Περιορίζεται η έκταση των φορολογικών ελαφρύνσεων για τα εισοδήματα του 1999

υπό τη σκιά του πληθωρισμού και τα νέα σενάρια, που εξετάζει τώρα το

οικονομικό επιτελείο, προβλέπουν συντηρητική αύξηση του αφορολογήτου ποσού και

των εκπτώσεων φόρου για παιδιά και κατάργηση των αντικειμενικών κριτηρίων

φορολόγησης για μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες. Σε

αυτά τα μέτρα εξαντλείται η φορολογική μεταρρύθμιση για το 2000, αλλά υπάρχει

και συνέχεια το 2001, με περαιτέρω αύξηση του αφορολογήτου ποσού και των

απαλλαγών για παιδιά, αλλαγές στη κλίμακα φορολογίας εισοδήματος και οριακές

μειώσεις των συντελεστών φορολογίας των επιχειρήσεων.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το πακέτο των φοροελαφρύνσεων εξετάζεται από μηδενική

βάση και πολλά από τα αρχικά σενάρια εγκαταλείπονται, αφού τα στελέχη του

οικονομικού επιτελείου διαπιστώνουν ότι οι αρνητικές εξελίξεις στις διεθνείς

τιμές των υγρών καύσιμων επιβάλλουν δραστικότερες παρεμβάσεις για τη

συγκράτηση του πληθωρισμού, οι οποίες θα επιφέρουν αισθητά μεγαλύτερες

απώλειες στα έσοδα του νέου προϋπολογισμού, πράγμα που στενεύει τα περιθώρια

για το εύρος των αλλαγών στη φορολογία εισοδήματος.

Έτσι, το μείγμα των μέτρων για τα εισοδήματα του 1999 γίνεται πιο «ελαφρύ»,

για να αποτραπεί αιμορραγία στα φορολογικά έσοδα, η οποία θα έθετε σε κίνδυνο

τον κεντρικό στόχο του νέου προϋπολογισμού, δηλαδή την περαιτέρω συμπίεση του

ελλείμματος και την εμβάθυνση της δημοσιονομικής εξυγίανσης. Στο πλαίσιο αυτό,

στο τραπέζι των διαβουλεύσεων του οικονομικού επιτελείου συζητώνται:

Το αφορολόγητο

* Η αύξηση του αφορολογήτου ποσού για τους μισθωτούς και τους

συνταξιούχους να είναι περιορισμένη για τα εισοδήματα του 1999, αλλά να

υπάρξει και άλλη δόση στα εισοδήματα του 2000.

Ειδικότερα, προτείνεται το αφορολόγητο να διαμορφωθεί στο 1.800.000 δραχμές

έως το 1.900.000 δραχμές το ανώτερο από 1.355.000 δραχμές που είναι σήμερα.

Αυτό σημαίνει ότι η μείωση του φόρου για τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους

θα είναι κατά μέσον όρο 27.000 δραχμές.

Έτσι, με βάση το σενάριο αυτό, το κόστος για τον προϋπολογισμό περιορίζεται

στα 130 δισ. δραχμές, ενώ αν το αφορολόγητο αυξανόταν στα 2.100.000 δραχμές,

όπως προέβλεπε το αρχικό σχέδιο, το κόστος θα άγγιζε τα 180 δισ. δραχμές, πόσο

που θα άφηνε μηδαμινά περιθώρια για άλλες αλλαγές αφού το πλαφόν που έχει

τεθεί για το κόστος των φοροελαφρύνσεων στον προϋπολογισμό του 2000 είναι 200

δισ. δραχμές.

Σύμφωνα με το σενάριο αυτό, για να καρπωθούν οι φορολογούμενοι την ελάφρυνση

στον φόρο εισοδήματος δεν θα καταργηθεί η έκπτωση των 300.000 δραχμών από το

φορολογητέο εισόδημα που αφορά τις δαπάνες για αγορά καταναλωτικών αγαθών και

λήψη υπηρεσιών με αποδείξεις.

Όπως έλεγε αρμόδιος παράγοντας του υπουργείου Οικονομικών, σε περίπτωση που το

αφορολόγητο πόσο αυξηθεί στο 1.900.000 δραχμές και ταυτόχρονα καταργηθούν οι

αποδείξεις, τότε εξανεμίζεται η μείωση του φόρου από την αναπροσαρμογή του

αφορολογήτου ποσού.

Το ίδιο σενάριο προβλέπει περαιτέρω αύξηση του αφορολογήτου ποσού για τα

εισοδήματα του 2000, έτσι ώστε να διαμορφωθεί γύρω στα 2.300.000 δραχμές και

τότε να καταργηθεί η έκπτωση των οικογενειακών δαπανών του ενός εκατ. δραχμών

από το φορολογητέο εισόδημα.

Μάλιστα, προτείνεται η δεύτερη δόση της αύξησης του αφορολογήτου να

κατοχυρωθεί νομοθετικά, δηλαδή να περιληφθεί σχετική ρύθμιση στο φορολογικό

νομοσχέδιο που θα κατατεθεί στη Βουλή τον ερχόμενο Οκτώβριο. Οι υποστηρικτές

της πρότασης αυτής θεωρούν ότι έτσι αφενός δεν θα δημιουργηθούν προβλήματα και

αβεβαιότητες στην εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2000 και αφετέρου θα

διαμορφωθεί θετικό κλίμα στη κοινωνία εν όψει εθνικών εκλογών.

Η έκπτωση φόρου

* Η αύξηση της έκπτωσης φόρου ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση του

φορολογούμενου να μην ξεπεράσει τις 10.000 δραχμές και να συνδεθεί με τον

αριθμό των παιδιών, δηλαδή να είναι κλιμακούμενη, έτσι ώστε να ελαφρυνθούν

περισσότερο εκείνοι με τα μεγαλύτερα οικογενειακά βάρη.

Επισημαίνεται ότι το αρχικό σχέδιο της κυβέρνησης για τις μειώσεις φόρου για

παιδιά προέβλεπε ότι μπορεί να φθάσουν και μέχρι τις 60.000 δραχμές συνολικά

για τους πολύτεκνους, αλλά τώρα τα μέτρα αυτά κρίθηκαν ανεφάρμοστα, λόγω

δημοσιονομικής στενότητας.

Όμως, προτείνεται νέα αύξηση των εκπτώσεων φόρου για παιδιά το 2001, η οποία

να επικεντρωθεί σε εκείνους που έχουν πάνω από δύο παιδιά, προκείμενου να

ελαφρυνθούν περισσότερο.

Μετά το 2000

* Η διεύρυνση των κλιμακίων και των συντελεστών φορολογίας εισοδήματος

φυσικών προσώπων, που περιλαμβανόταν στα αρχικά σχέδια της κυβέρνησης,

εξετάζεται να μετατεθεί στο 2001. Κι αυτό, γιατί το κόστος από την προσθήκη

των δύο νέων κλιμακίων κρίνεται μη συμβατό με τις αντοχές του νέου

προϋπολογισμού μετά τα νέα δεδομένα στο μέτωπο του πληθωρισμού, που απαιτούν

τη λήψη φορολογικών μέτρων με κόστος περίπου 100 δισ. δραχμών για την

αναχαίτιση των πιέσεων από την ανατίμηση των καυσίμων.

* Η τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας θα κατοχυρωθεί νομοθετικά,

αλλά θα ισχύσει για τα εισοδήματα μετά το 2000.

Τεκμαρτά έσοδα

* Η κατάργηση των αντικειμενικών κριτηρίων φορολόγησης για τις

εμπορικές επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες αποτελεί ειλημμένη

απόφαση της κυβέρνησης, αλλά εκείνο που αναζητείται τώρα είναι το νέο σύστημα

προσδιορισμού των εισοδημάτων τους, ώστε να αποτραπούν μεγάλες απώλειες στα

φορολογικά έσοδα από απόκρυψη εισοδημάτων.

Στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών, δίνοντας το στίγμα των δυσκολιών για τη

διαμόρφωση του νέου καθεστώτος φορολογίας, υπογράμμιζε ότι μετά τα

αντικειμενικά κριτήρια είναι το χάος και προσέθετε ότι «για να μην πέσουμε,

λοιπόν, μέσα του, είμαστε αναγκασμένοι να εφεύρουμε άλλου τύπου αντικειμενικά

κριτήρια».

Σε αυτό που έχουν καταλήξει μέχρι στιγμής οι υπηρεσιακοί παράγοντες είναι ότι

ο προσδιορισμός του τζίρου των μικρομεσαίων δεν θα στηριχθεί στα δεδομένα των

βιβλίων τους, αφού φοβούνται ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα ανοίξουν διάπλατα

τα παράθυρα για φοροδιαφυγή.

Κριτήρια για τον τζίρο

Έτσι, επεξεργάζονται ένα σύστημα με ασφαλιστικές δικλίδες για τον εντοπισμό

των πραγματικών εισοδημάτων αυτών των κατηγοριών φορολογούμενων, το οποίο

προβλέπει ότι καθοριστικό ρόλο στον προσδιορισμό του ελάχιστου εισοδήματος θα

παίξουν οι καταναλωτικές και λειτουργικές δαπάνες της επιχείρησης ή του

ελευθέρου επαγγελματία. Έτσι, οι δαπάνες για ενοίκια, μισθοδοσία προσωπικού,

λογαριασμούς Δημοσίων Επιχειρήσεων και Οργανισμών (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΥΔΑΠ κ.ά) θα

αποτελούν κριτήριο για τον τζίρο, αφού θα αντιστοιχούν σε ένα ορισμένο ποσοστό

των ακαθάριστων εσόδων. Όπως εξηγούσε παράγοντας της διεύθυνσης φορολογίας

εισοδήματος του υπουργείου Οικονομικών, οι συνολικές λειτουργικές δαπάνες θα

αποτελούν, για παράδειγμα, το 30% του τζίρου που θα πρέπει να έχει μια

επιχείρηση και με την ανάγωγη αυτή θα βρίσκουμε το ύψος των ακαθάριστων εσόδων.

Αν, λοιπόν, η επιχείρηση παρουσιάζει στα βιβλία της ύψος τζίρου ίσο ή

μεγαλύτερο από εκείνο που θα προσδιορίζουμε με βάση τις δαπάνες, έχει καλώς.

Αν όχι, θα λαμβάνονται υπόψη τα τεκμαρτά ακαθάριστα έσοδα.

Αναπροσαρμογή συντελεστών

Με βάση το νέο σύστημα, το ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα θα προκύπτει από τον

συνδυασμό των λογιστικών στοιχείων των βιβλίων και την εφαρμογή του Μοναδικού

Συντελεστή Καθαρού Κέρδους στο πόσο του τζίρου.

Σε περίπτωση που το ελάχιστο εισόδημα που προκύπτει από τον ΜΣΚΚ είναι

υψηλότερο από εκείνο των βιβλίων της επιχείρησης ή του ελευθέρου επαγγελματία,

τότε ο φόρος θα υπολογίζεται με βάση το πρώτο.

Για να καταστεί αποδοτικότερο το νέο καθεστώς όσον αφορά τον εντοπισμό των

πραγματικών εισοδημάτων, το υπουργείο Οικονομικών θα αναπροσαρμόσει τους

Μοναδικούς Συντελεστές Καθαρού Κέρδους για εκατοντάδες επαγγέλματα, έτσι ώστε

με την εφαρμογή τους επί του τζίρου να προκύπτει μεγαλύτερο καθαρό εισόδημα,

καθώς θεωρείται ότι οι ισχύοντες ΜΣΚΚ είναι ξεπερασμένοι και δεν

ανταποκρίνονται στις νέες συνθήκες της αγοράς και στα περιθώρια κέρδους πολλών επαγγελμάτων.

Για τον ΦΠΑ

Όσον αφορά τον ΦΠΑ, προτείνεται να υπάρξει αντικειμενικός προσδιορισμός του

οφειλομένου ποσού και οι εκκρεμείς υποθέσεις ΦΠΑ να περαιώνονται αυτόματα, αν

τα δηλούμενα κέρδη από τον επαγγελματία ή την επιχείρηση είναι υψηλότερα κατά

30% από εκείνα που προκύπτουν από τον ΜΣΚΚ.

Πάντως, στο υπουργείο Οικονομικών επισημαίνουν ότι η ολοκλήρωση του

προγράμματος TAXIS θα δώσει τη δυνατότητα στις φορολογικές αρχές να έχουν

πλήρη εικόνα των δραστηριοτήτων των φορολογουμένων και έτσι μέσω της

διασταύρωσης στοιχείων θα μπορούν να εντοπίσουν όλες τις συναλλαγές τους και

τα πραγματικά εισοδήματα.

Οι ελαφρύνσεις

Όσον αφορά τις φορολογικές ελαφρύνσεις των επιχειρήσεων, όλα παίζονται. Όμως,

τον τελευταίο καιρό κερδίζει συνεχώς έδαφος η άποψη που διατυπώνουν στελέχη

του οικονομικού επιτελείου για αναβολή επ’ αόριστον των μέτρων για τη μείωση

των φορολογικών συντελεστών.

Σύμφωνα με την άποψη αυτή, το βάρος θα πρέπει να δοθεί στις ελαφρύνσεις των

χαμηλών και μεσαίων εισοδηματικών στρωμάτων και να εξαντληθούν σε αυτές τις

κατηγόριες φορολογουμένων όλα τα περιθώρια που υπάρχουν στους δύο επόμενους

προϋπολογισμούς.

«Δεν έχουμε ακόμη καταλήξει τι θα κάνουμε με τη φορολογία των επιχειρήσεων,

αλλά είναι πολύ πιθανό να ακυρωθούν τα σχέδια για τον περιορισμό της

φορολογικής τους επιβάρυνσης», ήταν η απάντηση στελέχους του οικονομικού

επιτελείου, όταν ρωτήθηκε για το θέμα.

Πάντως, ακόμα και αν γίνουν κάποιες κινήσεις σε αυτόν τον τομέα, είναι βέβαιο

ότι οι μειώσεις των φορολογικών συντελεστών σε καμία περίπτωση δεν θα είναι

αυτές που προβλέπονταν στο αρχικό σχέδιο, σύμφωνα με το οποίο οι συντελεστές

θα έπεφταν μέχρι και 5 μονάδες στις μη εισηγμένες στο Χρηματιστήριο εταιρείες.