Γκρίνσπαν: Τα χειρότερα ίσως να πέρασαν

Προειδοποίησε ότι η αμερικανική οικονομία εξακολουθεί να είναι αντιμέτωπη με

σημαντικούς κινδύνους. Ο Άλαν Γκρίνσπαν, πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας

των Ηνωμένων Πολιτειών, έδωσε την απάντηση μιλώντας την Τρίτη στο Κογκρέσο,

για το ερώτημα που απασχολεί τους ιθύνοντες της οικονομικής πολιτικής σε όλο

τον κόσμο: η αμερικανική οικονομία βρίσκεται σε ύφεση; Ο Γκρίνσπαν τόνισε ότι

η μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη δεν πλήττεται από ύφεση και ότι η απότομη

επιβράδυνσή της που παρακολουθούμε τους τελευταίους μήνες μπορεί να είναι πολύ

μικρής διάρκειας.

Η ομιλία του στο Κογκρέσο πραγματοποιήθηκε μόλις δύο ώρες μετά την ανακοίνωση

των στοιχείων που έδειξαν ότι οι λιανικές πωλήσεις τον Ιανουάριο ήταν πολύ

υψηλότερες σε σχέση με τις προβλέψεις. Ο Γκρίνσπαν όταν ρωτήθηκε αν η

οικονομία βρίσκεται σε ύφεση απάντησε: «Αυτήν τη στιγμή, δεν βρισκόμαστε σε

ύφεση». Ο ίδιος δεν μίλησε ευθέως για τις προθέσεις της κεντρικής αμερικανικής

τράπεζας σχετικά με τα επιτόκια. Το κεντρικό πιστωτικό ίδρυμα των Ηνωμένων

Πολιτειών μείωσε δύο φορές τον Ιανουάριο τα βραχυπρόθεσμα αμερικανικά

επιτόκια, κατά μισή ποσοστιαία μονάδα τη φορά, σε μια προσπάθεια να

προστατεύσει την οικονομία από τον κίνδυνο ανώμαλης προσγείωσης. Ωστόσο, από

την ανάλυση των οικονομικών συνθηκών που πραγματοποίησε άφησε εμμέσως να

εννοηθεί ότι είναι πιθανό να προχωρήσει σε νέες μειώσεις των επιτοκίων. Όχι

πάντως στον βαθμό που προβλέπουν οι περισσότεροι επενδυτές και αναλυτές της

αμερικανικής οικονομίας. Η επόμενη προγραμματισμένη συνεδρίαση της κεντρικής

αμερικανικής τράπεζας με αντικείμενο τον καθορισμό του ύψους των

βραχυπρόθεσμων επιτοκίων θα πραγματοποιηθεί στις 20 Μαρτίου. Οι αναλυτές

υποστηρίζουν ότι είναι μάλλον απίθανη μια μείωση των επιτοκίων πριν από αυτήν

την ημερομηνία. Εκτός βέβαια και η οικονομία δείξει σημάδια μεγάλης και

απότομης επιβράδυνσης ή ύφεσης.

Η αντίδραση

Οι αντιδράσεις των χρηματοπιστωτικών αγορών στην ομιλία του Γκρίνσπαν ήταν

μεικτές. Ενώ αρχικά οι τιμές των μετοχών κινήθηκαν ανοδικά, οι επενδυτές

κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το αμερικανικό Χρηματιστήριο θα πρέπει να

περιμένει ελάχιστη υποστήριξη τους επόμενους μήνες από μειώσεις των επιτοκίων.

Ο βιομηχανικός δείκτης Ντάου Τζόουνς στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης έκλεισε

την Τρίτη στις 10.903 μονάδες, καταγράφοντας απώλειες 0,4%. Στο Χρηματιστήριο

Νάσντακ, ο ομώνυμος Δείκτης έκλεισε την ίδια ημέρα στις 2.427 μονάδες,

σημειώνοντας πτώση 2,5%.

Το μήνυμα συγκρατημένης αισιοδοξίας που έστειλε ο πρόεδρος της FED είναι

αντίθετο με τις προειδοποιήσεις που έχει κάνει η κυβέρνηση Μπους σχετικά με το

μέλλον της οικονομίας ή ακόμη και τις χειρότερες προβλέψεις που έγιναν τον

περασμένο μήνα από ορισμένους αναλυτές της χρηματιστηριακής αγοράς της Νέας

Υόρκης. Την Τρίτη, την ίδια ημέρα που ο Γκρίνσπαν μιλούσε στο Κογκρέσο, ο νέος

πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι «τα στοιχεία

για τις λιανικές πωλήσεις είναι θετικά μέσα σε μια θάλασσα αρνητικών

στοιχείων» και ότι παραμένει «ανήσυχος για την οικονομία». Οι αναλυτές

τονίζουν ότι πρόθεση του κ. Γκρίνσπαν ήταν να στείλει ένα μήνυμα ότι η

οικονομία δεν ακολουθεί την πορεία ενός καθοδικού σπιράλ. «Ακόμη και να

δεχτούμε ότι ο πρόεδρος της FED δεν ήθελε να εμφανιστεί πανικόβλητος μπροστά

στον αμερικανικό λαό για την κατάσταση της οικονομίας, ο ίδιος ξεκαθάρισε ότι

δεν προβλέπει βύθιση της οικονομίας στην ύφεση», τόνισε ο Ίαν Στέφερντσον,

οικονομολόγος γνωστού οίκου οικονομικών μελετών.

Το δώρο της τεχνολογίας

Ο κ. Γκρίνσπαν, μιλώντας στην Επιτροπή τραπεζικών υποθέσεων της Γερουσίας,

είπε ότι οι μακροπρόθεσμες προοπτικές της αμερικανικής οικονομίας παραμένουν

θετικές λόγω της συνεχιζόμενης επιτάχυνσης της παραγωγικότητας που δημιουργεί

η επανάσταση των νέων τεχνολογιών. Τους τελευταίους έξι μήνες, η βελτίωση της

παραγωγικότητας συνεχίστηκε παρά την εξασθένηση που παρατηρήθηκε στους

περισσότερους κλάδους της οικονομίας. Αυτό, σύμφωνα με τον κ. Γκρίνσπαν,

δείχνει ότι οι βελτιώσεις στην οικονομία λόγω της έλευσης των νέων τεχνολογιών

θα συνεχιστούν και τα επόμενα χρόνια. Αν οι ρυθμοί βελτίωσης της

παραγωγικότητας παραμείνουν υψηλοί μπορούν να αντιμετωπισθούν πολλά από τα

μακροπρόθεσμα προβλήματα της οικονομίας. Ακόμη και το πρόβλημα της πιθανής

χρεοκοπίας του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης στις επόμενες δεκαετίες μπορεί

να αποφευχθεί, σύμφωνα με τον κ. Γκρίνσπαν.

«Αυτό που μαθαίνουμε από τις αλλαγές στα στοιχεία της παραγωγικότητας είναι

ότι θα καταστεί αναγκαία μια μεγάλη αλλαγή στον τρόπο που βλέπουμε το μέλλον

μας, το μέλλον του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και τα οικονομικά

ζητήματα», τόνισε ο πρόεδρος της FED. Ωστόσο, οι ίδιες δυνάμεις της

τεχνολογίας που οδήγησαν στην αύξηση της παραγωγικότητας, ή αλλιώς του

οικονομικού προϊόντος ανά ώρα εργασίας, έχουν κάνει και την οικονομία

περισσότερο ευάλωτη σε πιθανές απότομες επιβραδύνσεις, όπως αυτή που ζουν τώρα

οι Αμερικανοί.

Επειδή οι επιχειρήσεις μπορούν πλέον να παρακολουθούν τη ζήτηση για τα

προϊόντα τους από λεπτό σε λεπτό, μπορούν να προσαρμόζουν την παραγωγή τους

σχεδόν ταυτόχρονα προκειμένου να μειώνουν τα αποθέματά τους αδιάθετων

προϊόντων και μη χρησιμοποιούμενου εξοπλισμού. Επιπλέον, επειδή οι

διαφορετικές επιχειρήσεις και οι διαφορετικοί κλάδοι της οικονομίας μπορούν να

παρακολουθούν καλύτερα την κατάσταση που επικρατεί στην οικονομία, τείνουν να

προσαρμόζονται στα ίδια οικονομικά δεδομένα.

«Το αποτέλεσμα δεν είναι μόνο ταχύτερη προσαρμογή αλλά και περισσότερο

συγχρονισμένη», υποστήριξε ο κ. Γκρίνσπαν.

Ο κίνδυνος

Ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους για την οικονομία είναι η πιθανότητα

σημαντικής επιδείνωσης της εμπιστοσύνης των καταναλωτών. Ωστόσο, προς το παρόν

η καταναλωτική εμπιστοσύνη παραμένει σε επίπεδα που δείχνουν ότι η οικονομία

θα συνεχίσει να μεγεθύνεται. Παράλληλα, οι αναλυτές προβλέπουν ότι οι

μακροπρόθεσμες προοπτικές της κερδοφορίας των επιχειρήσεων παραμένουν θετικές.

Ο πρόεδρος της FED είπε ότι, παρά το γεγονός πως η οικονομία φαίνεται να

μηδένισε στις αρχές του χρόνου τους ρυθμούς ανάπτυξής της, μέρος του

προβλήματος ίσως ήταν το γεγονός ότι τα πάντα, από τη ζήτηση έως τις

κατασκευές, παρουσίασαν μείωση. Και επειδή ο ρυθμός αύξησης της

παραγωγικότητας παραμένει σε υψηλά επίπεδα, οι επιχειρήσεις, υποστήριξε ο

Γκρίνσπαν, θα έχουν τη δυνατότητα να εξαλείψουν σύντομα τα πλεονασματικά

αποθέματα προϊόντων τους και να επιτρέψουν στην οικονομία να ανακάμψει

ταχύτατα.

Ο πρόεδρος της FED προέβλεψε ότι φέτος η αμερικανική οικονομία θα μεγεθυνθεί

με ρυθμούς μεταξύ 2% και 2,5% σχεδόν, σύμφωνα με τις προβλέψεις των

περισσότερων αναλυτών. Παράλληλα, όσον αφορά την ανεργία, ο Γκρίνσπαν

προέβλεψε ότι θα σημειώσει μικρή αύξηση, ίσως και στο επίπεδο του 4,5%, από

4,1% που είναι σήμερα.

Επιμέλεια διεθνών οικονομικών θεμάτων: Σπύρος Δημητρέλης