Κωδικός «ευρώ» κατά της βιομηχανικής κατασκοπείας

Μηχανισμούς άμυνας απέναντι στο φαινόμενο της βιομηχανικής κατασκοπείας

αναζητεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Η βιομηχανική κατασκοπία, που, όπως όλα δείχνουν, στηρίζεται στις

πληροφορίες που συλλέγει το διεθνές σύστημα παρακολούθησης των επικοινωνιών

Έσελον, έχει αποβεί χρυσοφόρα για τις αμερικανικών συμφερόντων επιχειρήσεις,

οι οποίες έχουν καταφέρει να κλείσουν συμβόλαια ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων

δολαρίων εις βάρος των ανταγωνιστριών τους ευρωπαϊκών εταιρειών.

Μια από τις ευρωπαϊκές χώρες που… πνέει τα μένεα εναντίον του Έσελον

είναι και η Γαλλία, η οποία έχασε αρκετά δισεκατομμύρια δολάρια, όταν μια

αμερικανική βιομηχανία ενημερώθηκε έγκαιρα για την προσφορά της γαλλικής

Airbus σε διαγωνισμό και κατέθεσε καλύτερη προσφορά παίρνοντας, φυσικά, και τη

δουλειά.

Ήδη από την περασμένη Πέμπτη ξεκίνησαν οι συνεδριάσεις της Προσωρινής

Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το σύστημα Έσελον. Ο στόχος είναι η

δημιουργία ενός θεσμικού πλαισίου απέναντι στη βιομηχανική κατασκοπεία, μιας

και για το θέμα αυτό σήμερα υπάρχει νομικό κενό.

Η ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ κ. Άννα Καραμάνου, που μετέχει στην Προσωρινή

Επιτροπή, λέει στα «ΝΕΑ» ότι πεποίθηση όλων στις Βρυξέλλες είναι πως οι

τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα της παρακολούθησης είναι τόσο ραγδαίες, ώστε

οι όποιες νομοθετικές αποφάσεις λαμβάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ξεπερασμένες.

Κατά την κ. Καραμάνου, ο μεγάλος προβληματισμός για τη δράση του Έσελον δεν

αφορά τις υποκλοπές των συνομιλιών των πολιτών όσο τις υποκλοπές των

επικοινωνιών σε κυβερνητικό επίπεδο και, φυσικά, σε βιομηχανικό.

«Η δράση του συστήματος Έσελον καταστρατηγεί κάθε ηθική διάσταση στον

εμπορικό ανταγωνισμό, αφού με αθέμιτα μέσα πριμοδοτεί τα συμφέροντα

συγκεκριμένων εταιρειών σε κάθε γωνιά του πλανήτη».

Το σύστημα Έσελον αποτελεί ένα διεθνές κατασκοπευτικό δίκτυο συλλογής

πληροφοριών που δημιουργήθηκε το 1970. Η σύστασή του έγινε με πρωτοβουλία των

κυβερνήσεων των ΗΠΑ και της Βρετανίας, με στόχο την υποκλοπή κάθε είδους

επικοινωνίας που γινόταν μέσω τηλεπικοινωνιακών δορυφόρων και όχι μόνοn. Στα

μέσα της δεκαετίας του 1980, εντάχθηκαν στο σύστημα η Αυστραλία, ο Καναδάς και

η Νέα Ζηλανδία.

Το σύστημα Έσελον αποτελεί ουσιαστικά την εξέλιξη μιας παλαιότερης μυστικής

συμφωνίας η οποία έγινε την εποχή που άρχιζε ο Ψυχρός Πόλεμος και συγκεκριμένα

το 1948. Η συμφωνία είναι γνωστή ως UKUSA και πήρε το όνομά της από τα αρχικά

των δύο κρατών που την υπέγραψαν (Ηνωμένο Βασίλειο – UK και Ηνωμένες Πολιτείες

Αμερικής – USA).

Ο στόχος εκείνου του μυστικού συμφώνου φαίνεται πως ήταν η υποκλοπή συνομιλιών

που γίνονταν ανάμεσα στα στρατιωτικά επιτελεία των χωρών του ανατολικού μπλοκ.

Οι υπηρεσίες που εντάχθηκαν αργότερα στη συμφωνία, ήταν η Defence Signals

Directorate (DSD) της Αυστραλίας, η Communications Security Establishment

(CSE) του Καναδά και η Goverment Communications Security Berau (GCSB) της Νέας

Ζηλανδίας.

Το Έσελον επεκτάθηκε σημαντικά την εικοσαετία 1975-1995. Μάλιστα, η συμφωνία

UKUSA παρέμενε επί δεκαετίες άγνωστη στο ευρύ κοινό, ώσπου το 1999 η κυβέρνηση

της Αυστραλίας παρεδέχθη ότι η υπηρεσία ηλεκτρονικών υποκλοπών της χώρας

συμμετείχε σε δίκτυο ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των μελών της συμμαχίας

UKUSA.

Η ομάδα των πέντε κρατών λέγεται ότι «μοίρασε» τον κόσμο ως προς το ποιος θα

παρακολουθεί ποιον. Έτσι, η αμερικανική NSA (National Security Agency) ανέλαβε

τα δύο τμήματα της αμερικανικής ηπείρου. Η βρετανική GCHQ την Ευρώπη, τη Ρωσία

και την Αφρική. Η αυστραλιανή DSD την περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού μαζί

με τη νεοζηλανδική GCSB και, τέλος, η καναδική CSE την Ευρώπη και τα δύο

τμήματα της Αμερικής, συμπληρωματικά με τη NSA.

Το Έσελον συλλέγει πληροφορίες σε παγκόσμια κλίμακα. Κάποιοι λένε ότι η

δυνατότητα του συστήματος δεν αφορά την καθημερινή παρακολούθηση εκατομμυρίων

τηλεφώνων και φαξ, αλλά ορισμένων δεκάδων χιλιάδων, είτε αυτά διαβιβάζονται

μέσω δορυφόρων είτε μέσω επίγειων συστημάτων επικοινωνίας.

Κατά τον ίδιο τρόπο είναι δυνατή η έρευνα για λέξεις-κλειδιά σε κείμενα που

διαβιβάζονται μέσω φαξ, τα οποία βεβαίως υποκλέπτονται. Ο αριθμός αυτός των

λέξεων-κλειδιά μπορεί να είναι της τάξεως μερικών χιλιάδων ή δεκάδων χιλιάδων.

Το σύστημα Έσελον μπορεί, σε μεγάλη κλίμακα, να υποκλέπτει e-mail και

προγράμματα που διαβιβάζονται μέσω του Ίντερνετ.

Ο κύκλος συλλογής πληροφοριών του συγκεκριμένου συστήματος περιλαμβάνει τρία

στάδια. Τη συλλογή πληροφοριών, την επεξεργασία τους και την

προώθηση-αξιοποίηση των πληροφοριών αυτών. Ο μεγαλύτερος σταθμός στον κόσμο

όπου γίνεται σήμερα η επεξεργασία των στοιχείων από τη NSA είναι στο Menwith

Hill της Αγγλίας. Εκεί λειτουργούν περίπου 250 προγράμματα υποκλοπών.

Ο όγκος των πληροφοριών που διακινούνται σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο μέσω των

μικροκυματικών ζεύξεων των πόλεων, των διεθνών δορυφορικών links, των οπτικών

και υποβρύχιων καλωδίων, της τηλεόρασης, του Διαδικτύου κ.λπ. είναι τεράστιος.

Λόγω της μεγάλης ταχύτητας των σύγχρονων δικτύων, οι υποκλαπείσες πληροφορίες

συλλαμβάνονται σε «snapshot memory» μεγάλης χωρητικότητας και τοποθετούνται σε

τράπεζες πληροφοριών για να αναλυθούν από ειδικούς που μπορεί να βρίσκονται

και σε άλλη ήπειρο.

Όπως τονίζεται στην πρόσφατη αναφορά του STOA (ομάδα ειδικών υπαλλήλων που

διενήργησε έρευνα για το Έσελον για λογαρισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου), οι

πληροφορίες που συλλέγονται χαρακτηρίζονται ανάλογα με τη χώρα προέλευσής

τους, καθώς και τον τομέα τον οποίο αφορούν. Χρακτηρίζονται με τρία γράμματα.

Τα δύο πρώτα είναι ο κωδικός της χώρας και το τρίτο, το είδος της πληροφορίας.

Δηλαδή, C = Commercial (εμπορικές πληροφορίες), D = Diplomatic (διπλωματικές

πληροφορίες) και Ρ = Police (πληροφορίες που αφορούν την αστυνομία).

Έτσι, για παράδειγμα, το FRD σημαίνει France Diplomatic (διπλωματικές

επικοινωνίες γαλλικής προέλευσης), το ITC ιταλικές επικοινωνίες εμπορικού

τύπου κ.λπ.

Επίσης, ένα τέταρτο γράμμα περιγράφει τον τύπου του καναλιού απ’ όπου

εκλάπησαν οι πληροφορίες. Π.χ., S = Multi Channel.

Πώς άλλαξαν χέρια συναλλαγές δισεκατομμυρίων δολαρίων

Το σύστημα Έσελον έχει επεκταθεί στη Γερμανία και την Ιαπωνία και διαθέτει

δεκάδες κεραίες και υποσταθμούς. Όπως για παράδειγμα στις περιοχές Γιακίμα,

Σούγκαρ Γκρόουβ, Φορτ Μιντ των ΗΠΑ, Σαμπάνα Σέκα στο Πορτορίκο, Μπαντ

Άλμπλινγκ στη Γερμανία, Μισάουα στην Ιαπωνία, Σκολ Μπέι και Τζέραλντον στην

Αυστραλία, Γουαϊλόπλι στη Νέα Ζηλανδία.

Όπως τονίζεται σε σχετική έκθεση της Ελληνικής Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών,

η ισχύς του συστήματος έγκειται στη χρήση συστοιχίας γεωσύγχρονων δορυφόρων

που ακολουθούν την τροχιά της Γης και μπορούν έτσι να «κλειδώνουν» σε μία

συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή, παρακολουθώντας συνολικά έως και τρία

δισεκατομμύρια συνομιλίες – μηνύματα την ημέρα.

« (…) Ιδιαιτέρως, οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες είναι σε θέση να

υποκλέπτουν συνδιαλέξεις μεταξύ κυβερνήσεων και ευρωπαϊκών εταιρειών,

βοηθώντας έτσι τις αμερικανικές εταιρείες να κερδίζουν μεγάλα συμβόλαια.

Χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις αυτής της δραστηριότητας συνιστούν τα ακόλουθα

περιστατικά:

Το 1994, ο τότε πρωθυπουργός της Γαλλίας Εντουάρ Μπαλαντίρ ταξίδεψε στο Ριάντ

της Σαουδικής Αραβίας για μια συμφωνία πώλησης όπλων και αεροσκαφών αξίας 6

δισεκατομμυρίων δολαρίων. Δεν κατάφερε όμως να υπογράψει κάποιο συμβόλαιο,

αφού εν τω μεταξύ η NSA είχε υποκλέψει (σύμφωνα με την εφημερίδα «Baltimore

Sun») όλες τις συνδιαλέξεις μεταξύ της Airbus και του Ριάντ και μετέφερε τις

πληροφορίες στην Boeing, η οποία κέρδισε τελικά το συμβόλαιο.

Το 1994 η NSA υπέκλεψε τηλεφωνικές συνδιαλέξεις μεταξύ της γαλλικής εταιρείας

THOMSON -CSF και της βραζιλιάνικης κυβέρνησης που αφορούσαν την προμήθεια

συστημάτων ραντάρ αξίας 1,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων, με αποτέλεσμα το

συμβόλαιο να το κλείσει η αμερικανική εταιρεία Raytheon.

Στην Ινδία η CIA παρακολούθησε τη στρατηγική των Βρετανών (σ.σ.: υποκλοπές και

μεταξύ των εταίρων του δικτύου) για την ανάληψη της κατασκευής ενός σταθμού

παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη Βομβάη. Τον Ιανουάριο του 1995 οι

αμερικανικές εταιρείες Enron, General Electric Power Systems και Bechtel

κέρδισαν το συμβόλαιο αξίας 400 εκατομμυρίων δολαρίων.

Σύμφωνα με την εφημερίδα «Independent on Sunday», μετά την εκλογή Κλίντον στην

προεδρία των ΗΠΑ, ο Αμερικανός πρέδρος διόρισε σε ανώτερες θέσεις επιφανείς

δωρητές του Δημοκρατικού Κόμματος και ξεκίνησε την πολιτική στήριξης των

αμερικανικών εταιρειών στο εξωτερικό. Σύντομα, σχεδόν όλες οι κυβερνητικές

υπηρεσίες άρχισαν να διαδραματίζουν ρόλο στην εξασφάλιση συμβολαίων. Μόνο κατά

τους πρώτους 17 μήνες της διακυβέρνησης Κλίντον οι αμερικανικές υπηρεσίες

ασφαλείας είχαν συγκεντρώσει πληροφορίες για 72 συμβόλαια, αξίας περίπου 30

δισεκατομμυρίων δολαρίων. Στα αμέσως επόμενα χρόνια ακολουθούν και άλλες

πολλές «αμερικανικές επιτυχίες» με υπογραφές συμβολαίων αξίας άνω των 50

δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Οι «Μικροί Αδελφοί»

Το δίκτυο παρακολούθησης που προέκυψε από το μυστικό σύμφωνο με τον κωδικό

UKUSA δεν είναι το μοναδικό σύστημα συλλογής πληροφοριών σε παγκόσμιο επίπεδο.

Υπάρχουν άλλα 30 κράτη όπου λειτουργούν συστήματα παρακολούθησης,

σημαντικότερο εκ των οποίων θεωρείται το ρωσικό FAPSI. Αυτό περιλαμβάνει ένα

τεράστιο δίκτυο συλλογής και αξιολόγησης πληροφοριών, για τις ανάγκες του

οποίου απασχολούνται περίπου 54.000 άνθρωποι.

Η Κίνα διαθέτει επίσης ένα τεράστιο κατασκοπευτικό δίκτυο και δύο από τους

σταθμούς της λειτουργούν με τη βοήθεια των ΗΠΑ. Υψηλές επενδύσεις στον τομέα

της υποκλοπής των επικοινωνιών έχουν πολλές χώρες της Άπω και Μέσης Ανατολής,

εξέχουσα θέση μεταξύ των οποίων καταλαμβάνουν το Ισραήλ, η Ινδία και το

Πακιστάν.

Ο Βρετανός δημοσιογράφος και ερευνητής Duncan Campbell σε έκθεση που σχημάτισε

για το Έσελον κατόπιν εντολής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ανέφερε ότι η

Τουρκία είχε διαθέσει το έδαφός της για τη δημιουργία βάσεων υποκλοπών υψηλής

συχνότητας, ύστερα από μυστική συμφωνία που προέκυψε μετά τον Β’ Παγκόσμιο

Πόλεμο.

Η μια βάση, η οποία έκλεισε στο τέλος του 1980, βρισκόταν στο Καραμουρσέλ, ενώ

η δεύτερη βάση εξακολουθεί να λειτουργεί και εδρεύει στο Ντιγιαρμπακίρ. Ο

ίδιος δημοσιογράφος αναφέρει επίσης ότι στην Κύπρο σε δύο περιοχές όπου

λειτουργούν βρετανικές βάσεις, στον Άγιο Νικόλαο και την Επισκοπή, υπάρχουν

σταθμοί του συστήματος Έσελον.

Το ίδιο υποστηρίζει και για τη Γαλλία λέγοντας ότι διαθέτει σταθμούς

ηλεκτρονικής παρακολούθησης στη Νέα Καληδονία και, σε συνεργασία με τη

Γερμανία, στο Κουρού της Γαλλικής Γουιάνα.

Στο Διαδίκτυο

Η έκθεση της Ελληνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών μιλά όμως και για ένα νέο σύστημα

παρακολούθησης δεδομένων μέσα από ηλεκτρονικούς υπολογιστές, το οποίο για

πολλούς θεωρείται ως η διάδοχη κατάσταση του Έσελον. Το σύστημα έχει την

κωδική ονομασία Carnivore (σαρκοβόρο) και αναπτύχθηκε από το FBI για να

αστυνομεύει το Διαδίκτυο.

«(…) Το νέο σύστημα έχει τη δυνατότητα να εντοπίζει αυτό που ψάχνει, μέσα σε

τεράστιες ποσότητες δεδομένων. Σύμφωνα με την εφημερίδα «Washington Post», το

FBI έχει χρησιμοποιήσει το σύστημα μέχρι τώρα σε 50 έρευνες.

Η προσπάθεια αυτή του FBI αντιβαίνει στις αρχές του τέταρτου άρθρου του

αμερικανικού Συντάγματος το οποίο διασφαλίζει τους πολίτες από την κρατική

αυθαιρεσία καθώς και στη νομοθεσία που εμποδίζει την παρακολούθηση των

δραστηριοτήτων των πολιτών από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση (…)»