Τι είναι τα σύμβολα, αν δεν είναι ορατά στον δημόσιο χώρο; Είναι μήπως μουσειακά κειμήλια, εικονούλες σε παραθέματα ιστορικών βιβλίων και εγκυκλοπαιδιών, φολκλορικά αντικείμενα made in China στα καταστήματα σουβενίρ; Το καλοκαίρι που πέρασε είδαμε τη σημαία της καθημαγμένης Παλαιστίνης σε πολλές διαφορετικές περιστάσεις. Την είδαμε να υψώνεται σε λιμάνια μπροστά από κρουαζιερόπλοια, σε πανηγύρια στο απόγειο του γλεντιού, σε θέατρα και συναυλίες, στην καρφίτσα στο πέτο του Γιώργου Λάνθιμου στο κόκκινο χαλί του Φεστιβάλ Βενετίας.
Ειπώθηκαν πολλά για αυτές τις κινήσεις υποστήριξης της Παλαιστίνης. Οτι είναι επιφανειακές. Οτι είναι εκτός πλαισίου. Οτι είναι περισσότερο παραγωγή περιεχομένου για το Ινσταγκραμ, παρά ουσιαστική πολιτική δήλωση. Οτι είναι σόου, θεατράλε χειρονομίες. Οτι είναι επιτελεστικότητα, με την έννοια που έχει η λέξη στην αγγλόφωνη αργκό: performativity. Όταν δηλαδή μια εξωτερικευμένη συμπεριφορά είναι ανειλικρινής, γίνεται για επίδειξη και δεν αντικατοπτρίζει αληθινή πεποίθηση ή δράση.
Ποιος ορίζει το πλαίσιο; Και ποιο είναι αυτό; Ενα σύμβολο προς υποστήριξη ενός λαού που βιώνει τη φρίκη πού μπορεί να υψωθεί; Μόνο στο πεδίο των συγκρούσεων; Ή μόνο στα γραφεία του ΟΗΕ; Τι νόημα έχει; Ο δημόσιος χώρος είναι το πλαίσιο. Γιατί ένα σύμβολο που χωρά μόνο σε εθνικές επετείους, σε ιστούς σημαίας δημοσίων κτιρίων ή σε χώρους συνεδριάσεων μπροστά από πολιτικούς, είναι ήδη κανονικοποιημένο. Δεν ενοχλεί. Αντίθετα ένα σύμβολο που εμφανίζεται «εκεί που δεν το σπέρνουν», ξαναβρίσκει τη δύναμη και τη λειτουργία του μέσω της επιτελεστικότητας, με την κανονική της σημασία. Δημιουργεί κλίμα. Κυρίως όμως υπενθυμίζει πως κάπου αλλού, κάπου δεν κάνουμε διακοπές, δεν χορεύουμε, δεν βλέπουμε θεάματα, συμβαίνει πόλεμος και χάνονται ζωές. Ένας λαός λιμοκτονεί. Έρχεται τότε η σημαία να μας υπενθυμίζει πως η πραγματικότητα συνεχίζεται και πέρα από το σημείο που τελειώνει η δική μας κανονικότητα.
Για να είμαι ειλικρινής, ήμουν σκεπτικός απέναντι στην εμφάνιση παλαιστινιακών σημαιών σε διάφορες περιστάσεις, λέγοντας πως δεν είναι το πανηγύρι, τα notes στο Ινσταγκραμ ή οι εφαρμογές γνωριμιών ο χώρος για να δηλώσεις την υποστήριξή σου προς έναν λαό. Πλέον δεν είμαι. Γιατί η ορατότητα στον δημόσιο χώρο είναι το μόνο πράγμα που έχουμε στα χέρια μας. Και ούτε θα πω ότι για άλλα γεγονότα δεν έγιναν παρόμοιες κινήσεις. Γιατί ο καθένας κάνει ό,τι θέλει και εγώ δεν μετρώ στη ζυγαριά τον πόνο των λαών για να τους ετεροπροσδιορίσω.
