Η Κούβα πονάει και διχάζει

Και ο πόλεμος για την Κούβα καλά κρατεί. Παρά τις αντιδράσεις που

προκλήθηκαν σε διεθνές επίπεδο από οργανώσεις, κράτη, διεθνείς οργανισμούς και

τον «εμφύλιο» μεταξύ των διανοουμένων, οι βαρύτατες ποινές που επιβλήθηκαν

στους περίπου 80 διαφωνούντες στην Κούβα εκτελούνται κατά γράμμα.

Οι περισσότεροι από αυτούς, μεταξύ των οποίων και 28 δημοσιογράφοι που

τάσσονταν υπέρ των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων, κρατούνται σε συνθήκες

απομόνωσης στις φυλακές υψίστης ασφαλείας της χώρας, μακριά από τα σπίτια

τους, κατήγγειλε ο Ελιζάρδο Σάντσες, πρόεδρος της «εκτός νόμου» κουβανικής

οργάνωσης Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. «Οι συνθήκες κράτησης είναι

απάνθρωπες», συνέχισε, κάνοντας λόγο για μικρά κελιά και παροχή τροφής και

νερού «που δεν ανταποκρίνονται ούτε στο κατώτατο όριο των φυσιολογικών

αναγκών».

«Δεν συνεργάστηκαν». Η οργάνωση του Σάντσες παρακολουθεί επί χρόνια τις

συνθήκες κράτησης στην Κούβα. Όσα είπε, συμφωνούν με τις αναφορές συγγενών των

καταδικασθέντων και ενισχύονται με καταγγελίες τους για κακομεταχείριση επειδή

«δεν συνεργάστηκαν με τις αρχές των φυλακών». «Μου είπε ότι το κελί του είναι

πολύ μικρό. Έχασε πολλά κιλά», είπε η σύζυγος του Ραούλ Ριβέρο, του συγγραφέα

και ποιητή που καταδικάστηκε σε 20 χρόνια κάθειρξη.

Αδύνατο να διασταυρωθούν ή να επιβεβαιωθούν οι καταγγελίες από τις κουβανικές

αρχές. Σπάνια σχολιάζουν θέματα που άπτονται των συνθηκών κράτησης. Και

δύσκολα θα εγκατέλειπαν την παράδοση τώρα που η κατηγορία κατά των

διαφωνούντων είναι βαρύτατη: Οι καταδικαστικές αποφάσεις, μέχρι και 28 χρόνια

κάθειρξη, επιβλήθηκαν γιατί οι διαφωνούντες κρίθηκαν ένοχοι «για συνεργασία

επί πληρωμή με τις Ηνωμένες Πολιτείες με στόχο την υπονόμευση της κυβέρνησης

της Κούβας».

Άλλωστε, και η χρονική στιγμή μοιάζει από τις πιο δύσκολες για να αλλάξει ή να

ανατραπεί οτιδήποτε. Στην ετήσια έκθεση του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών

για την τρομοκρατία και τις χώρες – πηγές χρηματοδότησής της, η Κούβα

συμπληρώνει τη λίστα των 7 μαζί με το Ιράκ, το Ιράν, τη Συρία, το Σουδάν, τη

Λιβύη και τη Βόρεια Κορέα.

«Δείλιασαν». Ακόμη και παλιοί φίλοι της κουβανικής επανάστασης

«δείλιασαν» μπροστά στις τελευταίες εξελίξεις. «Η Κούβα πονάει» έγραψε

χαρακτηριστικά ο Εδουάρδο Γκαλεάνο, ο Ουρουγουανός συγγραφέας, καταδικάζοντας

τις βαριές ποινές αλλά και την εκτέλεση τριών ατόμων που είχαν καταλάβει ένα

πλοίο με στόχο να φτάσουν στις Ηνωμένες Πολιτείες – ανταποκρινόμενοι, για την

Αβάνα, σε αμερικανικό σχέδιο για τη δημιουργία κρίσης (με το πρόσχημα της

παράνομης μετανάστευσης), ώστε να δικαιολογήσουν στρατιωτική επέμβαση στην

Κούβα. «Έφτασα στο τέλος του δρόμου. Από εδώ και πέρα, η Κούβα μπορεί να

συνεχίσει την πορεία της και να με αφήσει έξω», απάντησε από τις σελίδες της

«Ελ Παΐς» ο άλλοτε υποστηρικτής του Κουβανού ηγέτη, Πορτογάλος συγγραφέας Ζοζέ

Σαραμάγκου.

Ο σκηνοθέτης Πέδρο Αλμοδόβαρ, ο Βάσκος φιλόσοφος και συγγραφέας Φερνάντο

Σαβατέρ, ο ηθοποιός Χαβιέρ Μπαρντέμ, ο Μεξικανός συγγραφέας Κάρλος Φουέντες

ήταν μεταξύ των δεκάδων καλλιτεχνών και διανοουμένων που ένωσαν τη φωνή τους

κατά των πρόσφατων εξελίξεων. Στα μάτια τους, όποιο επιχείρημα, όποια

δικαιολογία για την έλλειψη ελευθερίας στη νησιωτική χώρα, όπως οι

αμερικανικές πιέσεις ή ο εμπορικός αποκλεισμός της, δεν αντέχουν πλέον.

Η πιο σοβαρή καταστολή. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κατηγόρησε την κουβανική

κυβέρνηση για «σταλινικές τακτικές» και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε την άμεση

απελευθέρωση των αντιφρονούντων. Αναλυτές χαρακτήρισαν τα τελευταία γεγονότα

«την πιο σοβαρή καταστολή της εσωτερικής αντιπολίτευσης στη χώρα από τη

δεκαετία του ’60».

Στήριξη. Διαχωρίζοντας τη θέση τους με τις αντιδράσεις αυτές, 160

καλλιτέχνες και διανοούμενοι από το εξωτερικό, ανάμεσα στους οποίους ο

βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, ο Αμερικανός

τραγουδιστής Χάρι Μπελαφόντε και ο Χιλιανός συγγραφέας Λουίς Σεπούλβεδα.

Απευθυνόμενοι «στη συνείδηση του Κόσμου», η διακήρυξή τους, δύο παραγράφων,

αναφέρει: «Μια μόνη δύναμη προκαλεί σοβαρή ζημιά στα πρότυπα της κατανόησης,

του διαλόγου και της μεσολάβησης μεταξύ χωρών. Αυτή τη στιγμή, εξαπολύεται

ισχυρή εκστρατεία αποσταθεροποίησης εναντίον μιας λατινοαμερικανικής χώρας. Οι

ενοχλήσεις κατά της Κούβας θα μπορούσαν να τεθούν ως πρόσχημα για επέμβαση».

Η διακήρυξη, που προφανώς συμφωνεί με τα επιχειρήματα της Αβάνας κατά της

Ουάσιγκτον, με σαφείς επικριτικές αναφορές στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ –

χωρίς να υποστηρίζει όμως άμεσα και την πολιτική της Κούβας – καταλήγει με

έκκληση στις κυβερνήσεις και άλλους «να υποστηρίξουν τις διεθνείς αρχές της

εθνικής κυριαρχίας, του σεβασμού της εδαφικής ακεραιότητας και της

αυτοδιάθεσης, ως απαραίτητες στη δίκαιη και ειρηνική συνύπαρξη των λαών».

Αξιωματούχοι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αρνούνται ότι η αμερικανική κυβέρνηση έχει

στρατιωτικά σχέδια κατά της Κούβας, τονίζουν όμως ότι η παρούσα αμερικανική

πολιτική αναζητά «ειρηνική μετάβαση σε μια μετά-Κάστρο εποχή».

Υπάρχει τέλος και μια τρίτη ομάδα διανοουμένων, κυρίως Βορειοαμερικανών, που

παρεμβαίνουν στις εξελίξεις στην Κούβα. Ανάμεσά τους ο Νόαμ Τσόμσκι, ο

Έντουαρντ Σάιντ και ο Χάουαρντ Ζιν. Σε επιστολή τους, οι διανοούμενοι αυτοί

καταδικάζουν μεν τις συλλήψεις και τις φυλακίσεις των διαφωνούντων στην Κούβα,

επισημαίνουν όμως και το «εγκληματικό ιστορικό των αμερικανικών επεμβάσεων στη

Λατινική Αμερική». Μόνο μια κυβέρνηση που θα αποκηρύξει αυτό το ιστορικό –

προσθέτουν – και θα εγκαταλείψει κάθε πρόθεση να επιβάλει την πολιτική και την

οικονομική της κυριαρχία στην Κούβα έχει την ηθική νομιμότητα να ζητήσει

δημοκρατική αλλαγή στη χώρα αυτή.