Στον εγχώριο πολιτικό λόγο ανθεί η διαλεκτική της παπάντζας. Λες πολλά χωρίς να λες τίποτα. Διαλέγεις λέξεις που περιγράφουν όραμα, αλλά στην ουσία τους είναι κούφιες. Ειδικά αν το ακροατήριο έχει κάποια συνάφεια με την Αριστερά, υπάρχει διαθέσιμη ολόκληρη μανιέρα. Αυτός ο τρόπος εκφοράς τελειοποιήθηκε από τον Ανδρέα και έκτοτε υιοθετείται κατά κόρον. Οχι μόνο από τον Τσίπρα, αλλά και από πολλούς άλλους.
Η δήλωση με την οποία ο Τσίπρας παραιτείται από το βουλευτικό αξίωμα θα μπορούσε να είχε γίνει πριν από δεκαπέντε χρόνια από τον Γιώργο Παπανδρέου. Θα μου πείτε ότι οι λέξεις είναι περιορισμένες και οι συνδυασμοί τους πεπερασμένοι. Ισως. Απλώς όταν ακούω για θάλασσες, ελπίδες, αγωνία και αγώνα, σκάω αυθόρμητα ένα γελάκι. Και όταν όλο αυτό καταλήγει στο «μέλλον που πρέπει να πάρουμε στα χέρια μας», το γελάκι γίνεται χασμουρητό.
Ο Τσίπρας, λέει, δεν πιστεύει σε Μεσσίες, ούτε σε κομματικές κατασκευές εργαστηρίου. Πιστεύει στη δύναμη του λαϊκού κινήματος που παλεύει συλλογικά για κοινωνική δικαιοσύνη. Και αφουγκράζεται τις ανάγκες της κοινωνίας. Ωραία όλα αυτά. Τον φαντάζομαι σαν τον «Σκεπτόμενο άνθρωπο» του Ροντέν: καθισμένο, με το κεφάλι να στηρίζεται στο χέρι, να αφουγκράζεται. Καλό. Πώς προχωράμε όμως στη συνέχεια;
Γιατί αν δεν πιστεύεις σε Μεσσίες, τότε ακυρώνεις τον στόχο σου. Αυτό δεν έρχεσαι να πουλήσεις; Τον εαυτό σου ως Μεσσία. Κι αν απορρίπτεις τις κομματικές κατασκευές, οφείλεις να εξηγήσεις τι ακριβώς στήνεις στη θέση τους. Εξ όσων γνωρίζω, για να φτιάξεις κόμμα, χρειάζεσαι πρώτα λεφτά, μετά στελέχη και στο τέλος γραφεία. Και κρεμάς την πινακίδα «Ανοίξαμε και σας περιμένουμε». Ομως αυτό είναι ο ορισμός της κομματικής κατασκευής. Κόμμα φτιάχνεις, όχι λέσχη φιλίας.
Τα λόγια στην πολιτική είναι όπως αυτά που λες στο σεξ: δεν τα εννοείς κατά κυριολεξία. Είναι το περιτύλιγμα που ξετυλίγεις για να φτάσεις στο περιεχόμενο. Μόνο που, ακόμη κι αν χρησιμοποιήσεις χρυσόχαρτο, δεν ξεγελάς κανέναν αν το προϊόν είναι από το Temu.
Ανθρώπινη Δικαιοσύνη…
Οι δικαστικές Αρχές κάνουν δεκτό το αίτημα του Πάνου Ρούτσι και των γονέων που ζήτησαν εκταφή των παιδιών τους προκειμένου να διακριβωθούν οι αιτίες θανάτου, στην τραγωδία των Τεμπών. Και η εξέλιξη αυτή μας γεμίζει ελπίδα. Μας διδάσκει ότι η δικαστική κρίση δεν είναι, τελικά, στεγανοποιημένη, ούτε υπόκειται σε ένα αυστηρό πλαίσιο κανόνων. Διότι άνθρωποι είναι και οι δικαστές. Ενδεχομένως να παραλογίζονται για τρεις εβδομάδες μέχρι που έρχεται ένα απόγευμα και βρίσκουν τα λογικά τους. Και, ευτυχώς, η Δικαιοσύνη δεν είναι και τόσο ανεξάρτητη όσο, τουλάχιστον, δηλώνει. Παίρνει από λόγια. Απαντά σε τηλεφωνήματα, υποκύπτει σε πιέσεις. Θα αλλάξει στάση ή θα ανακαλύψει ένα καλό λόγο για να αναθεωρήσει την άποψή της. Είναι, εν τέλει, μία ανθρώπινη Δικαιοσύνη. Απλώς, καμιά φορά, αργεί κάπως να καταλάβει τι συμβαίνει.
Φυσική ηλιθιότητα
Η OpenAI, η εταιρεία που αναπτύσσει το ChatGPT, έδωσε στη δημοσιότητα έναν κατάλογο με τα επαγγέλματα που θα επηρεαστούν περισσότερο από τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης. Διαβάζεις τη λίστα και, αν βρίσκεσαι κοντά στη σύνταξη, το πανηγυρίζεις σαν πήρες αποτέλεσμα στο ’90. Βέβαια δεν ανησυχώ και τόσο για το δικό μας κλάδο, της δημοσιογραφίας, διότι είναι ένας από τους ελάχιστους που έχει να αντιτάξει στην τεχνική νοημοσύνη το ακριβώς αντίθετο: τη φυσική ηλιθιότητα. Ομως η αγορά απασχόλησης θα σαρωθεί. Και θέλω να σας ρωτήσω αν έχετε αντιληφθεί να γίνεται η σχετική συζήτηση στη δημόσια σφαίρα. Εννοώ να το συζητάμε στα σοβαρά, με προοπτική, σχέδιο και αναπροσαρμογές στις εκπαιδευτικές δομές. Οχι βέβαια. Η πολιτική κουβέντα στη χώρα δεν εντάσσει την προοπτική στο περιεχόμενό της. Ούτε βέβαια τα κόμματα. Δεν μας απασχολεί το αύριο γιατί τα πάντα κρίνονται στο σήμερα. Στεκόμαστε μπροστά στο παράθυρο, έξω ο κόσμος αλλάζει και εμείς κοιτάζουμε την κουρτίνα.
Ο star της ημέρας
Ο Αλέκος Αλαβάνος λέει ότι ο Αλέξης Τσίπρας πρέπει να γονατίσει μπροστά σε δεσπότη και να ζητήσει συγγνώμη για όσα έκανε στη χώρα. Υποθέτω ότι ο ίδιος θα σκέφτεται να μονάσει. Διότι το να παραπονιέται ο Αλαβάνος για τον Τσίπρα, είναι σαν να ακούς τον Οπενχάιμερ να γκρινιάζει για την ατομική βόμβα.
