Αναζήτηση
Τα τεκταινόμενα στην αγορά των ελληνικών ομολόγων θυμίζουν τον κυνικό Διογένη, ο οποίος λέγεται ότι γυρνούσε στους δρόμους όλη την ημέρα κρατώντας ένα φανάρι με το σκεπτικό της «αναζήτησης του ανθρώπου». Με την ίδια λογική χρειάζεται και το ελληνικό Δημόσιο φανάρι για την «αναζήτηση επίδοξων επενδυτών» σε ελληνικά ομόλογα.
Πράγματι μετά και το κούρεμα του χρέους, παρατηρούμε τη διαπραγμάτευση των νέων ελληνικών 11ετών ομολόγων με απόδοση (yield) 18% και των νέων ομολόγων 30ετίας με απόδοση 14%. Μια πρώτη ανάγνωση του παραπάνω θα οδηγούσε στη σκέψη ότι αυτό μας είναι αδιάφορο, αφού υπάρχει η χρηματοδότηση της τρόικας. Δεν στοιχειοθετείται όμως αυτό, αφού το κόστος του δανεισμού για τον δημόσιο τομέα αποτελεί καθρέπτη της εν γένει οικονομικής κατάστασης και είναι παράγων που αποθαρρύνει την όποια σκέψη επένδυσης από το εξωτερικό. Πολλοί λόγοι έχουν αναφερθεί, μεταξύ των οποίων:
n Η διαφαινόμενη επιδείνωση της ύφεσης με σοβαρό ενδεχόμενο επέκτασής της και το 2013.
n Οι επικείμενες εκλογές με ό,τι αυτές συνεπάγονται για την ενδεχόμενη αθέτηση των υποχρεώσεών μας.
n Τυχόν νέο κούρεμα χρέους την επόμενη 5ετία.
Βέβαια, υπάρχει και μια περισσότερο οφθαλμοφανής εξήγηση. Οι αγορές απλώς αποφάσισαν να αμυνθούν έναντι της υπόθεσης της αποτελεσματικής αγοράς (efficient market hypothesis). Σύμφωνα με την παραπάνω υπόθεση, οι χρηματοοικονομικές αγορές δεν έχουν μνήμη και επομένως την κινητήριο δύναμη των μελλοντικών τιμών των ομολόγων/μετοχών αποτελεί η τρέχουσα τιμή. Σπεύδοντας λοιπόν να θέσουν τα yields των ελληνικών ομολόγων σε τόσο υψηλό και βεβαίως απαγορευτικό επίπεδο, οι αγορές κάθε άλλο παρά θα ξεχάσουν (είτε βραχυπρόθεσμα είτε μακροπρόθεσμα) την αθέτηση των δανειακών μας υποχρεώσεων, η οποία προήλθε από το κούρεμα 53,5% στο υπό ιδιωτικής κατοχής ελληνικό χρέος.
Τι όμως θα δημιουργούσε τις κατάλληλες προϋποθέσεις αποκλιμάκωσης των yields το συντομότερο δυνατό; Η μείωση της αβεβαιότητας για την ελληνική οικονομία, η μείωση του εξωτερικού ισοζυγίου και θετικά νέα όσον αφορά το έλλειμμα και την αναπτυξιακή διαδικασία. Για παράδειγμα, έμφαση θα μπορούσε να δοθεί στην εξαγωγή προϊόντων υψηλής τεχνολογίας (π.χ. φαρμακευτικός εξοπλισμός, μηχανήματα και συσκευές παραγωγής ενέργειας, τηλεπικοινωνιακός εξοπλισμός), για τα οποία η ζήτηση στη διεθνή αγορά είναι αυξημένη. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, οι εξαγωγές υψηλής τεχνολογίας υπολείπονται δραματικά εκείνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης καθώς αντιπροσωπεύουν μόλις το 7% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών. Καθώς λοιπόν η ελληνική οικονομία αναδιαρθρώνεται, εξαγωγικές ευκαιρίες δημιουργούνται στον παραπάνω τομέα, τις οποίες καλούμαστε να αξιοποιήσουμε έτσι ώστε να αυξηθεί η απασχόληση και να επιταχυνθεί η συρρίκνωση του εξωτερικού ισοζυγίου.
Ο Κώστας Μήλας είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικών
στο University of Liverpool.
Ο Θεόδωρος Παναγιωτίδης είναι επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
