει η Σοσιαλδημοκρατία να προτείνει μια εναλλακτική

επιλογή στον νεοφιλελευθερισμό.

Το PSE πρέπει να συνεταιρισθεί στη μάχη του με τα κόμματα της Αριστεράς, τους

οικολόγους, τα κινήματα που αντιτάσσονται στη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση

και τα συνδικάτα. Το ιστορικό καθήκον της Σοσιαλδημοκρατίας δεν έχει καταστεί

περιττό και απηρχαιωμένο από την εξέλιξη των νέων τεχνολογιών. Οι ταξικές

ανισότητες και τα ανταγωνιστικά συμφέροντα ουδέποτε ήταν τόσο σημαντικά όσο

σήμερα. Η κοινωνική Ευρώπη παραμένει πιθανή και απομένει να οικοδομηθεί.

Πρέπει γι’ αυτό η Σοσιαλδημοκρατία να πάψει να πιθηκίζει τους ιδεολόγους της

αγοράς και να αναλάβει και πάλι τον ρόλο της του υπερασπιστή των πολυάριθμων

αποκλεισμένων της φιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης και της μεγάλης πλειονότητας

των μισθωτών. Αυτή είναι η πραγματική πρόκληση της ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας.

Ο Harlem Desir είναι σοσιαλιστής ευρωβουλευτής. Η Marie-Noelle

Lienemann είναι σοσιαλίστρια αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου. Ο Philippe

Marliere είναι υπεύθυνος σεμιναρίων Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του

Λονδίνου. Και οι τρεις είναι μέλη της Λέσχης της Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Δημοκρατίας.