Η διεξαγωγή της διατλαντικής ενεργειακής συνάντησης P-TEC αυτή την εβδομάδα ήταν ιδιαιτέρως σημαντική για την Ελλάδα. Αφενός περιλαμβάνει τα πρώτα βήματα υλοποίησης της πρόσφατης ενεργειακής συμφωνίας ΕΕ – ΗΠΑ και αφετέρου στέλνει σαφή σήματα στην αγορά για τη μετεξέλιξη του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης, με την Ελλάδα να αναβαθμίζεται πλέον σε έναν από τους βασικούς πυλώνες του.
Υπό το πρίσμα της πρόσφατης ενεργειακής συμφωνίας ΗΠΑ – ΕΕ και των κυρώσεων στις ενεργειακές εξαγωγές της Ρωσίας που ακολούθησαν, η επιλογή της χώρας μας για τη διεξαγωγή της 6ης αυτής συνάντησης ευρωπαίων και αμερικανών αξιωματούχων δεν μπορεί να θεωρείται τυχαία.
Η βούληση των ΗΠΑ να κυριαρχήσουν στο παγκόσμιο εμπόριο φυσικού αερίου και της ΕΕ να απεξαρτηθεί πλήρως από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου σημαίνει ότι, πέρα από τη διακοπή του ρωσικού LNG προς τα ευρωπαϊκά λιμάνια, πλήττεται πλέον και ο μοναδικός εν λειτουργία αγωγός ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, ο Turkish Stream. Ο αγωγός μεταφέρει το 60% των ρωσικών εξαγωγών στην Ευρώπη και αποτελεί στην ουσία το μοναδικό εναπομείναν ενεργειακό asset άσκησης πολιτικής επιρροής που διαθέτει το Κρεμλίνο σε ευρωπαϊκό έδαφος. Η «απενεργοποίηση» του αγωγού αποτελεί καίριο πλήγμα για τη Ρωσία, σημαντική επιτυχία για την ΕΕ και τις ΗΠΑ, και μπορεί να υλοποιηθεί μόνο εφόσον δομηθούν και λειτουργήσουν αποτελεσματικά τα κανάλια μεταφοράς αμερικανικού φυσικού αερίου τα οποία θα εκκινούν από τις υποδομές της Ελλάδας. Η θέση λοιπόν της χώρας μας αναβαθμίζεται σημαντικά από αυτές τις εξελίξεις. Η κρισιμότητα όμως που αποκτούν οι ελληνικές υποδομές για την επιτυχία των διατλαντικών επιδιώξεων, καθιστούν αναγκαία την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου πλέγματος ενεργειακών εγκαταστάσεων οι οποίες θα μπορούν να υποστηρίξουν τη διαδρομή φυσικού αερίου από τις ελληνικές ακτές έως τη Νοτιοανατολική και την Κεντρική Ευρώπη αλλά και βορειότερα, έως και την Ουκρανία.
Τα παραπάνω δίνουν μια σημαντική ώθηση για νέες εγκαταστάσεις υποδοχής LNG στη χώρα μας και στα σχεδιαζόμενα terminals σε Κόρινθο, Βόλο και ίσως και σε Θεσσαλονίκη, τα οποία είναι αναγκαία αν η Ελλάδα θέλει να αποκτήσει ουσιαστικό ρόλο στη διαμετακόμιση φυσικού αερίου στην περιοχή και πραγματικά γεωπολιτικά πλεονεκτήματα από αυτόν.
Εκτός όμως από τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν σε όρους υποδομών LNG, η πραγματικά μεγάλη ώθηση στα γεωπολιτικά συμφέροντα της χώρας είναι αυτή που προκύπτει από την αυξημένη, μετά τη συνάντηση της P-TEC, πιθανότητα να υλοποιηθεί η πρώτη στα χρονικά ερευνητική γεώτρηση από την Exxon στα οικόπεδα νοτιοδυτικά της Κρήτης.
Μια τέτοια απόφαση είναι σημαντική γιατί μια γεώτρηση σε περιοχή που έχει διακηρυχθεί από την Ελλάδα με βάση τη λογική της μέσης γραμμής δημιουργεί στην πράξη συνθήκες που ενισχύουν τη διεκδίκηση και την κανονιστική άσκηση δικαιωμάτων ΑΟΖ από τη χώρα μας, καθώς η ΑΟΖ προσδιορίζεται ως φέρουσα δραστηριότητα στον βυθό και το υπέδαφος της θαλάσσιας αυτής περιοχής. Στον βαθμό λοιπόν που οι πρόσφατες συναντήσεις της Αθήνας θέτουν τις βάσεις για την πρώτη δοκιμαστική γεώτρηση από την Exxon, θα έχει εκκινήσει μια διαδικασία που παράγει τα πλέον πολύτιμα αποτελέσματα για τα εθνικά μας συμφέροντα.
Τα ενεργειακά αναδεικνύονται λοιπόν για άλλη μια φορά κομβικός παράγοντας αναβάθμισης της εθνικής ισχύος της Ελλάδας. Αυτό βεβαίως σημαίνει ότι η ευθύνη για αποτελεσματική διαχείρισή τους από την κυβέρνηση, υπεύθυνης υποστήριξής τους από την αντιπολίτευση, αλλά και καθολικής στήριξής τους από την ελληνική κοινωνία είναι πιο μεγάλη και κρίσιμη από ποτέ.
Ο Μιχάλης Μαθιουλάκης είναι αναλυτής Ενεργειακής Στρατηγικής, διδάκτορας Ενεργειακών Θεμάτων του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, ακαδημαϊκός Διευθυντής του Greek Energy Forum και επιστημονικός συνεργάτης του ΕΛΙΑΜΕΠ
