Στα μέτωπα της ανάπτυξης και της κοινωνικής σύγκλισης θα κριθούν η επιδίωξη

και οι προσδοκίες μιας νέας ευημερίας για το λαό μας, στο πλαίσιο της ΟΝΕ.

Πάνω σ’ αυτό το διώνυμο διαμορφώνεται και η προγραμματική πρόταση του ΠΑΣΟΚ.

Στην ίδια βάση αναπτύσσεται εν όψει Συνόδου Κορυφής της Λισαβώνας και ο

προβληματισμός για την οικονομική και κοινωνική ανανέωση της Ευρώπης. Η

ανταγωνιστική οικονομία της γνώσης και της τεχνολογίας και η κοινωνία της

συνοχής, της γνώσης και του πολιτισμού είναι στο επίκεντρο.

Στην κατεύθυνση αυτή τόσο στην Ευρώπη όσο και στη χώρα μας χρειάζεται να

συγκεντρώσουμε την πολιτική ενέργεια, να αναπτύξουμε δράσεις, να επενδύσουμε

πόρους. Με έμφαση την επένδυση στον άνθρωπο. Με ανάπτυξη της

επιχειρηματικότητας. Με στροφή στις πολιτικές πλήρους απασχόλησης. Με ενίσχυση

του συστήματος κοινωνικής προστασίας ώστε να είναι βιώσιμο, δίκαιο και αποτελεσματικό.

Η μεγάλη ευκαιρία

Για την Ελλάδα, μοχλός προώθησης του δίδυμου αυτού στόχου αποτελεί το 3ο ΚΠΣ,

το σχέδιο για την περιφερειακή ανάπτυξη. Είναι η μεγάλη ευκαιρία. Είναι

σημαντικό να αναλογισθούμε ότι οι πόροι που θα αξιοποιηθούν την περίοδο

2000-2006 είναι αθροιστικά περισσότεροι από όσους διαχειριστήκαμε το τελευταίο

τέταρτο του αιώνα. Όπως επίσης να συνειδητοποιήσουμε ότι το πρόγραμμα αυτό,

όπως έχει σχεδιαστεί, συμπυκνώνει τις πολιτικές επιλογές για ισόρροπη κατανομή

της ευημερίας ανάμεσα σε περιφέρειες και κοινωνικές ομάδες. Περιλαμβάνει κατά

προτεραιότητα επενδύσεις και δράσεις σε τομείς του μέλλοντος για την ενίσχυση

της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας σε συνθήκες κοινωνικής συνοχής και

αλληλεγγύης. Με βάση το πρόγραμμα προβλέπεται άνοδος του βιοτικού επιπέδου

μας, άνω του 80% του μέσου κοινοτικού.

Θέματα σχεδιασμού

Για τη συντομία του άρθρου δεν θα αναφερθώ σε θέματα σχεδιασμού. Άλλωστε έχει

ολοκληρωθεί «με αναβάθμιση της συμμετοχής των κοινωνικών εταίρων», όπως

διαπιστώνει η ΟΚΕ (Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή) στη γνωμοδότηση της

20.12.99. Και αυτό καθιστά το σχέδιο κοινωνικά αποδεκτό και αξιόπιστο. Το

ζητούμενο και το στοίχημα αφορά την απρόσκοπτη εφαρμογή του. Όπερ σημαίνει

αποτελεσματική χρήση των πόρων και ομαλή προώθηση έργων και δράσεων. Επιμένω

σ’ αυτό δεδομένων και των αρνητικών εμπειριών από το πρόσφατο παρελθόν. Το 1ο

ΚΠΣ ήταν αποτυχία σε σχέση με στόχους και αποτελέσματα. Κι ας κάνει πως το

ξεχνά η Ν.Δ. Στο 2ο ΚΠΣ λόγω μη έγκαιρης προετοιμασίας έργων και δράσεων

(χαμηλή ωρίμανση) και αδυναμιών θεσμών και δομών ­ ποτέ δυστυχώς δεν

αναλογίστηκε τις ευθύνες της η Ν.Δ. ­ αλλά και αντικειμενικά λόγω μεγέθους και

πολυπλοκότητας προγραμμάτων, χρειάστηκε υπερπροσπάθεια της κυβέρνησης για να

διασφαλίσουμε και αξιοποιήσουμε και το τελευταίο ευρώ. Και το πετύχαμε,

διαψεύδοντας τις Κασσάνδρες της αντιπολίτευσης. Από τα πρώτα βήματα του 2ου

ΚΠΣ αναδείχθηκε ανάγλυφα η αδυναμία τόσο της Δημόσιας Διοίκησης (κράτος) όσο

και του ιδιωτικού τομέα (αγορά) να ανταποκριθούν σε σύνθετες απαιτήσεις

μεγάλων και πολύπλευρων διαρθρωτικών προγραμμάτων. Αναγκαστήκαμε έτσι να

παρέμβουμε «καθ’ οδόν» με όλα τα επακόλουθα. Και ήταν μεγάλο άγος που δεν

πρέπει, δεν μπορεί να ξαναπεράσει η χώρα. Από την υπουργική μου θητεία από το

’94 και ύστερα, μπορώ να αντλήσω πολλά παραδείγματα που επιβεβαιώνουν τις

διαπιστώσεις. Περιορίζομαι σε δύο χαρακτηριστικά από το ΥΠΕΧΩΔΕ.

Οι διαγωνισμοί

Το θέμα των μεγάλων εκπτώσεων στους διαγωνισμούς των έργων, που έφθαναν στο

εξωφρενικό ποσοστό του 90%. Αποτελούσε casus belli για την επιτροπή της

Ευρωπαϊκής Ένωσης και αιτία να «μπλοκαριστεί» όλο το πρόγραμμα. Χρειάστηκαν

πολύμηνες διαπραγματεύσεις, πρόσθετες δεσμεύσεις και ρήτρες ­ αποτυπώθηκαν στη

γνωστή επιστολή τριών υπουργών (Γείτονα, Λαλιώτη, Ρωμαίου) προς τον αρμόδιο

επίτροπο ­ για να εγκριθεί το πρόγραμμα και να συνεχιστεί η ομαλή

χρηματοδότηση των έργων και δράσεων. Επίσης, τα θέματα των εμπλοκών στους

διαγωνισμούς των μεγάλων έργων (Αεροδρόμιο, Ρίο – Αντίρριο κ.λπ.), όπου

προβλέπονταν συμβάσεις παραχώρησης. Χρειάστηκαν πολύμηνες προσπάθειες, νέες

διαπραγματεύσεις με την επιτροπή της Ε.Ε., αλλά και τους διαγωνιζομένους για

να προχωρήσουμε τελικά.

Αναμφίβολα στο 3ο ΚΠΣ ξεκινάμε από καλύτερη θέση. Το μακροοικονομικό

περιβάλλον είναι ευνοϊκότερο. Έχει προχωρήσει ο θεσμικός και διοικητικός

εκσυγχρονισμός. Υπάρχει τώρα συσσωρευμένη πολύτιμη τεχνογνωσία. Επίσης, ο

σχεδιασμός είναι αναβαθμισμένος και ζητήματα επιλεξιμότητας έργων και δράσεων

έχουν αποσαφηνισθεί. Όμως και οι δεσμεύσεις έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι

ισχυρότερες και οι απαιτήσεις του προγράμματος μεγαλύτερες. Συνεπώς χρειάζεται

αυξημένη προσοχή, πλήρης προετοιμασία και έγκαιρη λήψη μέτρων. Πιστεύω ότι

είναι πια κοινός τόπος στο κράτος, τους δημόσιους φορείς και τους κοινωνικούς

εταίρους ότι ένα νέο συμπληρωματικό «πακέτο», ένα υποπρόγραμμα ρυθμίσεων και

μέτρων διοικητικού εκσυγχρονισμού είναι εκ των ουκ άνευ για την ομαλή πορεία

και την ολοκλήρωση του προγράμματος. Χρειάζεται να γίνει τώρα στην αρχή, μέσα

στο 2000 και όχι αργότερα. Πρέπει να είναι από τα πρώτα μελήματα της

κυβέρνησης. Αλλαγές «εν κινήσει» δεν αποδίδουν και έχουν παρενέργειες.

Προτείνω για το περιεχόμενο του πακέτου ενδεικτικά τρεις δέσμες μέτρων και

ρυθμίσεων:

1 Συμπληρωματικές ρυθμίσεις που αναφέρονται στο πλαίσιο παραγωγής

δημοσίων έργων, σύναψης δημοσίων συμβάσεων, κρατικών προμηθειών καθώς και

στους μηχανισμούς αναπτυξιακών κινήτρων και κατάρτισης προσωπικού. Οι αλλαγές

χρειάζεται να γίνουν έγκαιρα με τη μεγαλύτερη δυνατή πολιτική συνεννόηση και

κοινωνική συναίνεση. Για να είναι αποδεκτές και αποδοτικές. Δεν μπορεί στο 3ο

ΚΠΣ να συνεχιστούν τριβές και σκιαμαχίες με a priori αμφισβητήσεις του

θεσμικού πλαισίου.

2 Σχεδιασμένους, σταθερούς μηχανισμούς διοικητικής υποστήριξης των

προγραμμάτων. Δεν αποδίδει πλέον η προσφυγή σε ad hoc ομάδες διαχείρισης. Η

διοικητική δομή υποστήριξης πρέπει να εγκρίνεται, να «κλειδώνει» με τα

προγράμματα. Να είναι ευέλικτη, υπεύθυνη και αποδοτική. Έτσι θα μπορούμε να

εξασφαλίσουμε και μεγαλύτερη αυτονομία των φορέων υλοποίησης έναντι των

υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με τα προγράμματα για τις νέες δομές

επιβάλλεται επίσης να σχεδιάζονται και εγκρίνονται επιχειρησιακά σχέδια

λειτουργίας. Αλλιώς θα επαναληφθούν αρνητικά φαινόμενα του παρελθόντος, όπως

έτοιμες δομές να μην αξιοποιούνται, να μη λειτουργούν. Και τότε χάνεται και η

αξιοπιστία και το οικονομικό και κοινωνικό μέρισμα.

3 Αποσαφήνιση του πλαισίου συνεργασίας του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα

ιδίως σε ό,τι αφορά προγράμματα με συνδυασμένες υποδομές, δομές και δράσεις.

Στην ανάπτυξη υπάρχει πάντα η συνέργεια των εταίρων της οικονομίας. Στην

επιβαλλόμενη συντονισμένη κινητοποίηση όλων των παραγωγικών δυνάμεων,

χρειάζονται καθαρές σχέσεις, κατανομή ρόλων, υποχρεώσεων και ευθυνών. Αυτό

εξασφαλίζει μεγιστοποίηση στο αποτέλεσμα αλλά και ενισχύει τη διαφάνεια.

Νέες προκλήσεις

Η Ελλάδα ταξιδεύει στο διεθνές στερέωμα με τον αστερισμό της Ευρώπης. Η Ευρώπη

προσδοκά να ζήσει «μια νέα αναγέννηση με πλήρη απασχόληση και ευημερία», όπως

υπογράμμισε πρόσφατα ο πρόεδρος κ. Prodi. Επενδύοντας οικονομία της

πληροφορίας και γνώσης και ενισχύοντας το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο συνοχής

με κέντρο τον άνθρωπο. Σ’ αυτή την πορεία η χώρα μας αντιμετωπίζει τις νέες

προκλήσεις και απαιτήσεις από καλύτερη θέση χάρη στο έργο και τις προσπάθειες

της τελευταίας περιόδου. Υπάρχει προετοιμασία και σχέδιο που αξιοποιεί όλες

τις νέες δυνατότητες και ευκαιρίες, που είναι πολλές με βάση τα συγκριτικά μας

πλεονεκτήματα. Με συλλογική προσπάθεια και τη συνολική κινητοποίηση όλων των

εταίρων της οικονομίας και της κοινωνίας μπορούμε να προωθήσουμε σταθερά τους

στόχους για βιώσιμη ανάπτυξη και κοινωνική σύγκλιση. Να βρούμε τη νέα

ταυτότητα της δικής μας ευημερίας. Το ΠΑΣΟΚ δεσμεύεται για την περίοδο

2000-2004 να προωθήσει στο μεγαλύτερο βαθμό την κοινωνική σύγκλιση. Όπως

κερδίσαμε το στοίχημα της οικονομικής σύγκλισης, μπορούμε να επιτύχουμε και σ’

αυτό το στόχο. Η πρόταση και η αξιοπιστία μας αποτελούν εχέγγυα. Υψώνουμε στη

χώρα τη σημαία της δημιουργίας για τη νέα ευημερία. Με ανάπτυξη και κοινωνική

σύγκλιση. Και καλούμε όλους σε πανστρατιά Νίκης. Για την Ελλάδα που

πετυχαίνει. Για τον Έλληνα και την Ελληνίδα που προκόβει. Για τον νέο και τη

νέα που θέλει να κερδίσει τη μάχη με το μέλλον.

Ο Κώστας Γείτονας είναι υπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ και υποψήφιος βουλευτής

του ΠΑΣΟΚ στη Β’ Αθήνας.