Μια δύσκολη κουβέντα ήταν πάντα η σχέση Αριστεράς και εθνικών θεμάτων. Για την ακρίβεια, τη δυσκόλευε η ίδια η Αριστερά ή πολλές φορές αξιοποιούσε αυτή την αμηχανία η άλλη πλευρά – όχι πάντα με ανιδιοτέλεια. Μια καλώς εννοούμενη και εντελώς σχηματική διαίρεση μεταξύ «διεθνισμού- πατριωτισμού» πυροδοτούσε καβγάδες, ενοχές, απολογίες και καθεστωτικές ρητορικές. Η πιο λυπηρή εκδοχή αυτής της διαπάλης ήταν διάφορες ακροδεξιές αρλούμπες για προδοσίες και Γουδή – τα είδαμε στο Μακεδονικό –και από την άλλη μια εντελώς ατυχής ταύτιση του εθνισμού με τον εθνικισμό.
Παλιότερες και πιο μπαρουτοκαπνισμένες γενιές τα είχαν λύσει αυτά. Το πιο ριζοσπαστικό κομμάτι των βενιζελικών – και μετέπειτα των αποτάκτων του 1935 – πήγε στο ΕΑΜ ενώ νωρίτερα, το 1940, στρατεύθηκε με μεγάλο απόθεμα σθένους στον δίκαιο και αμυντικό μας πόλεμο αρχικά κατά των ιταλών φασιστών. Ορθά ο τότε ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης από τις φυλακές της Κέρκυρας έδωσε «γραμμή» για σύμπλευση με όρους εθνικής ανεξαρτησίας και υπεράσπισης. Σήμερα η Αριστερά δεν έχει λόγο σε διακριτά θέματα να μπερδεύει τα επίδικα ή να καταφεύγει σε άστοχες θεωρήσεις.
Είναι η Τουρκία μια αναθεωρητική δύναμη που επιχειρεί εν συνόλω να ανατρέψει όρους της Συνθήκης της Λωζάννης; Προφανώς ναι. Πρέπει μια είδους αποτροπή της χώρας και υπεράσπιση της εθνικής κυριότητας να συνδυάζεται από ενεργό διάλογο και προσπάθειες ειρηνικής συνύπαρξης; Προφανώς ναι. Πάντα θα έχουμε την Τουρκία δίπλα μας, θα μοιραζόμαστε κοινώς μια γειτνίαση, άρα και μια στρατηγική αμοιβαίας εμπιστοσύνης χωρίς αφέλειες είναι δυνατή.
Από την άλλη, και επειδή διάφοροι υπερθεμάτισαν με το Μακεδονικό, μια ερώτηση: Ποια χώρα άλλαξε το σύνταγμά της τρεις φορές μέσα σε τριάντα χρόνια; Η Βόρεια Μακεδονία. Με τη Συμφωνία των Πρεσπών του 2018, από όσο γνωρίζουμε επίσης, δεν εκχωρήθηκε κάποιο έδαφος της Ελλάδας. Αν κάποιος έχει άλλη εικόνα, καλό είναι να το κοινοποιήσει με χάρτες. Η Αριστερά σήμερα απενοχοποιημένα μπορεί να μπει σε αυτό τον διάλογο με επιχειρήματα ειρήνης, διεθνισμού και κόκκινων γραμμών ταυτόχρονα.
Η 28η Οκτώβρη που εορτάζουμε και θυμόμαστε αύριο δεν μονοπωλείται από παρατάξεις ή ευσυγκίνητους δημοσιολόγους. Ο λαός ήταν αυτός που αυτοθυσιαστικά εντάχθηκε στο σχέδιο άμυνας και υπεράσπισης της πατρίδας. Εθνικόφρονες και πατριδέμπορες, από την άλλη, κατά καιρούς οδήγησαν τη χώρα σε στρατηγικές ήττες, όπως το 1897 ή το ’22. Μια από τις αιτίες του σημερινού αδιεξόδου της Αριστεράς περνάει και από αυτά τα θέματα και από μια έλλειψη αυτοεκτίμησης ορισμένων που διαβάζουν τη συγκυρία με όρους Α’ Παγκοσμίου Πολέμου ή με ασύνορες θεωρήσεις άλλων εποχών. Οι χώρες και σύνορα έχουν και οφείλουν να τα προασπίζουν. Και εντός τους κρίνεται η ζωή των εργαζομένων τους και ο βαθμός ευμάρειάς τους. Καλή επέτειο αύριο με μνήμη και ελπίδα.
